CDS of India: સંરક્ષણ પ્રધાન રાજનાથ સિંહે મંગળવારે પ્રેસ કોન્ફરન્સ કરીને ‘અગ્નિપથ સૈન્ય ભરતી યોજના’ની જાહેરાત કરી હતી. આ પ્રસંગે પેનલમાં સંરક્ષણ પ્રધાનની સાથે લશ્કરી બાબતોના વિભાગના અધિક સચિવ લેફ્ટનન્ટ જનરલ અનિલ પુરી, આર્મી સ્ટાફના વડા જનરલ મનોજ પાંડે, વાયુસેનાના વડા એર ચીફ માર્શલ વીઆર ચૌધરી અને નૌકાદળના વડા એડમિરલ આર. હરિ કુમાર પણ હાજર રહ્યા હતા. જ્યારે પત્રકારોએ સંરક્ષણ પ્રધાન રાજનાથ સિંહને ભારતના આગામી CDS વિશે પૂછ્યું, ત્યારે તેમણે કહ્યું, ‘ચીફ ઑફ ડિફેન્સ સ્ટાફની નિમણૂક ટૂંક સમયમાં કરવામાં આવશે.’
તમને જણાવી દઈએ કે ગયા વર્ષે ડિસેમ્બરમાં હેલિકોપ્ટર દુર્ઘટનામાં દેશના પહેલા CDS જનરલ બિપિન રાવતના અકાળે અવસાન બાદ CDSનું પદ ખાલી છે. નવા CDSની નિમણૂક પહેલા નિયમોમાં કેટલાક મહત્વપૂર્ણ ફેરફારો કરવામાં આવ્યા છે. સંરક્ષણ મંત્રાલયે ચીફ ઓફ ડિફેન્સ સ્ટાફ (CDS) ની નિમણૂક સંબંધિત ત્રણ સંરક્ષણ દળોના નિયમોમાં સુધારો કરવા માટે એક ગેઝેટ સૂચના બહાર પાડી છે. હવે સીડીએસની નિમણૂક માટે સરકાર એવા અધિકારીઓને ધ્યાનમાં લઈ શકે છે, જેઓ લેફ્ટનન્ટ જનરલ સમકક્ષ અથવા સામાન્ય સમકક્ષ તરીકે સેવા આપી રહ્યા છે. અથવા આવા અધિકારીઓ કે જેઓ લેફ્ટનન્ટ જનરલના હોદ્દા પરથી નિવૃત્ત થયા છે, પરંતુ નિમણૂકની તારીખે 62 વર્ષની વય પ્રાપ્ત કરી નથી, તેમને પણ સરકાર ચીફ ઑફ ડિફેન્સ સ્ટાફના પદ પર નિયુક્ત કરી શકે છે.
ભારતીય સેના, નૌકાદળ અને વાયુસેનાના તાજેતરમાં નિવૃત્ત થયેલા વડાઓ હવે સીડીએસની સ્પર્ધામાંથી બહાર છે, કારણ કે નિમણૂક સમયે 62 વર્ષની વય મર્યાદા અમલમાં હતી. જે અધિકારીઓ સેવા આપી રહ્યા છે અને વય મર્યાદા ઓળંગી નથી તેઓ CDS બની શકે છે. ત્રણ સ્ટાર જનરલ એટલે કે લેફ્ટનન્ટ જનરલ, ભારતીય વાયુસેનાના એર માર્શલ અથવા નેવીના વાઇસ એડમિરલ 60 વર્ષની વયે નિવૃત્ત થાય છે. એટલે કે, જો તે નિવૃત્ત થાય અને તેની ઉંમર 62 વર્ષથી ઓછી હોય તો પણ તે CDS બની શકે છે અને મહત્તમ 65 વર્ષની વય સુધી આ પદ પર રહી શકે છે.
તમને જણાવી દઈએ કે 2019માં ફરી સત્તામાં આવ્યાના 6 મહિનાની અંદર જ મોદી સરકારે ભારતની પ્રથમ CDSની નિમણૂક કરી હતી. જનરલ બિપિન રાવત 1 જાન્યુઆરી 2020 ના રોજ ભારતના પ્રથમ ચીફ ઑફ ડિફેન્સ સ્ટાફ (CDS) બન્યા. દેશના ઉચ્ચ સૈન્ય માળખામાં તેને સૌથી મોટા સુધારા તરીકે ગણવામાં આવે છે. સીડીએસની લશ્કરી બાબતોના વિભાગના સચિવ તરીકે નિમણૂક કરવામાં આવી હતી. સીડીએસ ઈન્ટિગ્રેટેડ ડિફેન્સ સ્ટાફના ચીફ પણ છે. સેનાની ત્રણેય પાંખના મામલામાં સીડીએસ રક્ષા મંત્રીના મુખ્ય સલાહકાર છે. તેની પાસે સ્પેસ અને સાયબર કમાન્ડની જવાબદારી પણ છે.
આ પણ વાંચો: Earthquake/ જમ્મુ-કાશ્મીરમાં ભૂકંપના આંચકા, રિક્ટર સ્કેલ પર 5.2ની તીવ્રતા
