દેશમાં ચૂંટણી સુધારાને લઈને સુપ્રીમ કોર્ટમાં એક રસપ્રદ ચર્ચા જોવા મળી છે. મંગળવારે કેન્દ્ર સરકાર અને અરજદારના વકીલો વચ્ચે ચૂંટણી કમિશનરની નિમણૂક પ્રક્રિયામાં સુધારાની માગણી કરતી અરજી પર રસપ્રદ ચર્ચા થઈ હતી. આ દરમિયાન 5 જજની બેન્ચના સભ્ય જસ્ટિસ કેએમ જોસેફે ચૂંટણી કમિશનરની નિમણૂક પ્રક્રિયા પર સવાલ ઉઠાવ્યા હતા. આ સંદર્ભે એક મહત્વપૂર્ણ સૂચન આપતાં તેમણે કહ્યું હતું કે ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશના નેતૃત્વમાં એક સમિતિ ચૂંટણી કમિશનરની નિમણૂક કરવાનો શ્રેષ્ઠ માર્ગ હોઈ શકે છે. ચૂંટણી કમિશનરની નિમણૂક સંબંધિત અરજીઓની સુનાવણી દરમિયાન તેમણે આ વાત કહી.
જસ્ટિસ કેએમ જોસેફે કહ્યું, ‘અહીં મુદ્દો એ છે કે ક્ષમતા સિવાય એક એવી વ્યક્તિની જરૂર છે જે ચારિત્ર્ય કરતાં વધુ મજબૂત હોય. જે પોતાને નમવા દેતો નથી. હવે મુદ્દો એ છે કે આવી વ્યક્તિની નિમણૂક કોણ કરશે? જસ્ટિસ જોસેફે કહ્યું કે શું સરકાર દ્વારા નિયુક્ત ચૂંટણી કમિશનર પીએમ વિરુદ્ધ કાર્યવાહી કરી શકે છે. સુપ્રીમ કોર્ટે કેન્દ્ર સરકારને કહ્યું કે ચૂંટણી કમિશનરની નિમણૂકમાં કઈ પ્રક્રિયાનું પાલન કરવામાં આવે છે. 5 જજોની બંધારણીય બેન્ચે ચૂંટણી સુધારણા અંગે સુનાવણી કરતા આ વાત કહી. આ દરમિયાન જસ્ટિસ જોસેફે કહ્યું કે દરેક સરકાર યસ મેનની નિમણૂક કરે છે. તેને સ્વતંત્રતાની જરૂર છે.
સુપ્રીમ કોર્ટની બેન્ચે કહ્યું કે 1990થી ચૂંટણી કમિશનરોની નિમણૂકમાં સુધારાની માંગ ઘણી વખત ઉઠી છે. કોર્ટે નોંધ્યું હતું કે ભાજપના વરિષ્ઠ નેતા લાલકૃષ્ણ અડવાણીએ પણ ચૂંટણી કમિશનરો સહિત બંધારણીય સંસ્થાઓમાં નિમણૂકો માટે કોલેજિયમ જેવી સિસ્ટમની માગણી કરી હતી. ખંડપીઠે કહ્યું, ‘બંધારણનું મૂળ માળખું લોકશાહીમાં સમાયેલું છે. આ બાબતે કોઈ ચર્ચા થઈ શકે નહીં. અમે સંસદને શું કરવું તે કહી શકતા નથી અને અમે તે પણ કરતા નથી. અમે 1990 થી ઉભી થયેલી સમસ્યા પર કંઈક કરવા માંગીએ છીએ. જમીન પરની પરિસ્થિતિ એક ચેતવણી છે. અમે જાણીએ છીએ કે આ મામલે વર્તમાન સરકારના વિરોધનો સામનો કરવો પડશે.
આ દરમિયાન કોર્ટે ટીએન શેષનને પણ યાદ કર્યા, જેઓ ચૂંટણી કમિશનર હતા. કોર્ટે કહ્યું કે ટીએન શેષન અત્યાર સુધીના ઈતિહાસમાં એકમાત્ર એવા વ્યક્તિ છે, જેમણે કેટલાક સુધારા માટે પ્રયાસ કર્યા હતા. કોર્ટે કહ્યું કે ચૂંટણી કમિશનર તરીકે ટીએન શેષન જેવા અધિકારીઓની જરૂર છે. જણાવી દઈએ કે ટીએન શેષન કેબિનેટ સચિવ હતા અને 12 ડિસેમ્બર 1990ના રોજ ચૂંટણી કમિશનર બનાવવામાં આવ્યા હતા. તેમણે તેમના 6 વર્ષના કાર્યકાળ દરમિયાન ઘણા મોટા સુધારા કર્યા હતા, જેના કારણે તેઓ આજ સુધી ચર્ચામાં છે. 10 નવેમ્બર, 2019 ના રોજ તેમનું અવસાન થયું.
સુપ્રીમ કોર્ટમાં સુનાવણી દરમિયાન એટર્ની જનરલ આર.કે. વેંકટરામાણીને કહ્યું કે 2004 પછી આજ સુધી કોઈ ચૂંટણી કમિશનરે 6 વર્ષનો કાર્યકાળ કેમ પૂરો નથી કર્યો? તેનું કારણ એ છે કે તેમની નિવૃત્તિ અંગે એવો નિયમ છે કે તેઓ 6 વર્ષનો સમયગાળો પૂરો કરશે અથવા તેઓ 65 વર્ષની વયે નિવૃત્ત થશે. જેઓ 2004 થી અત્યાર સુધી બન્યા છે, તેમની ઉંમર એવી હતી કે તેઓ 6 વર્ષ પૂર્ણ કરતા પહેલા 65 વર્ષના થઈ ગયા હતા. કોર્ટે કહ્યું કે શું સરકાર તેમની ઉંમર શું છે તે જોઈને જ તેમને જવાબદારી આપે છે.
આ પણ વાંચો:અમિત શાહની દસાડામાં ધડબડાટીઃ કોંગ્રેસ માટે આંબેડકર માટે કશું જ ન કર્યુ
આ પણ વાંચો:ગુજરાતના આ ગામમાં ‘ચૂંટણી સન્નાટો’, કોઈને પ્રચાર કરવા
આ પણ વાંચો:PM મોદી આજે ફરી ગુજરાતના પ્રવાસે, ચાર જાહેર સભા સંબોધશે
