પાકિસ્તાન અને ઈરાન વચ્ચે યુદ્ધ જેવા માહોલ સર્જાયો છે,પાકિસ્તાનમાં ઈરાની હુમલો એવા સમયે થયો છે જ્યારે ઈસ્લામિક રાષ્ટ્ર ઈરાન વિવિધ પ્રકારના કામિકાઝ ડ્રોન અને બેલિસ્ટિક મિસાઈલો વિકસાવી રહ્યું છે…તો બીજી તરફ ચીનના સરકારી મીડિયાએ તાજેતરમાં પાકિસ્તાન સાથે સંભવિત ડીલ અંગે અહેવાલ આપતો એક લેખ પ્રકાશિત કર્યો છે. આ અઠવાડિયે ઈરાન અને પાકિસ્તાન વચ્ચે બોમ્બ ધડાકા થયા છે,ત્યારે આવા સમયે આ રિપોર્ટ આવ્યો છે..પાકિસ્તાન પાંચમી પેઢીના ફાઈટર જેટ ખરીદવા તરફ જઈ રહ્યું છે..પાકિસ્તાને કહ્યું છે કે તે ચીનનાં પાંચમી પેઢીના ફાઇટર જેટ FC-31/J-31 ડબલ એન્જિન સ્ટીલ્થ ફાઇટર એરક્રાફ્ટને હસ્તગત કરવાની યોજના ધરાવે છે અને આમ કરીને તે ફાઇટર જેટ ખરીદવાની રેસ શરૂ કરવાની યોજના પણ બનાવી રહ્યું છે.
પાકિસ્તાન એરફોર્સના એર ચીફ માર્શલ ઝહીર અહેમદ બાબર સિદ્ધુએ ચીન પાસેથી FC-31 સ્ટીલ્થ ફાઇટર જેટના અધિગ્રહણની પુષ્ટિ કરી છે,સિદ્ધુએ કહ્યું છે કે, જે-31 સ્ટીલ્થ ફાઇટર એરક્રાફ્ટ મેળવવા માટે પાયો પહેલેથી જ નાખવામાં આવ્યો છે, જે નજીકના ભવિષ્યમાં PAF (પાક્સ્તાન એર ફોર્સ) કાફલાનો ભાગ બનવા માટે તૈયાર છે. સાથે જ પાકિસ્તાન એરફોર્સે દાવો કર્યો છે કે તેની પાસે હાઈપરસોનિક મિસાઈલ છે. એર ચીફ માર્શલ ઝહીર અહેમદ બાબર સિદ્ધુ દ્વારા જારી કરવામાં આવેલા નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે અમે વધતા જોખમોનો સામનો કરવા માટે સેનાને આધુનિક બનાવવાનો સતત પ્રયાસ કરી રહ્યા છીએ. હાઇપરસોનિક શસ્ત્રો આ પ્રયાસનો એક ભાગ છે. આનાથી પાકિસ્તાનની વાયુસેના વધુ શક્તિશાળી બનશે અને તેને ક્ષેત્રમાં શક્તિનું સંતુલન જાળવવામાં મદદ મળશે.
ચીની ફાઈટર જેટ્સ પાકિસ્તાન એરફોર્સ માટે નવા નથી અને પાકિસ્તાન પાસે પહેલાથી જ J-10C ફાઈટર એરક્રાફ્ટ છે. આ ઉપરાંત, પાકિસ્તાની કાફલામાં JF-17 જેટ, HQ-9BE લોંગ-રેન્જ સરફેસ-ટુ-એર મિસાઇલ સિસ્ટમ્સ, HQ-16FE મધ્યમ-રેન્જ SAMs અને YLC-8E એન્ટી-સ્ટીલ્થ 3D સર્વેલન્સ રડાર સિસ્ટમ પણ ઉપલબ્ધ છે.
ચેંગડુ J-20 સ્ટીલ્થ ફાઇટર જેટ પહેલાથી જ ચીનની હવાઈ દળની સેવામાં છે તેનાથી વિપરીત, J-31 SAC ના આંતરિક ભંડોળ દ્વારા વિકસાવવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ જ્યારે તેને પીપલ્સ લિબરેશન આર્મી એર ફોર્સ (PLAAF) દ્વારા અપનાવવામાં આવ્યું ત્યારે તેણે વિશ્વને આશ્ચર્યચકિત કર્યું. ઘણા અહેવાલોમાં એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે ચીની વાયુસેનાએ J-31 ફાઇટર જેટને નકારી કાઢ્યું છે અને તેના સ્થાને તેના કાફલામાં J-20ની સંખ્યા વધારવાનો નિર્ણય લીધો છે.
