અમેરિકાની સેન્ટ્રલ બેંક ફેડરલ રિઝર્વે Fed reserve બુધવારે ફરી એકવાર લોન મોંઘી કરી દીધી છે. ફેડ રિઝર્વે વ્યાજ દરોને 5.25 થી 5.50 ટકાની રેન્જમાં લાવવા માટે ક્વાર્ટર ટકાવારી પોઈન્ટનો વધારો કર્યો છે, જે 22 વર્ષની ઊંચી છે. અમેરિકામાં બેક બ્રેકિંગ ફુગાવાના કારણે ફેડ રિઝર્વે લોન મોંઘી કરી છે. તેનું લક્ષ્ય મોંઘવારી દરને 2 ટકા સુધી લાવવાનું છે. પરંતુ સવાલ એ ઊભો થાય છે કે ફેડ રિઝર્વના આ નિર્ણયની ભારત પર શું અસર થશે. ભારતની સેન્ટ્રલ બેંક RBIની મોનેટરી પોલિસી કમિટીની બેઠક પણ 8 થી 10 ઓગસ્ટ 2023 દરમિયાન યોજાવવા જઈ રહી છે.
ખાદ્ય મોંઘવારીથી RBIની મુશ્કેલી વધી છે
આરબીઆઈના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસ જુલાઇ Fed reserve મહિનાના છૂટક ફુગાવાના આંકડા જાહેર થાય તે પહેલા જ નાણાકીય નીતિ સમિતિની બેઠકમાં લેવાયેલા નિર્ણયોની જાહેરાત કરશે. પરંતુ દેશમાં ખાદ્ય મોંઘવારી દરમાં જોરદાર ઉછાળો જોવા મળી રહ્યો છે ત્યારે RBIની MPC બેઠક યોજાઈ રહી છે. ટામેટાં અને આદુ સહિતનાં લીલાં શાકભાજી અને શાકભાજીના ભાવ લોકોના ખિસ્સા લૂંટી રહ્યા છે. ચોખા, દાળ અને ઘઉંના ભાવમાં ઉછાળો જોવા મળી રહ્યો છે. આ જ કારણ છે કે જૂન મહિનામાં છૂટક મોંઘવારી દર ઘટીને 4.81 ટકા પર આવી ગયો, જે મે મહિનામાં 4.25 ટકા હતો. ખાદ્યપદાર્થોના ફુગાવાના કારણે છૂટક ફુગાવો વધ્યો છે.
એપ્રિલ-જૂનમાં યોજાયેલા પોલિસી દર
આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ થાય છે કે RBI વ્યાજ દરો Fed reserve અંગે શું નિર્ણય લે છે? અગાઉ એપ્રિલ અને જૂન મહિનામાં RBIએ MPCની બેઠકમાં રેપો રેટમાં કોઈ ફેરફાર કર્યો ન હતો. પરંતુ આરબીઆઈ ગવર્નરે સ્પષ્ટ કહ્યું હતું કે મોંઘવારી સામેની લડાઈ હજુ પૂરી થઈ નથી. અને તેમનું આ નિવેદન સાચું સાબિત થઈ રહ્યું છે. ખાદ્ય મોંઘવારી RBIની મુશ્કેલીમાં વધારો કરશે. આ હોવા છતાં, નિષ્ણાતો માને છે કે RBI તેની MPC બેઠકમાં નીતિ દરોમાં કોઈ ફેરફાર કરશે નહીં.
RBI પોલિસી રેટ રાખશે!
