petrol diesel price: નવ રાજ્યોમાં વિધાનસભાની ચૂંટણી પહેલા પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં ઘટાડાની ચર્ચા શરૂ થઈ ગઈ છે. પેટ્રોલિયમ મંત્રી હરદીપ સિંહ પુરીએ પણ ઓઇ કંપનીઓને પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ ઘટાડવાની અપીલ કરી છે. તેમણે રવિવારે કહ્યું – આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં તેલની કિંમતો નિયંત્રણમાં છે. ઓઈલ કંપનીઓ પણ ખોટમાંથી બહાર આવી ગઈ છે, આવી સ્થિતિમાં હું વિનંતી કરું છું કે કંપનીઓ પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં ઘટાડો કરે.
પુરીએ વેટ ન (petrol diesel price)ઘટાડવા માટે કેટલાક રાજ્યોને પણ નિશાન બનાવ્યા હતા. પુરીએ કહ્યું- આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં કિંમતો વધવા છતાં કેન્દ્ર સરકારે નવેમ્બર 2021 અને મે 2022માં એક્સાઇઝ ડ્યૂટીમાં ઘટાડો કર્યો હતો, પરંતુ કેટલીક રાજ્ય સરકારોએ વેટમાં ઘટાડો કર્યો ન હતો. જેના કારણે તે રાજ્યોમાં તેલના ભાવ હજુ પણ ઊંચા છે. હરદીપ પુરી બનારસના ગંગા ઘાટ પર CNG બોટ રેલીમાં બોલી રહ્યા હતા.
આ વર્ષે 9 રાજ્યોમાં ચૂંટણી યોજાશે(petrol diesel price)
આ વર્ષે 9 રાજ્યોમાં વિધાનસભાની ચૂંટણી યોજાવાની છે. જેમાં ત્રિપુરા, મેઘાલય અને નાગાલેન્ડની વિધાનસભા ચૂંટણીની તારીખોની જાહેરાત કરવામાં આવી છે. ત્રિપુરામાં 16 ફેબ્રુઆરીએ મતદાન થશે. મેઘાલય અને નાગાલેન્ડમાં 27 ફેબ્રુઆરીએ મતદાન થશે. તમામ રાજ્યોના પરિણામો 2 માર્ચે જાહેર કરવામાં આવશે. જ્યારે કર્ણાટક, મધ્યપ્રદેશ, મિઝોરમ, રાજસ્થાન, છત્તીસગઢ, તેલંગાણામાં પણ આ વર્ષના અંત સુધીમાં ચૂંટણી યોજાવાની છે
આ ચૂંટણીઓને 2024ની લોકસભા ચૂંટણીની સેમીફાઇનલ તરીકે જોવામાં આવી રહી છે. મધ્યપ્રદેશ, ત્રિપુરા અને કર્ણાટક ભાજપ દ્વારા શાસિત છે, જ્યારે પ્રાદેશિક પક્ષો નાગાલેન્ડ, મેઘાલય અને મિઝોરમમાં સત્તા ધરાવે છે, પરંતુ ભારતીય જનતા પાર્ટી ત્યાં સાથી તરીકે છે. રાજસ્થાન અને છત્તીસગઢમાં કોંગ્રેસ સત્તામાં છે અને કેસીઆરની પાર્ટી બીઆરએસ તેલંગાણામાં સત્તામાં છે.
આ સિવાય સરકાર ઇચ્છે તો જમ્મુ-કાશ્મીરમાં પણ ચૂંટણી કરાવી શકે છે. ત્યાં રાજ્ય ચૂંટણી પંચે તૈયારીઓ પૂર્ણ કરી છે. આવી સ્થિતિમાં એમ કહી શકાય કે આ દસ રાજ્યોની ચૂંટણીનું વર્ષ છે. ડીઝલ-પેટ્રોલના ભાવ ચૂંટણીમાં મોટો મુદ્દો છે, આવી સ્થિતિમાં સરકાર તેમની કિંમતો ઘટાડવા માંગે છે.
પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ કેવી રીતે નક્કી થાય છે?
જૂન 2010 સુધી સરકાર પેટ્રોલની કિંમત નક્કી કરતી હતી અને દર 15 દિવસે તેમાં ફેરફાર થતો હતો. 26 જૂન, 2010 પછી સરકારે પેટ્રોલના ભાવ નક્કી કરવાનું કામ તેલ કંપનીઓ પર છોડી દીધું. આવી જ રીતે ઓક્ટોબર 2014 સુધી સરકાર ડીઝલના ભાવ નક્કી કરતી હતી પરંતુ 19 ઓક્ટોબર 2014થી સરકારે આ કામ ઓઈલ કંપનીઓને સોંપી દીધું.
હાલમાં ઓઈલ કંપનીઓ આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ક્રૂડ ઓઈલની કિંમત, એક્સચેન્જ રેટ, ટેક્સ, પેટ્રોલ અને ડીઝલના ટ્રાન્સપોર્ટેશન ખર્ચ અને અન્ય ઘણી બાબતોને ધ્યાનમાં રાખીને પેટ્રોલ અને ડીઝલની કિંમત રોજ નક્કી કરે છે.
કરનો હિસ્સો
આજે જ્યારે તમે 100 રૂપિયાનું પેટ્રોલ ખરીદો છો તો 52 રૂપિયા ટેક્સ તરીકે સરકારના ખિસ્સામાં જાય છે. જેના કારણે સામાન્ય લોકોના ખિસ્સા ખાલી થઈ ગયા, જ્યારે સરકારની તિજોરી ઝડપથી ભરાતી રહી. આવી સ્થિતિમાં સરકાર ઇચ્છે તો ટેક્સમાં ઘટાડો કરીને સામાન્ય માણસને રાહત આપી શકે છે. ટેક્સ વસૂલવામાં મહારાષ્ટ્ર સૌથી આગળ છે.
પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ મુખ્યત્વે 4 પરિબળો પર આધાર રાખે છે
કાચા તેલની કિંમત
રૂપિયા સામે અમેરિકી ડોલરનો દર
કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો દ્વારા વસૂલાત કર
દેશમાં ઇંધણની માંગ
ભારત તેની જરૂરિયાતના 85% ક્રૂડ ઓઈલની આયાત કરે છે.
અમે અમારી જરૂરિયાતના 85% કરતાં વધુ ક્રૂડ તેલ બહારથી ખરીદીએ છીએ. આની કિંમત આપણે ડોલરમાં ચૂકવવી પડશે. આવી સ્થિતિમાં ક્રૂડ ઓઈલની કિંમતમાં વધારો અને ડોલરની મજબૂતીથી પેટ્રોલ અને ડીઝલ મોંઘા થઈ ગયા છે. ક્રૂડ ઓઈલ બેરલમાં આવે છે. એક બેરલ એટલે 159 લિટર ક્રૂડ ઓઈલ
