Sea Water, પૃથ્વીના લગભગ 71% ભાગ પર માત્ર પાણી છે. આટલું પાણી હોવાને કારણે પૃથ્વીનો રંગ વાદળી દેખાય છે. પૃથ્વીનો મોટો હિસ્સો સમુદ્રથી ઘેરાયેલો છે, પરંતુ તેમ છતાં પીવા માટે ખૂબ જ મર્યાદિત માત્રામાં મીઠું પાણી ઉપલબ્ધ છે. મીઠુ પાણી અથવા તાજું પાણી મોટે ભાગે હિમનદીઓ, નદીઓ, તળાવો વગેરેમાં જોવા મળે છે. ભૂગર્ભ જળ પણ મીઠા પાણી અથવા પીવાલાયક પાણીનો સ્ત્રોત છે. દરિયાના પાણીનો સ્વાદ ખારો હોય છે કારણ કે તેમાં ઘણા તત્વો ઓગળેલા હોય છે. આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ ઊભો થાય છે કે શું દુનિયાના તમામ સમુદ્ધનું પાણી ખારું છે કે પછી ક્યાંક મીઠુ અને પીવાલાયક પાણી પણ જોવા મળે છે.
શા માટે સમુદ્રનું પાણી ખારું છે
એક હજાર ગ્રામ દરિયાઈ પાણી (Sea Water)માં ખારાશનું પ્રમાણ દરિયાઈ ખારાશ અથવા તેની ખારાશ કહેવાય છે. મહાસાગરોની સરેરાશ ખારાશ 36 ગ્રામ પ્રતિ હજાર ગ્રામ ગણવામાં આવે છે. પરંતુ તે વિવિધ મહાસાગરોમાં બદલાય છે. તેમના પાણીની ખારાશનું કારણ તેમાં ઓગળેલા પદાર્થો છે. સોડિયમ ક્લોરાઇડ, મેગ્નેશિયમ ક્લોરાઇડ, મેગ્નેશિયમ સલ્ફેટ, કેલ્શિયમ સલ્ફેટ, કેલ્શિયમ કાર્બોનેટ, પોટેશિયમ સલ્ફેટ, મેગ્નેશિયમ બ્રોમાઇડ વગેરે જેવા પદાર્થો આ પાણીની ખારાશ માટે જવાબદાર છે. નદીઓ ખડકને કાપીને દરિયામાં લાવે છે. આ રીતે, તેમનું સંચય ચાલુ રહે છે, જેના કારણે મહાસાગરોની ખારાશ વધે છે.
પવનની સાથે રણમાંથી આવતી રેતી પણ મહાસાગરોમાં જમા થાય છે. આનાથી દરિયાના પાણીની ખારાશ પણ વધે છે. આ બધા ઉપરાંત, મહાસાગરો પોતે પણ તેમના મોજા વડે કિનારીઓને કાપીને પાણીની ખારાશમાં વધારો કરે છે. સમુદ્રની અંદર જ્વાળામુખી ફાટવાથી, પૃથ્વીની આંતરિક હિલચાલને કારણે પણ દરિયાની ખારાશ વધે છે. આ સિવાય દરિયાના પાણીનું બાષ્પીભવન જેટલું વધુ થાય છે તેટલી ખારાશ વધે છે. જો તાપમાન વધે તો આ વધારો વધુ થાય છે.
એવો દરિયો છે કોઇ જેનું પાણી મીઠું હોય
જો કે કોઈપણ સમુદ્રનું પાણી મીઠુ કે પીવાલાયક હોતું નથી, પરંતુ વૈજ્ઞાનિકોને એટલાન્ટિક મહાસાગરના તળિયે તાજા પાણીના કેટલાક સ્ત્રોત મળી આવ્યા છે. વિષુવવૃત્તીય પ્રદેશોમાં થોડું ઓછું ખારું પાણી જોવા મળે છે. દરિયાના પાણીની ખારાશની ડિગ્રી સ્થળ અને સમુદ્રમાં બદલાય છે. જો કે, તેમાં ઓગળેલા ખનિજોની માત્રાનું પ્રમાણ દરેક જગ્યાએ સમાન છે. અહીં સમગ્ર વર્ષ દરમિયાન તાપમાન ઊંચું રહે છે, તેથી વધુ ભેજને કારણે, આકાશ ગાઢ વાદળોથી ઢંકાયેલું છે અને ભારે વરસાદ પડે છે. તેથી જ અહીં ખારાશમાં થોડો ઘટાડો થયો છે.
