યુક્રેન પર રશિયાના હુમલા બાદ યુરોપના ઘણા દેશોએ રશિયન તેલ પર પ્રતિબંધ લગાવી દીધો છે. દરમિયાન ભારત રશિયા પાસેથી સસ્તા ભાવે તેલ ખરીદી રહ્યું હતું. રોઇટર્સના અહેવાલ મુજબ, રશિયાની સૌથી મોટી ઓઇલ કંપની રોઝનેફ્ટ પાસેથી તેલ ખરીદવા માટે ભારતની બે સરકારી ઓઇલ કંપનીઓ વચ્ચે વાતચીત ચાલી રહી હતી. જોકે હવે રશિયન ઓઈલ કંપનીએ આ ભારતીય ઓઈલ કંપનીઓ સાથેની ડીલ કોલ્ડ સ્ટોરેજમાં મૂકી દીધી છે. સૂત્રોએ જણાવ્યું કે રશિયન ઓઈલ કંપની Rosneft અન્ય ગ્રાહકોને ઓઈલ સપ્લાયની માંગને પહોંચી વળવા માટે આ પગલું ભર્યું છે.
હકીકતમાં, રોઝનેફ્ટે આ તેલ ગ્રાહકોને તેલ સપ્લાય કરવાનું વચન આપ્યું હતું. હવે રશિયા પાસે એટલું તેલ નથી કે તે ભારતીય કંપનીઓને વેચી શકે. રશિયન કંપની સાથે આ સપ્લાય ડીલની ગેરહાજરીમાં, ભારતીય કંપનીઓને સ્પોટ માર્કેટમાંથી વધુ મોંઘું તેલ ખરીદવું પડી શકે છે. યુક્રેન યુદ્ધના કારણે પશ્ચિમી દેશોએ રશિયા પર કડક પ્રતિબંધો લગાવ્યા છે, પરંતુ તેમ છતાં રશિયા પોતાનું તેલ આડેધડ વેચી રહ્યું છે.
આ વર્ષની શરૂઆતમાં ત્રણ ભારતીય સરકારી ઓઈલ કંપનીઓ ઈન્ડિયન ઓઈલ કોર્પ (IOC), ભારત પેટ્રોલિયમ કોર્પ (BPCL) અને હિન્દુસ્તાન પેટ્રોલિયમ (HPCL) એ રશિયા પાસેથી સસ્તા ભાવે ઓઈલ ખરીદવા માટે Rosneft સાથે વાતચીત શરૂ કરી હતી. આ અંતર્ગત રશિયા પાસેથી છ મહિના માટે તેલની સપ્લાય માટે સમજૂતી થવાની હતી. સૂત્રોનું કહેવું છે કે અત્યાર સુધી ભારતની સૌથી મોટી ઓઈલ કંપની ઈન્ડિયન ઓઈલ રોઝનેફ્ટ સાથે ડીલ કરી ચૂકી છે. આ અંતર્ગત રશિયાની ઓઈલ કંપની પાસેથી દર મહિને 60 લાખ બેરલ તેલ ખરીદવામાં આવશે. આ સાથે 30 લાખ બેરલ વધુ તેલ ખરીદવાનો વિકલ્પ પણ ખુલ્લો છે.
ભારતીય તેલ કંપની HPCL અને BPCLને આંચકો
આ સિવાય રશિયન કંપનીએ ભારતની બાકીની બે સરકારી ઓઈલ કંપનીઓની તેલ ખરીદવાની વિનંતીને ફગાવી દીધી છે. સૂત્રોનું કહેવું છે કે, રોઝનેફ્ટનો HPCL અને BPCL સાથે ઓઈલને લઈને કોઈ કરાર નથી. આ કંપનીઓનું કહેવું છે કે તેમની પાસે તેલ બચ્યું નથી. ઈન્ડિયન ઓઈલ સાથેના કરાર હેઠળ, ચૂકવણી તમામ મુખ્ય કરન્સી રૂપિયા, ડોલર અને યુરોમાં થશે. તે ટ્રાન્ઝેક્શન સમયે પેમેન્ટ મિકેનિઝમ પર નિર્ભર રહેશે. રશિયા તેના પૂર્વીય બંદર કોઝમિનોથી તેલની નિકાસ વધારી રહ્યું છે. એશિયાઈ દેશોની વધતી માંગને કારણે તે આવું કરી રહ્યું છે. વેપારી સૂત્રોનું કહેવું છે કે રોઝનેફ્ટ ટ્રેડિંગ કંપનીઓ એવરેસ્ટ એનર્જી, કોરલ એનર્જી, બેલાટ્રિક્સ અને સનરાઈઝ દ્વારા બજારમાં તેલનો પુરવઠો વધારી રહી છે.
ભારતને હવે ભારે ડિસ્કાઉન્ટમાં તેલ નહીં મળે
ભારતીય સૂત્રોનું કહેવું છે કે ભારતને હવે રશિયન તેલ ભારે ડિસ્કાઉન્ટમાં નહીં મળે. રશિયા હવે ભારતને જંગી ડિસ્કાઉન્ટ પર તેલ વેચશે નહીં. અન્ય એક સૂત્રએ જણાવ્યું કે, અગાઉ ભારતીય ઓઈલ કંપનીઓ રશિયા પાસેથી ભારે ડિસ્કાઉન્ટમાં તેલ મેળવતી હતી પરંતુ હવે એવું નથી. રશિયાએ ભારે ડિસ્કાઉન્ટની ઓફર ઘટાડી દીધી છે અને હવે ભારતને તે પ્રકારની છૂટનો લાભ નહીં મળે. તેનું કારણ વીમા અને નૂર ભાડામાં વધારો છે. ગયા અઠવાડિયે યુરોપિયન યુનિયનએ રશિયન તેલના પરિવહન માટે નવા વીમા કરાર પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો.
તમને જણાવી દઈએ કે આંતરરાષ્ટ્રીય દરિયાઈ બજાર પર યુરોપિયન યુનિયનનું વર્ચસ્વ છે. સૂત્રોનું કહેવું છે કે તેલના પરિવહનને લઈને ઈન્સ્યોરન્સના અભાવે તેની અસર ભારતીય ઓઈલ કંપની ઈન્ડિયન ઓઈલને થશે. ઇન્ડિયન ઓઇલ ગયા વર્ષે રોઝનેફ્ટ સાથેના કરાર હેઠળ રશિયન તેલ ખરીદી રહી છે. સૂત્રોનું કહેવું છે કે ભારત મોટા પાયે રશિયન તેલ યુરલ ખરીદે છે. ભારતીય ઓઈલ કંપનીઓ સ્પોટ માર્કેટમાંથી ઓઈલ ખરીદવાનું ચાલુ રાખશે. HPCL અને BPCLને જુલાઈમાં રશિયા પાસેથી લગભગ 10 લાખથી 20 લાખ બેરલ તેલ મળી શકે છે.
