એક રિપોર્ટ અનુસાર, ચીને ભૂતાનની ધરતી પર ઘણા ગામો વસાવી દીધા છે. છેલ્લા એક વર્ષમાં આ ગામો સો ચોરસ કિલોમીટરમાં વસી ગયા છે, જે ભારત માટે ચિંતાનો વિષય બની શકે છે.
ચીની સૈન્યની ગતિવિધિઓ પર નજર રાખતા સેટેલાઇટ ઇમેજરી એક્સપર્ટે કેટલીક તસવીરો ટ્વીટ કરીને દાવો કર્યો છે કે ચીને છેલ્લા એક વર્ષમાં ભૂટાનની અંદર નવા ગામડાઓ સ્થાપ્યા છે.
ટ્વિટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે 100 ચોરસ કિલોમીટરની ત્રિજ્યામાં ઘણા ગામો દેખાય છે. The Intel Lab નામની આ સંસ્થાએ લખ્યું છે કે, “2020-21ની વચ્ચે ડોકલામ પાસે ભૂટાન અને ચીન વચ્ચેની વિવાદિત જમીન પર નવું બાંધકામ જોવા મળી શકે છે. હવે આ જમીન પર સો ચોરસ કિલોમીટરમાં ઘણા નવા ગામો ફેલાયેલા છે.”
ભારત માટે ચિંતા
ઇન્ટેલ લેબે તેના ટ્વિટમાં એવો પ્રશ્ન પણ પૂછ્યો છે કે, “શું આ નવા કરારનો ભાગ છે કે પછી ચીન તેના પ્રાદેશિક દાવાઓ લાદી રહ્યું છે.” આ તસવીરો જે વિસ્તારનો દાવો કરી રહી છે તે એ જ ડોકલામની નજીક છે, જેને લઈને 2017માં ભારત અને ચીન વચ્ચે વિવાદ થયો હતો. ત્યારબાદ પણ ચીને આ વિસ્તારમાં બાંધકામ ચાલુ રાખ્યું હતું. તે ભૂટાનની જમીન પર છે.
જો આ દાવો સાચો હોય તો તે ભારત માટે ચિંતાનો વિષય બની શકે છે કારણ કે ઐતિહાસિક રીતે ભૂટાન ભારતની નજીક રહ્યું છે અને તેની વિદેશ નીતિ પર ભારતનો ઘણો પ્રભાવ રહ્યો છે. ભારત ભૂતાનની સેનાને તાલીમ પણ આપે છે.
ભૂટાન પર ચીનનું સતત દબાણ છે. ચીન ઈચ્છે છે કે ભૂટાન તેની સાથે સરહદો પર વાટાઘાટો કરે જેથી વિસ્તારોને ફરીથી વ્યાખ્યાયિત કરી શકાય. બંને દેશો વચ્ચે વાટાઘાટો પણ થઈ હતી. પરંતુ તે વાતચીતમાં શું થયું તે જાહેર કરવામાં આવ્યું નથી. તેથી નવા બાંધકામ એ જ કરારનો ભાગ છે કે કેમ તે અંગે શંકા વ્યક્ત કરવામાં આવી રહી છે. ઇન્ટેલ લેબ અનુસાર, આ નવા ગામડાઓ મે 2020 અને નવેમ્બર 2021 વચ્ચે બનાવવામાં આવ્યા હતા.
ચીનના વધતા દાવા
તાજેતરમાં ચીને એક નવો કાયદો પસાર કર્યો છે જે હેઠળ ‘પીપલ્સ રિપબ્લિક ઓફ ચાઈનાની સાર્વભૌમત્વ અને પ્રાદેશિક અખંડિતતા પવિત્ર અને અકબંધ છે’. એવું માનવામાં આવે છે કે ચીનના નવા કાયદાની તેના પડોશી દેશો પર ભારે અસર પડશે.
ભારતે આ કાયદા સામે વાંધો ઉઠાવ્યો છે. ચીનના ભૂમિ સીમા કાયદા પર મીડિયાના પ્રશ્નોના જવાબમાં, વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તા અરિંદમ બાગચીએ કહ્યું, “અમારી પાસે માહિતી છે કે ચીને 23 ઓક્ટોબરે નવો ભૂમિ સીમા કાયદો પસાર કર્યો છે. આ કાયદો, અન્ય બાબતોની સાથે, જણાવે છે કે ચીન કરારોનું પાલન કરશે. જમીનની સરહદની બાબતો પર અન્ય દેશો સાથે સંયુક્ત રીતે સ્વીકારવામાં આવે છે.
નવા કાયદા પર ભારતે કહ્યું કે આ પ્રકારનો એકપક્ષીય નિર્ણય બંને દેશોના પરસ્પર સંબંધો પર પ્રતિકૂળ અસર કરી શકે છે. ભારતીય વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તાએ કહ્યું કે બંને પક્ષોએ વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખા પર શાંતિ અને સુલેહ-શાંતિ જાળવવા માટે અનેક દ્વિપક્ષીય કરારો, પ્રોટોકોલ અને વ્યવસ્થાઓ કરી છે.
