'કાર્લ માર્ક્સ' બનનાર રાહુલ ગાંધી મિલકતની વહેંચણીની ફોર્મ્યુલા લાગુ કરીને દેશ અને કોંગ્રેસને ક્યાં લઈ જશે?

એવું લાગે છે કે છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી કાર્લ માર્ક્સની ભાવના રાહુલ ગાંધીમાં પ્રસરેલી છે. તે સતત એવી વાતો કરી રહ્યા છે કે દેશના સામ્યવાદી પક્ષોને પણ શરમ આવે. વિશ્વમાં સામ્યવાદના પતન પછી સામ્યવાદી વિચારધારા રશિયા-ચીન થઈને ભારતમાં પહોંચી, પરંતુ કોંગ્રેસ નેતા રાહુલ ગાંધી દેશમાં ફરી સામ્યવાદી કાયદો લાવવાના સપના જોઈ રહ્યા છે. તેલંગાણામાં એક ચૂંટણી રેલીને સંબોધિત કરતા કોંગ્રેસના નેતા રાહુલ ગાંધીએ પાર્ટીના ‘જીતની આબાદી તિતમ હક’ના નારાનો ઉલ્લેખ કરતા કહ્યું કે જો કોંગ્રેસ સત્તામાં આવશે તો તે એક નાણાકીય અને સંસ્થાકીય સર્વે કરશે કે કેમ તે જાણવા માટે કે મોટાભાગના લોકો આબાદીમાં છે. દેશ છે મિલકત પર કોનું નિયંત્રણ છે? રાહુલ ગાંધીએ કહ્યું કે આ માટે દેશવ્યાપી જાતિ ગણતરી સિવાય સંપત્તિ સર્વેક્ષણ (સંપત્તિના વિતરણનો સર્વે) કરવામાં આવશે, આ અમારું વચન છે.

રાહુલ ગાંધી જે કહે છે તેનો સાદો અર્થ એ છે કે તેઓ દેશમાં સંપત્તિની સમાન વહેંચણી ઈચ્છે છે. જો કે આ વચન ખૂબ જ લોકપ્રિય લાગે છે, તે દેશના અર્થતંત્ર માટે વિનાશક હોઈ શકે છે. જો આમ થશે તો દેશ ફરી એકવાર ગરીબીની કળણમાં ફસાઈ શકે છે. તેની અસર રાહુલ ગાંધીની પાર્ટી કોંગ્રેસ પર પડી શકે છે. નરસિમ્હા રાવ અને મનમોહન સિંહે બહુ જ મુશ્કેલીથી ભારતની નૌકાને ગરીબીની દલદલમાંથી બહાર કાઢી હતી. રાહુલ ફરી એકવાર પોતાની પાર્ટીના નેતાઓના સારા કામો પર તોડફોડ કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે.

1-આવા કાયદાઓ ઉદ્યોગસાહસિકતાને મારી નાખે છે.

1991ના સુધારા બાદ દેશમાં ઉદ્યોગપતિઓની સંખ્યા સતત વધી રહી છે. જો સંપત્તિની વહેંચણી જેવા કાયદાઓ લાવવામાં આવે તો ઘણા ઉદ્યોગપતિઓ પાયમાલ થતાં વાર નહીં લાગે. ઘણા ગરીબ લોકો તેમના પ્રારંભિક તબક્કામાં પાછા પડી જશે. તેમના વ્યંગમાં, સોશિયલ મીડિયા સાઇટ પર એક વરિષ્ઠ પત્રકાર આવી સમાનતા પ્રાપ્ત કરવી પડશે. આટલું કહ્યા પછી જ્યારે તેણે બોલવાનું શરૂ કર્યું તો જ્યાં સુધી તેને સંપૂર્ણ આનંદ ન થયો ત્યાં સુધી તે રોકાયો નહીં. સંપત્તિની વહેંચણી પછી, અદાણી પણ સ્કૂટર વેચશે અને હું પણ. તે ધંધો સમજે છે અને હું એટલું સમજી શકતો નથી. તે ધંધો સમજે છે, તેની દુકાન ચાલશે અને મારી નહીં. પણ હું ગભરાઈશ નહીં. હું પાંચ વર્ષ પછી ફરી મતદાન કરીશ, પછી મિલકતની વહેંચણી થશે. પછી અદાણી પણ સમોસા વેચશે અને હું પણ. તે ધંધો સમજે છે, તેથી તેની દુકાન ચાલશે અને મારી નહીં. પણ હું ગભરાઈશ નહીં. હું પાંચ વર્ષ પછી ફરી મતદાન કરીશ. પછી વિભાજન થશે. પછી અદાણી પણ ભીખ માંગશે અને હું પણ. અદાણીને ભીખ માગતા જોવાની કેટલી મજા આવશે. સંપૂર્ણ મજા.