J-31ની તસવીરો પહેલીવાર જૂન 2012માં ઈન્ટરનેટ પર દેખાઈ હતી. બાદમાં સપ્ટેમ્બર 2012માં એરક્રાફ્ટને એરફિલ્ડ પર પાર્ક કરાયેલું જોવામાં આવ્યું હતું. J-31નું 1⁄4-સ્કેલ મોડલ પાછળથી ચાઇના ઇન્ટરનેશનલ એવિએશન અને એરોસ્પેસ એક્ઝિબિશનમાં બતાવવામાં આવ્યું હતું.
31 ઓક્ટોબર 2012 ના રોજ, J-31 પ્રોટોટાઇપ નંબર 31001 એ તેની પ્રથમ ઉડાન ભરી હતી અને તેની ઉડાન પછી, ચાઇના યુએસ પછી વિશ્વનો બીજો દેશ બન્યો કે જે એક જ સમયે પરીક્ષણ હેઠળ બે સ્ટીલ્થ ફાઇટર ધરાવે છે. ચીનના ઉડ્ડયન નિષ્ણાત ઝુ યોંગલિંગે જે-31ને એવા દેશો માટે વિકલ્પ તરીકે વર્ણવ્યું છે જેઓ નવીનતમ પેઢીના ફાઇટર એરક્રાફ્ટ, એફ-35 ખરીદી શકતા નથી.
તો બીજી તરફ J-31 ફાઈટર જેટને લઈને ભારે સસ્પેન્સ પણ થઈ રહ્યો છે…J-31 એરફ્રેમનું જાહેરમાં 12 નવેમ્બર 2014ના રોજ ઝુહાઈ એરશોમાં અનાવરણ કરવામાં આવ્યું હતું. તેણે હવાઈ પ્રદર્શન કર્યું. મોટાભાગના વિશ્લેષકો માને છે કે આ પ્રદર્શન પ્રભાવિત નથી. આ વિમાને આફ્ટર બર્નરનો સતત ઉપયોગ કરવો પડે છે. કંપની એરક્રાફ્ટ પ્રોજેક્ટ માટે ભાગીદારો શોધી રહી છે અને હજુ પણ ચાઈનીઝ એર ફોર્સ સાથે કેસ બનાવી રહી છે. 2019 સુધીમાં નવું વેરિઅન્ટ આવવાની શક્યતા હતી, પરંતુ નવું વેરિઅન્ટ આવ્યું ન હતું.
હવે સવાલ થાય કે પાકિસ્તાનને શા માટે J-31 ફાઈટર જેટની જરૂર છે? આપને જણાવી દઈએ કે પાકિસ્તાનના કાફલામાંના તમામ F-16 ફાઈટર જેટ હવે લગભગ 40 વર્ષ જૂના છે. તેઓ 1960ના દાયકાથી લગભગ 180 વિન્ટેજ ડેસોલ્ટ મિરાજ III અને મિરાજ Vની પણ માલિકી ધરાવે છે.
હવે માત્ર JF-17 એ મિરાજ વેરિઅન્ટને બદલવાનું શરૂ કર્યું છે, અને J-10 એ F-16 ને બદલવાનું શરૂ કર્યું છે. ભવિષ્યમાં F-16 ક્લાસ એરક્રાફ્ટને પાંચમી પેઢીના ફાઈટર એરક્રાફ્ટથી બદલવા પડશે અને હાલના સમયમાં પાકિસ્તાન ચીન સાથે J-10 ડીલ પણ કરી શકે છે.
તો પાકિસ્તાન સભાન છે કે ભારત તેના ફાઇટર એરક્રાફ્ટ પ્રોગ્રામને આગળ વધારી રહ્યું છે. પરંતુ, પાકિસ્તાની સેના હાલમાં ડ્રાઇવિંગ સીટ પર છે. ભારતનો AMCA પ્રોજેક્ટ (તેજસ માર્ક-2) 2032ની આસપાસ જ એરફોર્સના કાફલામાં જોડાઈ શકે છે. તેથી પાકિસ્તાન ભારતથી આગળ રહેવા માંગે છે.
ચીન તેના J-31 પ્રોગ્રામ માટે ભાગીદાર શોધવા માટે બેતાબ છે. હાલમાં પાકિસ્તાન એકમાત્ર દાવેદાર છે અને તેથી બંને તરફથી આ પગલાં લેવામાં આવી રહ્યા છે. પાકિસ્તાનમાં ઘણા વિશ્લેષકો આ ડીલ પર ગંભીર સવાલો ઉઠાવી રહ્યા છે. ઘણા વિશ્લેષકો એવું પણ કહી રહ્યા છે કે પાકિસ્તાની વાયુસેના તેના તમામ વિમાન ચીન પાસેથી શા માટે ખરીદી રહી છે?
તો જે-31 પહેલા ઉપલબ્ધ થશે, અને તે સસ્તું થવાની શક્યતા છે. સાથે જ તેને ચીનની અર્થવ્યવસ્થા અને ટેક્નોલોજીનો પણ સહયોગ મળશે. આ સિવાય પાકિસ્તાનને એવી પણ આશા છે કે એક દિવસ ચીન સાથે ટેક્નોલોજી ટ્રાન્સફર દ્વારા પાકિસ્તાનમાં એરક્રાફ્ટનું નિર્માણ શક્ય બનશે. તેથી, પાકિસ્તાન ભારત પહેલાં પાંચમી પેઢીના ફાઇટર જેટને હસ્તગત કરીને ભારત પર ધાર મેળવવા માંગે છે.
