વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે ગુરુવારે ભારત-ચીન સંબંધોને પાટા પર લાવવા આઠ સિદ્ધાંતોની રૂપરેખા આપી હતી. આમાં એશિયાની ઉભરતી શક્તિઓ તરીકે વાસ્તવિક નિયંત્રણ લાઇનના સંચાલન, પરસ્પર આદર, સંવેદનશીલતા અને એકબીજાની આકાંક્ષાઓની સમજના તમામ કરારોનું સખત પાલન શામેલ છે.
ચાઇના સ્ટડીઝ પર 13 માં અખિલ ભારતીય સંમેલનને ડિજિટલ રીતે સંબોધન કરતા જયશંકરે કહ્યું કે પૂર્વી લદ્દાખમાં છેલ્લા વર્ષમાં થયેલી ઘટનાઓએ બંને દેશોના સંબંધોને ભારે અસર કરી છે. સરહદ પરની પરિસ્થિતિને અવગણીને સામાન્ય રીતે જીવન પસાર થવાની અપેક્ષા રાખવી એ વાસ્તવિકતા નથી.
તેમણે સ્પષ્ટ કર્યું કે, વાસ્તવિક નિયંત્રણ લાઇનને કડક રીતે વળગી રહેવું અને તેને આદર આપવો જોઈએ. યથાવત સ્થિતિમાં બદલવાનો કોઈ એકપક્ષીય પ્રયાસ સ્વીકાર્ય નથી. જયશંકરે કહ્યું કે, ભારત અને ચીન વચ્ચેના સંબંધો એક ક્રોસોડ પર છે અને આ સમયે કરવામાં આવેલી પસંદગીની અસર ફક્ત બંને દેશો પર જ નહીં પરંતુ સમગ્ર વિશ્વ પર પડશે.
પૂર્વ લદ્દાખના મડાગાંઠ અંગે ચીનની ટીકા કરતા જયશંકરે કહ્યું કે, “2020 માં બનેલી ઘટનાઓએ ખરેખર આપણા સંબંધો પર દબાણ વધાર્યું છે.” ગયા વર્ષ (પૂર્વ લદ્દાખમાં)ની ઘટનાઓએ બંને દેશોના સંબંધોને ભારે અસર કરી છે. આપને જણાવી દઇએ કે આ સમસ્યા હજી હલ થઈ નથી.
વિદેશ પ્રધાને કહ્યું કે આ (લદ્દાખની ઘટનાઓએ) સૈનિકોની સંખ્યા ઘટાડવાની પ્રતિબદ્ધતાનો અનાદર કર્યો જ નહીં, પણ શાંતિ તોડવાની ઇચ્છા દર્શાવી કહી શકાય. તેમણે કહ્યું કે અમને હજી સુધી ચીનના વલણમાં પરિવર્તન અને સરહદી વિસ્તારોમાં મોટી સંખ્યામાં સૈન્ય તૈનાત અંગે કોઈ વિશ્વસનીય સમજૂતી મળી નથી.
તેમણે કહ્યું કે તે અલગ વાત છે કે, ખૂબ જ પડકારજનક પરિસ્થિતિમાં આપણા દળોએ યોગ્ય પ્રતિસાદ આપ્યો. વળી, ચીન સાથેના વ્યવહાર અંગેના ભારતના વલણનો ઉલ્લેખ કરતાં વિદેશ પ્રધાન જયશંકરે કહ્યું હતું કે, ત્વરિત ચિંતા અથવા દૂર જવાની સંભાવનાને ધ્યાનમાં લીધા વગર સંબંધો ફક્ત પારસ્પરિકતાના આધારે વિકાસ કરી શકે છે.
વિદેશ પ્રધાને આ આઠ સિદ્ધાંતો
ભૂતકાળમાંથી શીખવા પર ભાર મૂકતા, જયશંકરે કહ્યું, ‘આના દ્વારા અમને યોગ્ય માર્ગદર્શન મળી શકે છે, જે બંને દેશોના હિતમાં હશે. તેને આ આઠ પોઇન્ટમાં સમાયોજિત કરી શકાય છે.’
લાઇન ઓફ એચ્યુઅલ કંટ્રોલના સંચાલન અંગેના અગાઉના કરારોનું સંપૂર્ણ પાલન સર્વોચ્ચ છે.કરારો થયા છે તે સંપૂર્ણ રીતે પાલન કરવું જોઈએ. વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખાને સખત રીતે અનુસરવા અને આદર આપવો જોઈએ. યથાવત્ને બદલવાનો કોઈ એકપક્ષીય પ્રયાસ સંપૂર્ણપણે અસ્વીકાર્ય છે. સરહદી વિસ્તારોમાં શાંતિની સ્થાપના એ ચીન સાથેના સંબંધોના સર્વાંગી વિકાસ માટેનો આધાર છે અને જો તેમાં કોઈ વિક્ષેપ આવે તો તે પણ બાકીના સંબંધોને કોઈ શંકા વિના અસર કરશે.
બંને દેશો મલ્ટિ-ધ્રુવીય વિશ્વ માટે પ્રતિબદ્ધ છે અને તે સ્વીકારવું આવશ્યક છે કે મલ્ટિ-પોલર એશિયા આનો એક મહત્વપૂર્ણ પરિણામ છે.
