ઓનલાઈન વિડિયો ગેમ્સ વિશે સામાન્ય માન્યતા એવી છે કે જો બાળકોને તેની લત લાગી જાય તો તેમના અભ્યાસને અસર થાય છે અને ભવિષ્યમાં તેમની કારકિર્દી પર પણ અસર થાય છે. ખાસ કરીને PUBG જેવી હિંસક રમતોએ સમાજ પર ખરાબ અસર કરી છે. જેના કારણે આત્મહત્યાથી લઈને હત્યા સુધીની ઘટનાઓ સામે આવી રહી છે. પ્રતિબંધ હોવા છતાં, આવી રમતોનું નામ બદલાઈ ગયું છે અને બાળકો માટે સરળતાથી ઉપલબ્ધ છે. આ ઘટનાઓએ વિડિયો ગેમ્સ પ્રત્યેની નકારાત્મક ધારણાને વધુ મજબૂત બનાવી છે. પરંતુ એક દેશ એવો પણ છે જ્યાં શાળાના અભ્યાસક્રમમાં વિડિયો ગેમ્સનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.
હા! પોલેન્ડ એક એવો દેશ છે જ્યાં વિડિયો ગેમ્સ શિક્ષણનો ભાગ છે. દાવો કરવામાં આવે છે કે પોલેન્ડ આવું કરનાર વિશ્વનો પ્રથમ દેશ છે. જોકે તુર્કીમાં પણ વીડિયો ગેમને અભ્યાસક્રમનો ભાગ બનાવવામાં આવ્યો છે. પોલેન્ડમાં સિલેબસમાં જે રમતનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે તેનું નામ છે ‘ધીસ વોર ઓફ માઈન’. તે સામાન્ય રમતો કરતા અલગ છે. પોલિશ સરકાર માને છે કે તેનાથી બાળકોમાં નકારાત્મકતાને બદલે સકારાત્મકતા આવશે. તેમને ઉદાર અને મદદરૂપ બનાવશે.
સરકારે આપી હતી મંજૂરી
પોલેન્ડમાં ‘ધીસ વોર ઓફ માઈન’ નામની વિડિયો ગેમને ત્યાંની સરકારે મંજૂરી આપી હતી. ગેમ્સઇન્ડસ્ટ્રીબિઝના અહેવાલ મુજબ વડા પ્રધાન મેટ્યુઝ મોરાવીકી પાસેથી મંજૂરી મેળવ્યા બાદ તેને શાળાના અભ્યાસક્રમમાં સામેલ કરવામાં આવ્યું હતું. શાળા શિક્ષણમાં રાષ્ટ્રીય સ્તરે માન્યતા મેળવનારી આ પ્રથમ વિડિયો ગેમ છે.
આ મારી લડાઈ છે
સવાલ એ છે કે અભ્યાસમાં વિડિયો ગેમ શા માટે અને સૌથી મહત્ત્વની વાત એ છે કે આ વીડિયો ગેમમાં શું છે? આ રમતની પોતાની વિશેષતા છે. ધીસ વોર ઓફ માઈન ગેમનો અર્થ છે- આ મારી લડાઈ છે. તેને કંપની 11-બીટ સ્ટુડિયો દ્વારા વિકસાવવામાં આવ્યો છે. રિપોર્ટ અનુસાર આ ગેમને ઘણા એવોર્ડ મળ્યા છે. આ રમત 1990 ના દાયકામાં સારાજેવોના ઘેરા દરમિયાન બોસ્નિયનોની દુર્દશા પર આધારિત છે. તે દર્શાવે છે કે યુદ્ધ પછી દેશના સામાન્ય નાગરિકોને કેવી અસર થાય છે.
અન્ય યુદ્ધ રમતોથી તદ્દન અલગ
‘વોર ઓફ માઈન’ ગેમ સામાન્ય રીતે આવતી યુદ્ધ આધારિત રમતોથી તદ્દન અલગ છે. સામાન્ય યુદ્ધ રમતોમાં, ખેલાડી કાં તો સૈનિકની ભૂમિકા નિભાવે છે અને કોલ ઓફ ડ્યુટી, બેટલફિલ્ડ, મેડલ ઓફ ઓનર જેવી પ્રવૃત્તિઓ માટે જવાબદાર હોય છે અથવા ખેલાડી સેનાને આદેશ આપે છે (હીરોની કંપની, કમાન્ડર, સુપ્રીમ કમાન્ડર, વગેરે ) છે.
યુદ્ધ સામાન્ય નાગરિકોના જીવનને કેવી રીતે અસર કરે છે તેના પર આ રમત ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. ભલે સૈનિકો યુદ્ધ લડતા હોય, પરંતુ દેશના નાગરિકો પર તેની ખૂબ જ ખરાબ અસર પડે છે. આ રમતમાં ખેલાડી નાગરિક તરીકે કામ કરે છે. યુદ્ધની ભયાનક પરિસ્થિતિઓમાં ટકી રહો, તમારી જાતને જીવંત રાખો, તમારું ઘર સુરક્ષિત કરો અને નાગરિક સેવાઓ માટે કામ કરો.
શું આ રમત બાળકોને જવાબદાર અને મદદરૂપ બનાવશે?
આ રમત વિશે જાણ્યા પછી તે સ્પષ્ટ છે કે તે બાળકોમાં નાગરિક ભાવના કેળવશે. એટલે કે એક નાગરિક તરીકે તેને તેની જવાબદારીઓથી વાકેફ કરશે. અહેવાલો અનુસાર, આ રમત બાળકોને સમાજશાસ્ત્ર, નીતિશાસ્ત્ર, ફિલોસોફી અને ઇતિહાસ જાણવા, સમજવા અને શીખવામાં મદદરૂપ છે.
એક અહેવાલ મુજબ, સામાન્ય લોકો પર યુદ્ધની ભયાનકતા દર્શાવતી વખતે આ રમત વાસ્તવિકતાની ખૂબ નજીક દેખાય છે. યુદ્ધની સ્થિતિમાં, નાગરિકો માત્ર તેમના દેશની ખાતર લડવા માટે જ નહીં, પણ પોતાની અને અન્યની સુરક્ષા માટે પણ શસ્ત્રો ઉપાડે છે. જ્યારે તમે ભૂખ્યા અને લાચાર હોવ અને બચવા માટે કોઈ ચમત્કાર નથી, પરંતુ તમારે સંઘર્ષ કરવો પડશે. પોતાના માટે પણ અને બીજા માટે પણ. પોલિશ સરકાર દેશના ભવિષ્ય માટે યુવાનોને તૈયાર કરવા માટે તેને મહત્વપૂર્ણ માને છે.
દિલ્હી યુનિવર્સિટીના સાહિત્યના શિક્ષક ડૉ.પ્રકાશ ઉપ્રેતીએ આ પહેલ વિશે જણાવ્યું હતું કે વૈશ્વિક સ્તરે પુસ્તક આધારિત શિક્ષણનું આકર્ષણ ઘટી રહ્યું છે. ઘણા દેશો શાળાઓમાં બાળકોને પાઠ ભણાવવા અને શીખવવા માટે નવતર પ્રયોગો કરી રહ્યા છે. ભારતમાં પણ નવીનતાઓ થઈ રહી છે, શિક્ષણની નવી પદ્ધતિઓ અપનાવવામાં આવી રહી છે અને રમતગમત દ્વારા બાળકોને ઘણું શીખવવામાં આવી રહ્યું છે.
