આદિત્ય-L1 એ પ્રથમ ભારતીય અવકાશ આધારિત વેધશાળા છે જે પૃથ્વીથી આશરે 1.5 મિલિયન કિમી દૂર સ્થિત પ્રથમ સૂર્ય-પૃથ્વી લેગ્રાંગિયન બિંદુ L1 ની આસપાસ પ્રભામંડળની ભ્રમણકક્ષામાંથી સૂર્યનો અભ્યાસ કરે છે. ત્યારે મિશન મૂન બાદ હવે ભારત દ્વારા આદિત્ય L1 સૂર્ય મિશન અંતર્ગત આંધ્ર પ્રદેશના શ્રીહરિકોટા અંતરિક્ષ કેન્દ્રથી લોન્ચ કરાયું હતું. જેને 5 સપ્ટેમ્બર મંગળવારના રોજ વહેલી સવારે બીજી પૃથ્વી સાથેની બાઉન્ડ ને સફળતાપૂર્વક પાર પાડ્યું હતું, ISROએ જણાવ્યું હતું. ISROના ટેલિમેટ્રી, ટ્રેકિંગ અને કમાન્ડ નેટવર્ક ISTRAC એ ઓપરેશન હાથ ધર્યું હતું. ISTRAC,ISRO ના મોરેશિયસ, બેંગલુરુ અને પોર્ટ બ્લેર ખાતેના ગ્રાઉન્ડ સ્ટેશનોએ આ ઓપરેશન દરમિયાન ઉપગ્રહને ટ્રેક કર્યો હતો. માહિતી અનુશાર પ્રાપ્ત થયેલ નવી ભ્રમણકક્ષા 282 km x 40225 km છે, ISROએ અગાઉ ટ્વિટર પર એક પોસ્ટમાં જણાવ્યું હતું.
આગામી બાઉન્ડ 10 સપ્ટેમ્બર, 2023 ના રોજ લગભગ 02:30 કલાકે સુનિશ્ચિત થયેલ છે. પ્રથમ પૃથ્વી બાઉન્ડ દાવપેચ 3 સપ્ટેમ્બરના રોજ સફળતાપૂર્વક કરવામાં આવ્યું હતું. જે લેગ્રેન્જ પોઈન્ટ L1 તરફ ટ્રાન્સફર ઓર્બિટમાં મૂકવામાં આવે તે પહેલાં અવકાશયાન વધુ બે પૃથ્વી બંધ ભ્રમણકક્ષાના બાઉન્ડ માંથી પસાર થશે. આદિત્ય L1 લગભગ 127 દિવસ પછી L1 બિંદુ પર ઇચ્છિત ભ્રમણકક્ષામાં પહોંચે તેવી અપેક્ષા છે.
ISROના ધ્રુવીય ઉપગ્રહ પ્રક્ષેપણ વાહન એ 2 સપ્ટેમ્બરના રોજ શ્રીહરિકોટાના સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટર ના બીજા લોન્ચ પેડ પરથી આદિત્ય L1 અવકાશયાન સફળતાપૂર્વક લોન્ચ કર્યું હતું.
63 મિનિટ અને 20 સેકન્ડની ઉડાન અવધિ બાદ, આદિત્ય-એલ1 અવકાશયાન સફળતાપૂર્વક પૃથ્વીની આસપાસ 235×19500 કિ.મીની લંબગોળ ભ્રમણકક્ષામાં દાખલ કરવામાં આવ્યું હતું. ISRO અનુસાર, L1 પોઈન્ટની આસપાસ પ્રભામંડળની ભ્રમણકક્ષામાં મુકવામાં આવેલ ઉપગ્રહનો સૌથી મોટો ફાયદો છે સૂર્યને કોઈપણ જાતના ગુપ્તચર,ગ્રહણ વિના સતત જોવાનો. આનાથી સૌર ગતિવિધિઓ અને અવકાશના હવામાન પર તેમની અસરને વાસ્તવિક સમયમાં જોવાનો વધુ ફાયદો મળશે. આદિત્ય L1 એ ISRO અને રાષ્ટ્રીય સંશોધન પ્રયોગશાળાઓ દ્વારા સ્વદેશી રીતે વિકસિત સાત વૈજ્ઞાનિક પેલોડ વહન કરે છે જેમાં ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ એસ્ટ્રોફિઝિક્સ બેંગલુરુ અને ઇન્ટર યુનિવર્સિટી સેન્ટર ફોર એસ્ટ્રોનોમી એન્ડ એસ્ટ્રોફિઝિક્સ,પુણેનો સમાવેશ થાય છે.
પેલોડ્સ ઇલેક્ટ્રોમેગ્નેટિક પાર્ટિકલ અને મેગ્નેટિક ફિલ્ડ ડિટેક્ટર્સનો ઉપયોગ કરીને ફોટોસ્ફિયર, ક્રોમોસ્ફિયર અને સૂર્યના સૌથી બહારના સ્તરો નું અવલોકન કરવાના છે. જેથી સ્પેશિયલ વેન્ટેજ પોઈન્ટ L1 નો ઉપયોગ કરીને, ચાર પેલોડ્સ સીધા સૂર્યને જોઈ શકે છે અને બાકીના ત્રણ પેલોડ્સ લેગ્રેન્જ પોઈન્ટ L1 પર કણો અને ક્ષેત્રોનો ઇન સીટુ અભ્યાસ કરે છે, આમ આંતરગ્રહીય માધ્યમમાં સૌર ગતિશીલતાની પ્રચારાત્મક અસરનો મહત્વપૂર્ણ વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસ પૂરો પાડે છે. આદિત્ય L1 પેલોડ્સના સૂટ્સ કોરોનલ હીટિંગ, કોરોનલ માસ ઇજેક્શન, પ્રી-ફ્લેર અને ફ્લેર પ્રવૃત્તિઓ અને તેમની લાક્ષણિકતાઓ, અવકાશના હવામાનની ગતિશીલતા અને કણો અને ક્ષેત્રોના પ્રસારની સમસ્યાને સમજવા માટે સૌથી મહત્વપૂર્ણ માહિતી પ્રદાન કરે તેવી અપેક્ષા છે.
આ પણ વાંચોMythical love/પુષ્પા ફેમ અભિનેત્રી ટૂંક સમયમાં જ ફિલ્મ ‘શાકુંતલમ’માં જોવા મળશે, પ્રમોશન પોસ્ટર થયું રીલીઝ
આ પણ વાંચો :જન્માષ્ટમીનો મેળો/રાજકોટના જન્માષ્ટમીના મેળાનો આવતીકાલથી પ્રારંભઃ સીએમ ઉદઘાટન કરી શકે
આ પણ વાંચો :G-20 summit/ઓનલાઈન ડિલિવરી પર પ્રતિબંધ, શું એરપોર્ટ-રેલ્વે સ્ટેશન જઈ શકાશે ? G20 દરમિયાન શું રહેશે ખુલ્લું અને શું હશે બંધ?
