પ્રાચીન માન્યતાઓ અનુસાર, ખંડવા પ્રદેશ ખાંડવ જંગલનો એક ભાગ રહ્યો છે. આ પ્રદેશમાં પ્રથમ રાજા ખાર દુષણનું શાસન હોવાનું પણ માનવામાં આવે છે. માન્યતા અનુસાર, વનવાસ દરમિયાન અયોધ્યાથી બહાર આવેલા શ્રી રામ ખંડવાના આ વિસ્તારમાં એક દિવસ રોકાયા હતા. અહીં જ્યારે સીતાને તરસ લાગી ત્યારે તેણે પૃથ્વી પર તીર મારીને પાણીનો પ્રવાહ બહાર કાઢ્યો. આજે તે રામબન કુઆન તરીકે ઓળખાય છે. આ વિસ્તારમાં એક પ્રાચીન સીતાનો કુવો છે. તેની નજીક એક પ્રાચીન શ્રી રામ મંદિર પણ છે. એક ઘરમાં સ્થાપિત આ મંદિર અને અન્ય ઘરોની વચ્ચે દટાયેલ સીતામાતા કૂવા વિશે બહુ ઓછા લોકો જાણે છે.
છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં અતિક્રમણને કારણે રામેશ્વર આમ્રકુંજ તેનું મૂળ સ્વરૂપ ગુમાવી ચૂક્યું છે. અહીં ગુપ્તેશ્વર મહાદેવનું પ્રાચીન મંદિર છે. લોક માન્યતા અનુસાર, 14 વર્ષના વનવાસ દરમિયાન ભગવાન શ્રી રામ, માતા સીતા અને લક્ષ્મણ સાથે ખાંડવાના જંગલ (હાલના ખંડવા)માં આવ્યા હતા. રામેશ્વર વિસ્તાર સહિત તુલજા ભવાની માતાના મંદિરમાં ભગવાન શ્રી રામે પૂજા અર્ચના કરી હતી. અહીંથી તે શસ્ત્રોના વરદાન સાથે દક્ષિણ તરફ રવાના થયો હતો. રામેશ્વર આમ્રકુંજમાં રામેશ્વર મંદિર સહિત અન્ય મંદિરો અને પ્રાચીન મૂર્તિઓ છે. ઈતિહાસકારોના મતે, ભગવાન શિવના મંદિરોની રચના પરથી એવું જણાય છે કે આમાંના ઘણા બાંધકામો પરમાર કાળના છે.
હવે પાણી વિતરણ માટે વપરાય છે
રામબન કૂવા વિશે એવું માનવામાં આવે છે કે તેનું પાણી ક્યારેય સમાપ્ત થતું નથી. હાલમાં આ કૂવો મહાનગરપાલિકા દ્વારા તેના તાબામાં રાખવામાં આવ્યો છે. જેમાં નર્મદાનું પાણી છોડવામાં આવે છે અને અહીંથી ટાંકીમાં વિતરણ કરવામાં આવે છે.
આ શ્રી રામ મંદિર પ્રાચીન છે. ઘણી પેઢીઓથી અમારો પરિવાર રામ મંદિર અને સીતા બાઓરીની નજીકમાં પૂજા કરી રહ્યો છે. તેમના વિશે બહુ ઓછા લોકો જાણે છે.
