વટ સાવિત્રી વ્રત એ ખૂબ જ મુશ્કેલ વ્રત છે અને તે કરવા ચોથના વ્રત જેટલું જ ફળદાયી છે. આ દિવસે પરિણીત મહિલાઓ પોતાના પતિના લાંબા આયુષ્ય માટે વ્રત રાખે છે. આ વર્ષે 3 જૂન સોમવારના રોજ વટ સાવિત્રીનું વ્રત કરવામાં આવશે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે સાવિત્રીએ યમરાજથી તેમના પતિ સત્યવાનનો જીવ બચાવ્યો હતો. ચાલો જાણીએ કે સાવિત્રી કોણ હતી અને તેણે કેવી રીતે પોતાના પતિ સત્યવાનનો જીવ યમરાજથી બચાવ્યો.
મદ્રા દેશના રાજા અશ્વપતિને કોઈ સંતાન ન હતું. સંતાન પ્રાપ્તિની ઈચ્છામાં રાજાએ ઘણાં વર્ષો સુધી કઠોર તપસ્યા કરી. આ તપસ્યાથી પ્રસન્ન થઈને માતા સાવિત્રીએ રાજાને અદભૂત પુત્રીનું વરદાન આપ્યું. આ બાળકી માતા સાવિત્રીની કરુણાથી જન્મેલી હોવાથી તેનું નામ સાવિત્રી રાખવામાં આવ્યું. જ્યારે રાજકુમારી સાવિત્રી મોટી થઈ, ત્યારે તેના માટે યોગ્ય વર શોધવો ખૂબ જ મુશ્કેલ બની રહ્યો હતો. આખરે, રાજાએ સાવિત્રીને મંત્રી સાથે વરની શોધમાં તપોવન મોકલ્યા.
જ્યારે નારદએ સત્યવાનના મૃત્યુની આગાહી કરી હતી
સાવિત્રીએ રાજા દ્યુમતસેનના પુત્ર સત્યવાનને વર તરીકે પસંદ કર્યો. રાજા દ્યુમત્સેનના શાહી રાજ પાઠ છીનવી લેવામાં આવ્યા હતા અને તે જંગલમાં રહેવા લાગ્યો હતો. સત્યવાનને પસંદ કરીને સાવિત્રી જ્યારે મહેલમાં પાછી આવી ત્યારે નારદની ભવિષ્યવાણીએ સૌને ચોંકાવી દીધા. તેણે કહ્યું કે લગ્નના 12 વર્ષ પછી જ સત્યવાનનું મૃત્યુ થશે. આ સાંભળીને રાજાએ સાવિત્રીને બીજો વર પસંદ કરવાનું કહ્યું, પરંતુ સાવિત્રીએ ના પાડી.
યમરાજ સત્યવાનના જીવ સાથે ચાલવા લાગ્યા
આખરે સાવિત્રીના લગ્ન સત્યવાન સાથે થયા અને તે તેના પતિ અને સાસુ સાથે રહેવા જંગલમાં ગઈ. નારદની ભવિષ્યવાણીને ધ્યાનમાં રાખીને, જ્યારે સત્યવાનના મૃત્યુનો સમય નજીક આવ્યો, ત્યારે સાવિત્રીએ ઉપવાસ શરૂ કર્યા. એક દિવસ જ્યારે સત્યવાન જંગલમાં લાકડા કાપતો હતો ત્યારે તે મૃત્યુ પામ્યો અને યમરાજ તેનો જીવ લેવા લાગ્યા.
સાવિત્રીએ યમરાજ પાસેથી ત્રણ વરદાન માંગ્યા
જ્યારે યમરાજ સત્યવાનનો જીવ લઈ રહ્યા હતા ત્યારે સાવિત્રી પણ તેમની પાછળ આવી. યમરાજના ખુલાસા પછી પણ સાવિત્રી પાછી ન વળી. તેમની વફાદારી જોઈને યમરાજ પ્રસન્ન થયા અને સાવિત્રીને ત્રણ વરદાન માંગવા કહ્યું. પછી સાવિત્રીએ સાસુની આંખો, ગુમાવેલું રાજ્ય અને સો પુત્રોનું વરદાન માંગ્યું. યમરાજે બધી માંગણીઓ સ્વીકારી લીધી અને સાવિત્રીને વરદાન આપ્યું.
સાવિત્રીની ચતુરાઈથી યમરાજ પ્રસન્ન થયા
આ ત્રણ વરદાન આપીને જ્યારે યમરાજે સત્યવાનનો જીવ લેવાનું શરૂ કર્યું ત્યારે સાવિત્રી ફરી તેમની પાછળ આવવા લાગી. આ વખતે યમરાજ ગુસ્સે થયા. ત્યારે સાવિત્રીએ યમરાજને કહ્યું, ‘તમે મને 100 પુત્રોનું વરદાન આપ્યું છે અને તમે મારા પતિનો જીવ લઈ રહ્યા છો. પતિ વિના આ વરદાન કેવી રીતે સફળ થશે. સાવિત્રીની આ ચતુરાઈથી યમરાજ પ્રસન્ન થયા. તેણે તરત જ સત્યવાનનો જીવ છોડાવ્યો. આ પછી સાવિત્રી સત્યવાન સાથે વટ નીચે ગઈ અને સત્યવાન જીવિત થયો. જ્યારે સાવિત્રી તેના પતિ સાથે પાછી આવી ત્યારે તેણે જોયું કે તેની સાસુની આંખો પણ પાછી આવી ગઈ હતી અને તેનું ગુમાવેલું રાજ્ય પણ પાછું મળી ગયું હતું.