4-લાઈસન્સ અને પરમીટ રાજનું કારણ હતું

થોડા વર્ષો પહેલા, ક્યુબા (સમાજવાદી કાયદાઓ ધરાવતો દેશ) માં વટાણાની શાકભાજીને રાશન આપવામાં આવતું હતું. એ સમાચાર વાંચીને મને યાદ આવ્યું કે આપણા દેશમાં પણ સિત્તેર અને એંસીના દાયકામાં રેશનિંગ પર ભારે લાદવામાં આવી હતી. વ્યક્તિ એક મહિનામાં માત્ર એક કિલો અથવા 2 કિલો ખાંડ મેળવી શકે છે. જો તમારા ઘરે લગ્ન અથવા કોઈ ફંક્શન હોય તો તે ખૂબ જ મુશ્કેલ છે. જોકે કાળાબજારમાં બધું જ ઉપલબ્ધ હતું. એ જ રીતે, મકાનો બનાવવા માટે સિમેન્ટ પર રેશનિંગ હતું. સ્કૂટર ખરીદવા માટે 6 મહિનાથી એક વર્ષનો સમય લાગતો હતો.

ભારતમાં કોમ્પ્યુટર અને લેપટોપ પર સંભવિત આયાત પ્રતિબંધો અને સરકાર દ્વારા આયાતકારોને લાયસન્સ માટે અરજી કરવાનું કહેતા, લાઇસન્સ રાજ શબ્દ ફરી એકવાર સમાચારમાં આવ્યો. દેશમાં લાઇસન્સ રાજને કારણે એન્ટરપ્રાઇઝ શરૂ કરવી ખૂબ જ મુશ્કેલ કામ હતું. 2010માં ઈકોનોમિક ટાઈમ્સના એક અહેવાલમાં પ્રકાશ પાડવામાં આવ્યો હતો કે કેવી રીતે લાઇસન્સ રાજનો અંત દેશમાં ઉદ્યોગસાહસિકોના ઉદય તરફ દોરી ગયો હશે. અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે ઘણા લોકો 1960ના દાયકાને ‘જોડાણોનો દાયકા’ તરીકે માને છે, જ્યાં માત્ર યોગ્ય જોડાણો ધરાવતા પ્રમાણમાં શ્રીમંત પૃષ્ઠભૂમિના લોકો જ તેમના વ્યવસાયમાં વૃદ્ધિ કરી શક્યા હતા. દેશમાં સંપત્તિના સમાન વિતરણ માટે ફરી એકવાર રેશનિંગ, લાઇસન્સ અને પરમિટ રાજની સ્થાપના કરવામાં આવશે.

3-સીલિંગ એક્ટ દેશના ખેડૂતોની બરબાદીનું કારણ હતું.

મિલકતનું સમાન વિતરણ સુનિશ્ચિત કરવાનો સૌથી સહેલો રસ્તો જમીનનું સમાન વિતરણ છે. ખેતીની પુનઃવિતરણ (સીલિંગ એક્ટ)નું પરિણામ એ આવ્યું કે બિહારમાં ખેતી બરબાદ થઈ ગઈ. મોટી જમીન ધરાવતા તમામ ખેડૂતો તેમની જમીન તેમના નોકરો અને સંબંધીઓના નામે ટ્રાન્સફર કરવાનો પ્રયાસ કરતા રહ્યા. વર્ષોથી સેંકડો વીઘા ખેતરો પડતર પડ્યાં હતાં. ઘણા લોકોએ પોતાની જમીન શેર ખેડુતોને આપી દીધી. તેમને ડર હતો કે ખેતરો શેર ખેડુતોને તબદીલ કરવામાં આવશે. ખેતી પડતર રહી ગઈ હતી. કારણ કે ખેતી હોત તો આવક ચૂકવવી પડત. જો મહેસૂલ ચૂકવવામાં આવ્યું હોત તો ખેતર સાચવવું મુશ્કેલ બન્યું હોત. આ બાબતમાં ન તો ખેતી થઈ કે ન તો વિતરણ યોગ્ય રીતે થઈ શક્યું. જેમને થોડી જમીન મળી હતી તેમને ન તો ખેતીનું જ્ઞાન હતું કે ન તો તેમની પાસે ખેતી કરવા માટે પૂરતા પૈસા હતા. થોડા દિવસોમાં તેઓએ તે ખેતર પણ ગુમાવી દીધું. જે રાજ્યોમાં સીલિંગ એક્ટનો અમલ થઈ શક્યો નથી ત્યાં ખેતીનો વિકાસ થયો. ત્યાંના ખેડૂતો આજે દેશમાં સૌથી વધુ સમૃદ્ધ છે. મિલકતની સમાન વહેંચણીનો વિચાર મૂર્ખતા સિવાય બીજું કંઈ નથી.

