freedom of expression : સુપ્રીમ કોર્ટે જાહેર હોદ્દા ધરાવનાર વ્યક્તિના વાણી અને અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતાના અધિકાર પર નિયંત્રણો લાદવાનો ઇનકાર કર્યો છે. જસ્ટિસ એસએ નઝીરની આગેવાની હેઠળની પાંચ જજોની બંધારણીય બેંચે આ અંગે પોતાનો ચુકાદો આપ્યો છે. કોર્ટે કહ્યું કે જનપ્રતિનિધિઓની અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતા પર કોઈ પ્રતિબંધ લાદવાની જરૂર નથી. વધારાના નિયંત્રણો લાદી શકાય નહીં.સુપ્રીમ કોર્ટની બંધારણીય બેંચે અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતાના મામલે મંગળવારે મોટો નિર્ણય સંભળાવ્યો છે. કોર્ટે કહ્યું છે કે કોઈપણ મંત્રી, સાંસદ કે ધારાસભ્યના નિવેદન માટે સરકારને જવાબદાર ઠેરવી શકાય નહીં. બંધારણીય ખંડપીઠે કહ્યું છે કે મંત્રી દ્વારા આપવામાં આવેલ નિવેદન કોઈપણ રાજ્ય અથવા કેન્દ્ર બાબત માટે આપવામાં આવી શકે છે, પરંતુ સામૂહિક જવાબદારીના સિદ્ધાંતને બોલાવી શકાય નહીં અને સરકારને જવાબદાર ઠેરવી શકાય નહીં.
Supreme Court says that no additional restrictions, other than those prescribed under Article 19(2) of the Constitution, can be imposed on a citizen under right to freedom of speech & expression.
Statement made by a minister can’t be vicariously attributed to the govt, says SC pic.twitter.com/iLBb0vP9kb
— ANI (@ANI) January 3, 2023
સુપ્રીમ કોર્ટ સર્વોચ્ચ અદાલતે જણાવ્યું હતું કે બંધારણના અનુચ્છેદ 19(2) હેઠળ નિર્ધારિત પ્રતિબંધો કરતાં વધુ અને ઉપર કોઈ નાગરિક પર કોઈ વધારાના નિયંત્રણો લાદી શકાય નહીં. કોર્ટે કહ્યું કે કોઈ મંત્રી દ્વારા આપવામાં આવેલ નિવેદન સરકારને આભારી ન હોઈ શકે. કોર્ટે પોતાના નિર્ણયમાં એમ પણ કહ્યું કે આ નિવેદન માટે મંત્રી પોતે જ જવાબદાર છે.
જસ્ટિસ બીવી નાગરત્ને અલગ ચુકાદો લખ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે વાણી અને અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતા એ ખૂબ જ આવશ્યક અધિકાર છે જેથી નાગરિકો શાસન વિશે સારી રીતે શિક્ષિત થઈ શકે. તેમણે કહ્યું કે અભદ્ર ભાષા અસમાન બનાવીને સમાજના મૂળભૂત મૂલ્યો પર હુમલો કરે છે.
સુપ્રીમ કોર્ટે 15 નવેમ્બરે પોતાનો ચુકાદો અનામત રાખ્યો હતો. કોર્ટે કહ્યું હતું કે સાર્વજનિક પદ પર બેઠેલા લોકોએ આવા કામ ન કરવા જોઈએ, જે અન્ય દેશવાસીઓ માટે અપમાનજનક હોય. સર્વોચ્ચ અદાલતે કહ્યું હતું કે આ વર્તન આપણી બંધારણીય સંસ્કૃતિનો એક ભાગ છે અને આ માટે જાહેર પદ ધરાવતા લોકો માટે આચારસંહિતા બનાવવી જરૂરી નથી.
ઉલ્લેખનીય છે કે જસ્ટિસ એસએ નઝીરની આગેવાની હેઠળની પાંચ જજોની બંધારણીય બેંચે આ અંગે પોતાનો ચુકાદો આપ્યો છે. કોર્ટે કહ્યું કે જનપ્રતિનિધિઓની અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતા પર કોઈ પ્રતિબંધ લાદવાની જરૂર નથી. વધારાના નિયંત્રણો લાદી શકાય નહીં
સુપ્રીમ કોર્ટે 15 નવેમ્બરે પોતાનો ચુકાદો અનામત રાખ્યો હતો. કોર્ટે કહ્યું હતું કે સાર્વજનિક પદ પર બેઠેલા લોકોએ આવા કામ ન કરવા જોઈએ, જે અન્ય દેશવાસીઓ માટે અપમાનજનક હોય. સર્વોચ્ચ અદાલતે કહ્યું હતું કે આ વર્તન આપણી બંધારણીય સંસ્કૃતિનો એક ભાગ છે અને આ માટે જાહેર પદ ધરાવતા લોકો માટે આચારસંહિતા બનાવવી જરૂરી નથી
