અફઘાનિસ્તાન પર તાલિબાનોના કબજા બાદ હવે ખનીજ સંપત્તિ પર પણ તેનું નિયંત્રણ રહેશે. અફઘાનિસ્તાનમાં ઘણા પ્રકારના ખનીજ છે, જેની કિંમત લગભગ 1 ટ્રિલિયન ડોલર છે. તેમાં કેટલાક ખનીજ પણ છે જે નવીનીકરણીય ઉર્જા માટે વિશ્વની મોટી જરૂરિયાતને પૂરી કરી શકે છે, પરંતુ અફઘાનિસ્તાને તેના વિશાળ ખનિજ ભંડારને શોધવા માટે લાંબા સમયથી સંઘર્ષ કર્યો છે.
તાલિબાન 20 વર્ષ પછી સત્તા પર પરત ફરી રહ્યું છે અને તેની પાસે મર્યાદિત નાણાકીય સંસાધનો છે. અફઘાનિસ્તાનમાં લાંબા યુદ્ધ સંઘર્ષ અને નબળા ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરે દેશને આ ધાતુઓ કાઢતા અટકાવ્યા છે જે તેના આર્થિક નસીબને બદલી શકે છે. યુએસ જીઓલોજિકલ સર્વે (યુએસજીએસ) ના જાન્યુઆરીના અહેવાલ મુજબ, ખનિજોમાં બોક્સાઇટ, કોપર, આયર્ન ઓર, લિથિયમ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. કોપર, જે ઇલેક્ટ્રિક વાયર બનાવવા માટે જરૂરી છે, આ વર્ષે તેની કિંમત વધીને $ 10,000 થી વધુ ટન થઈ ગઈ છે.
લિથિયમનો વિશાળ ભંડાર
ઇલેક્ટ્રિક કાર બેટરી, સોલર પેનલ અને વિન્ડ ફાર્મ બનાવવા માટે લિથિયમ એક મહત્વનું તત્વ છે. આંતરરાષ્ટ્રીય ઉર્જા એજન્સી અનુસાર, વિશ્વમાં લિથિયમની માંગ 2040 સુધીમાં 40 ગણી વધવાની ધારણા છે. “ધ રેયર મેટલ્સ વોર” પુસ્તકના લેખક ગિલાઉમ પીટ્રોનના જણાવ્યા મુજબ, અફઘાનિસ્તાન “લિથિયમના વિશાળ સ્ત્રોત ઉપર બિરાજમાન છે. જેનો આજ સુધી ઉપયોગ જ કરવામાં નથી આવ્યો.
કેટલાક ખનિજોનું ખાણકામ
અફઘાનિસ્તાનમાં નિયોડીમિયમ, પ્રેસોડિયમ અને ડિસપ્રોસિયમ દુર્લભ ધાતુઓ પણ છે જેનો ઉપયોગ સ્વચ્છ ઉર્જા ક્ષેત્રમાં થાય છે. યુએસજીએસએ અફઘાનિસ્તાનની ખનિજ સંપત્તિનો અંદાજ $ 1 ટ્રિલિયન રાખ્યો છે, જોકે અફઘાનિસ્તાનના અધિકારીઓએ તેને તેના ત્રણ ગણો કર્યો છે.
અફઘાનિસ્તાન નીલમ અને માણેક જેવા કિંમતી પત્થરો સાથે અર્ધ કિંમતી ટૂરમાલાઇન અને લેપિસ લાઝુલી કાઢી રહ્યું છે. પરંતુ પાકિસ્તાનમાં ગેરકાયદેસર દાણચોરી દ્વારા તેનો વેપાર થાય છે. આ સિવાય આરસ, કોલસો અને લોખંડની ખાણો પણ છે.
અફઘાનિસ્તાનમાં ચીની રોકાણ
તાલિબાનના કબજાને કારણે વિદેશી રોકાણકારો અટકી શકે છે. પરંતુ ચીન તેમની સાથે વેપાર કરવા તૈયાર છે. વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા ચીને કહ્યું છે કે તાલિબાન કાબુલમાં પ્રવેશ્યા બાદ અફઘાનિસ્તાન સાથે “મૈત્રીપૂર્ણ અને સહકારી” સંબંધો જાળવવા માટે તૈયાર છે.
સરકારી માલિકીની ચાઇના મેટલર્જિકલ ગ્રુપ કોર્પોરેશને 2007 માં મેસ અયનક કોપર ખાણ માટે 30 વર્ષની લીઝ અને 11.5 મિલિયન ટન કોમોડિટી કાઢવાના અધિકારો મેળવ્યા હતા. ચીનના સરકારી ગ્લોબલ ટાઇમ્સના જણાવ્યા અનુસાર, વિશ્વના બીજા સૌથી મોટા તાંબાના ભંડારને બહાર કાઢવાનો પ્રોજેક્ટ હજુ સુધી “સુરક્ષા સમસ્યાઓના કારણે” શરૂ થવાનો બાકી છે. પરંતુ ગ્લોબલ ટાઇમ્સે એક સ્ત્રોતને ટાંકીને કહ્યું કે તે “પરિસ્થિતિ સ્થિર થયા પછી ફરીથી ખોલવાનું વિચારશે”.
કોઈ પણ કંપની રાજકીય સ્થિરતા વગર રોકાણ કરશે નહીં
ફ્રેન્ચ નિષ્ણાત પીટ્રોન અનુસાર “ચીનીઓ લોકશાહી સિદ્ધાંતો પર તેમના વેપાર સોદા કરતા નથી”, તેમણે ચેતવણી આપી હતી કે અફઘાનિસ્તાન ખનિજ અલ ડોરાડો બનશે તેની કોઈ ખાતરી નથી. તેના માટે તમારે અત્યંત સ્થિર રાજકીય વાતાવરણની જરૂર છે, એમ તેમણે જણાવ્યું હતું.
પીટ્રોને કહ્યું કે ખનીજની શોધ અને ખાણકામ શરૂ થવામાં 20 વર્ષ લાગી શકે છે. જો કોઈ સ્થિર રાજકીય અને કાનૂની વ્યવસ્થા ન હોય તો કોઈ પણ કંપની રોકાણ કરવા માંગતી નથી.
આયુષ સામે આકરો પડકાર / કોરોનામાં કારગર નથી આયુષ-64 દવા , દર્દીઓના સમૂહ પર મેડિકલ અભ્યાસ કરાયો