4-મજૂર કાયદા કારખાનાઓમાં તાળાબંધીનું કારણ બન્યા

સંપત્તિના સમાન વિતરણનો બીજો રસ્તો કામદારોનું કલ્યાણ છે. પરંતુ કામદારોના કલ્યાણ માટેનો સૌથી લોકપ્રિય માર્ગ એ છે કે શ્રમ કાયદા એટલા કડક બનાવવા કે તેઓ મહત્તમ પગાર મેળવી શકે અથવા ફેક્ટરીઓમાં કામદારોનો હિસ્સો નક્કી કરી શકે. પરંતુ તેના કારણે રોજગાર નિર્માણ મુશ્કેલ બનશે. કારણ કે કોઈ ફેક્ટરી ખોલશે નહીં. રોકાણ શરૂઆતમાં ‘જોખમ’ છે. રોકાણકાર સિવાય કોઈ આ જોખમ લેતું નથી. પ્રશ્નમાં મજૂર અથવા મજૂર માટે, આ રોકાણ દ્વારા શ્રમ અને રોજગારની તકો ઊભી થાય છે. શું મજૂર સારો રોકાણકાર બની શકે છે?

મોટા રોકાણકારો જોખમ લેવા તૈયાર હોય તો પણ નાના અને મધ્યમ રોકાણકારો એવા સ્થળોએ રોકાણ કરવા તૈયાર નથી કે જ્યાં તેમના હિતોની અવગણના થાય. બેશક, મજૂર કાયદા બનાવવા પાછળનો હેતુ એ છે કે કોઈ પણ કામદારોના હિત સાથે રમત ન કરી શકે. પરંતુ જ્યારે ઉદ્યોગ જ નહીં હોય તો મજૂર ક્યાંથી રહેશે? કડક શ્રમ કાયદાની આડમાં સંઘવાદને સમર્થન મળે છે. પરિણામે હડતાળ થાય છે અને વેપારીઓ, દેશ અને વેપારને નુકસાન થાય છે. પશ્ચિમ બંગાળ જેવા વેપાર-સમૃદ્ધ રાજ્યમાંથી ઉદ્યોગપતિઓનું મોં ફેરવવું તેનું શ્રેષ્ઠ ઉદાહરણ છે. બિહાર અને ઉત્તર પ્રદેશ જેવા રાજ્યોમાં રોકાણકારોએ ઉત્સાહ દર્શાવ્યો ન હતો. તેથી, દેશના મધ્ય અને પૂર્વીય ભાગોનો આ મોટો હિસ્સો આજ સુધી વ્યવસાયિક રીતે આત્મનિર્ભર બની શક્યો નથી. માત્ર 10 ટકા કામદારો અન્ય શ્રમ કાયદાઓના લાભો મેળવવા સક્ષમ છે.

5- માત્ર મધ્યમ માર્ગ કોંગ્રેસને અનુકૂળ છે

કોંગ્રેસ આઝાદી પહેલાથી જ કેન્દ્રવાદી પાર્ટી રહી છે. સમાજવાદી ઉગ્રવાદી વિચારો અથવા ઉદારવાદી ઉગ્રવાદને પક્ષમાં ક્યારેય સમર્થન મળ્યું નથી. મહાત્મા ગાંધી, રાજેન્દ્ર પ્રસાદ, આચાર્ય કૃપાલાની વગેરે પક્ષમાં દક્ષિણપંથી ગણાતા હતા. જ્યારે જવાહરલાલ નેહરુ, સુભાષ ચંદ્ર બોઝ, આચાર્ય નરેન્દ્ર દેવ, જયપ્રકાશ નારાયણ વગેરે સમાજવાદી ગણાતા હતા. બંને વચ્ચે સંતુલન જાળવીને પાર્ટી ચાલુ રહી. આઝાદી પછી પણ આ જ સ્થિતિ રહી. જવાહરલાલ નેહરુ તેમના વિચારોમાં સંપૂર્ણ રીતે સામ્યવાદી હતા પરંતુ તેઓ દેશના મૂડીવાદીઓનું મહત્વ સમજતા હતા. દેશમાં મિશ્ર અર્થતંત્રની કલ્પના કરી. જે કદાચ તે સમયગાળા માટે જરૂરી હતું. 1991ના સુધારા પણ કોંગ્રેસના સમયમાં થયા હતા. પરંતુ જો રાહુલ ફરી એકવાર સામ્યવાદી વિચારોથી તરબોળ થશે તો તેનું નુકસાન તેમને ભોગવવું પડશે.