SBIના ભૂતપૂર્વ મુખ્ય અર્થશાસ્ત્રી વૃંદા જાગીરદારના Fed reserve જણાવ્યા અનુસાર દેશમાં ભારે વરસાદને કારણે ખરીફ પાકને નુકસાન થયું છે. કઠોળનું ઉત્પાદન 15 ટકા ઓછું રહેવાનો અંદાજ છે. અહીં ફુગાવાનો દર 5 ટકાની આસપાસ છે, માત્ર ખાદ્ય ફુગાવા અંગે થોડી ચિંતા છે. પરંતુ આરબીઆઈ મોનેટરી પોલિસી કમિટીની બેઠકમાં પોલિસી રેટમાં કોઈ ફેરફાર કરશે નહીં અને હાલમાં વ્યાજદર ઘટાડવાનો કોઈ પ્રશ્ન જ નથી. ફેડ રિઝર્વ દ્વારા લોનને મોંઘી બનાવવા અંગે તેમણે કહ્યું કે અમેરિકા અને યુરોપમાં ફુગાવો હજુ પણ ઘણો ઊંચો છે. અને તે ઓછું થવાનું નામ નથી લઈ રહ્યું. વૈશ્વિક અનિશ્ચિતતા રહે છે. ખાદ્ય ફુગાવો ઘણો ઊંચો છે. ભારતે ચોખાની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે, તેનાથી મોંઘવારી પણ વધશે. આ કારણે ફેડ રિઝર્વે વ્યાજ દરમાં વધારો કર્યો છે. પરંતુ ભારતનો મામલો આનાથી અલગ છે. પરંતુ આપણે સાવધ રહેવાની જરૂર છે.
Blinx ના MD ગગન સિંગલાના જણાવ્યા અનુસાર, RBI માટે રાહતની વાત છે કે Fed એ સંકેત આપ્યો છે કે વ્યાજ દર હવે તેની ટોચ પર છે. જેના કારણે ફેબ્રુઆરીથી આરબીઆઈના વલણ પર મહોર લાગી છે. ઉપરાંત, છેલ્લા એક વર્ષમાં ફેડના $1 ટ્રિલિયન બોન્ડના ઘટાડાની ભારતમાં વિદેશી પોર્ટફોલિયો રોકાણ પર કોઈ અસર થઈ નથી. જો વ્યાજદરમાં વધારો કરવાની પ્રક્રિયા અટકી જશે, તો આરબીઆઈ માટે નીતિ સ્તરે નિર્ણયો લેવા માટે વિકલ્પો ખુલશે.
MPC વિભાજિત છે!
જો કે, RBIની મોનેટરી પોલિસી કમિટીના સભ્યોનો Fed reserveઅભિપ્રાય પણ પોલિસી રેટ અંગે વિભાજિત છે. જાહેર થયેલી છેલ્લી MPC મીટિંગની મિનિટ્સ અનુસાર, RBI MPCના સભ્ય જયંત વર્માએ મોનેટરી પોલિસી કમિટીના વલણ પર સવાલ ઉઠાવ્યા છે. તેમણે કહ્યું કે નાણાકીય નીતિ તે ખતરનાક સ્તરની નજીક છે જ્યાંથી તે અર્થતંત્રને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. સમિતિના અન્ય સભ્ય આશિમા ગોયલે પોતાના નિવેદનમાં લખ્યું છે કે લાંબા સમય સુધી રેપો રેટને ઊંચો રાખવાથી અર્થતંત્રને નુકસાન થઈ શકે છે.
RBI ગવર્નરને પડકાર!
આવી સ્થિતિમાં RBI ગવર્નર સામે પડકારો ઓછા નથી. એક તરફ, તેઓએ મોંઘવારીનો સામનો કરવો પડશે અને બીજી તરફ, તેઓએ એ પણ સુનિશ્ચિત કરવું પડશે કે લોન વધુ મોંઘી ન હોય, જે અર્થતંત્રને નુકસાન પહોંચાડે.
આ પણ વાંચોઃ stray cattle/ભાવનગર અને વડોદરામાં રખડતા ઢોરના લીધે થયા એક-એક મોત
આ પણ વાંચોઃ gujarat rain/ગુજરાતમાં આજે પડનારા વરસાદ અંગે શું કહ્યું હવામાન વિભાગે
આ પણ વાંચોઃ AMC/સરખેજ અને જોધપુર વિસ્તારમાં ગેરકાયદે પાર્કિગ અને દબાણ હટાવવા માટે AMCની મેગા ડ્રાઇવ
આ પણ વાંચોઃ ઇસ્કોન બ્રિજ અકસ્માત/તથ્ય પટેલનો ચિઠો આવતી કાલે કોર્ટમાં!
આ પણ વાંચોઃ કરુણ ઘટના/જૂનાગઢમાં ઈમારત ધરાશાયી થતા બે પુત્રો અને પતિ ગુમાવ્યા બાદ મહિલાનો આપઘાત