દરેક દેશની પોતાની રુચિઓ, ચિંતાઓ અને પ્રાથમિકતાઓ હશે પરંતુ સંવેદનાઓ એકપક્ષી હોઈ શકતી નથી. આખરે, મોટા દેશો વચ્ચેનો સંબંધ પ્રકૃતિમાં પરસ્પર છે.
ઉભરતી શક્તિઓ હોવાથી, દરેક દેશની પોતાની આકાંક્ષાઓ હોય છે અને તેને અવગણી શકાય નહીં. તે સમજવું જોઈએ કે હંમેશાં તફાવત રહેશે, પરંતુ તે તફાવતોનું સંચાલન અને નિરાકરણ આપણા સંબંધ માટે જરૂરી છે. તે સમજવું પડશે કે ભારત અને ચીન જેવા સંસ્કારી દેશોએ હંમેશાં લાંબા ગાળાના અભિપ્રાય લેવો પડશે.
ડેડલોક દૂર કરવા માટે થયેલી વાતચીતનો ઉલ્લેખ કરતાં તેમણે કહ્યું કે સરહદી વિસ્તારોમાં પીછેહઠ કરવા વિવિધ પદ્ધતિઓ દ્વારા ચર્ચાઓ ચાલુ છે. ચીન સાથેના સંબંધો અંગે તેમણે કહ્યું હતું કે જ્યારે સંબંધો પરસ્પર આદર અને સંવેદનશીલતા અને પરસ્પર હિત જેવી પરિપક્વતા પર આધારિત હોય ત્યારે જ સંબંધોને વધુ વધારી શકાય છે.
તેમણે કહ્યું, “આપણા સમક્ષનો મુદ્દો એ છે કે ચીની વલણ શું સૂચવવા માંગે છે, તે કેવી રીતે આગળ વધે છે અને ભવિષ્યના સંબંધો માટે તેના પ્રભાવ શું છે.” જયશંકરે કહ્યું કે જો સંબંધોને સ્થિર અને પ્રગતિની દિશામાં લેવાનો હોય તો, નીતિઓમાં છેલ્લા ત્રણ દાયકા દરમિયાન જે પાઠ ભણવામાં આવ્યા છે તેની કાળજી લેવી પડશે.
જયશંકરે કહ્યું કે છેલ્લા ત્રણ દાયકામાં સંબંધોમાં થયેલા સુધારોથી સ્પષ્ટ થઈ ગયું છે કે આ ક્ષેત્રમાં શાંતિ અને સ્થિરતા અવરોધાયેલી નથી અને બંને પક્ષે વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખાને આદર આપ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે આ કારણોસર જ તે સંમત થયા છે કે બંને દેશો સામાન્ય સરહદ પર સૈન્યને એકત્રીત કરશે નહીં.
તેમણે ભારતમાં થયેલા હુમલામાં સામેલ પાકિસ્તાનના આતંકવાદીઓના માર્ગમાં અવરોધ લાવવાથી લઈને યુ.એન.ની યાદીમાં શામેલ થવા સુધીની વાત, અને પરમાણુ સપ્લાયર્સ ગ્રુપના ભારતના સભ્યપદ અને યુએન સિક્યુરિટી કાઉન્સિલની કાયમી સભ્યપદ સામે ચીનના વિરોધ અંગે પણ ચર્ચા કરી હતી. સ્ટેપલ્ડ વિઝાના મુદ્દાનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો છે.
નોંધપાત્ર વાત એ છે કે, છેલ્લા ઘણા મહિનાઓથી પૂર્વી લદ્દાખ ક્ષેત્રમાં એક્યુઅલ કંટ્રોલ લાઇન પર ભારતીય સૈન્ય અને ચીની સૈન્ય વચ્ચે ગડબડીની સ્થિતિ છે. નોંધનીય છે કે આ મામલે રાજદ્વારી અને સૈન્ય સ્તરની વાટાઘાટોના અનેક તબક્કા યોજાયા છે. , પરંતુ હમણાં સુધી આ સમસ્યાનું કોઈ નક્કર પરિણામ પ્રાપ્ત થયું નથી.
મંતવ્ય ન્યૂઝ દ્વારા જાહેર અપીલ –
દેશ – દુનિયા સહિત ગુજરાતમાં પણ કોરોનાએ જ્યારે ફરી માંથુ ઉચક્યુ છે, ત્યારે અમે મંતવ્ય ન્યૂઝ તમામ નાગરીકોને અપીલ કરીએ છીએ કે, આ સમયે કોરોનાથી ડરવાની નહીં, પરંતુ સંયમ સાથે વર્તવાની જરુર છે. બને તેટલો જાહેર સંપર્ક ટાળો, કોરોના માર્ગદર્શીકા અને સરકારનાં સૂચનોનું ચુસ્તપણે પાલન કરો અને સ્વજનોને પણ કરાવો. આ કાળમાં તકેદારીએ જ સ્વસ્થ્ય હોય સંયમ સાથે નિયમોનું પાલન કરી એક જાગૃત નાગરીકની ફરજ બજાવો…