ત્યારે હવે સવાલ એ પણ થાય કે શું પાકિસ્તાન ભારત કરતા આગળ હશે? તો આપને જણાવી દઈએ કે ચીનના નિષ્ણાતોએ J-31 સ્ટીલ્થ ફાઈટર એરક્રાફ્ટને લઈને પાકિસ્તાનની તુલના ભારત સાથે કરવાનું શરૂ કરી દીધું છે. એક રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે “J-31 સ્ટીલ્થ ફાઈટર એરક્રાફ્ટ પાકિસ્તાનને તેના પાડોશી અને મુખ્ય હરીફ પર એક ધાર આપશે.” ભારત તરફ ઈશારો કરતા રિપોર્ટમાં એવું પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે, “પાકિસ્તાનના પાડોશીને અત્યારે પાંચમી પેઢીના ફાઈટર જેટ મળવાની કોઈ શક્યતા નથી.”
જો કે, આ રિપોર્ટમાં એ વાતનો ખુલાસો કર્યો નથી કે 2014 પછી કોઈ દેશ અથવા ચીનની વાયુસેનાએ હજુ સુધી J-31 સ્ટીલ્થ ફાઈટર એરક્રાફ્ટ કેમ ખરીદ્યું નથી? J-31 સ્ટીલ્થ ફાઈટર એરક્રાફ્ટમાં કોઈ સમસ્યા છે કે કેમ તે અંગે સવાલો ઉઠી રહ્યા છે. જો કે, એ વાતમાં કોઈ શંકા નથી કે ચીનના ફાઈટર જેટ ખરીદ્યા પછી પાકિસ્તાની વાયુસેનાની ક્ષમતામાં નોંધપાત્ર વધારો થશે અને તેને ભારત સામે અનેક ક્ષેત્રોમાં એક ધાર પણ મળશે, પરંતુ પાકિસ્તાની વાયુસેનાને આનો વધુ ફાયદો મળી શકશે નહીં.
તો બીજી તરફ ફિફ્થ જનરેશન ફાઈટર જેટ ડીલને લઈને ભારતમાં ઘણો વિલંબ થઈ રહ્યો છે, કારણ કે ભારતીય પ્રોજેક્ટ હજુ પ્રોટોટાઈપ તૈયાર કરવા માટે સંઘર્ષ કરી રહ્યો છે. એરોનોટિકલ ડેવલપમેન્ટ એજન્સી (ADA) એ સપ્ટેમ્બર 2021 માં જાહેરાત કરી હતી કે AMCA તેની પ્રથમ ઉડાન 2025 માં કરશે, જેમાં 2035 સુધીમાં સ્ક્વોડ્રન જોડાશે, પરંતુ હવે આ શક્ય નથી. તેનાથી વિપરીત, 12 નવેમ્બર 2014 ના રોજ ઝુહાઈ એર શો દરમિયાન ચીની J-35 પ્રથમ વખત જાહેરમાં ઉડાન ભરી હતી. એરફ્રેમ ફેરફારો સાથે સુધારેલ પ્રોટોટાઇપ J-35, ઇલેક્ટ્રો-ઓપ્ટિકલ ટાર્ગેટીંગ સિસ્ટમ, એક મોટો પેલોડ, સુધારેલ સ્ટીલ્થ અને અદ્યતન ઇલેક્ટ્રોનિક્સે ડિસેમ્બર 2016 માં તેની પ્રથમ ઉડાન ભરી હતી.
ભારતીય વાયુસેનાના નિવૃત્ત મિરાજ-2000 પાયલોટ અને સેન્ટર ફોર એર પાવર સ્ટડીઝ (CAPS) ના ડાયરેક્ટર એર માર્શલ અનિલ ચોપરાએ તાજેતરમાં સ્વીકાર્યું હતું કે પાકિસ્તાની વાયુસેનાના હસ્તાંતરણ યોજનાના સંદર્ભમાં, ચીન ફાઈટર એરક્રાફ્ટ વિશ્વસનીય એર પ્લેટફોર્મ તરીકે વિકસિત થઈ શકે છે. બીજી તરફ, ભારતને લઈને એવા અહેવાલો છે કે જ્યાં સુધી ભારત પોતાનું સ્વદેશી પાંચમી પેઢીનું ફાઈટર જેટ વિકસાવે નહીં ત્યાં સુધી ભારત અમેરિકન F-35 ખરીદવાની યોજના બનાવી શકે છે, પરંતુ આ ડીલ એટલી મોંઘી હશે કે ભારત સરકાર માટે તે એટલું સરળ નહીં હોય
