જબલપુર: હોળીના રંગો અને ચૂંટણીની વાર્તાઓ દેશમાં દરેક જગ્યાએ છે, તેથી આજે અમે તમારા માટે વર્ષ 1977ની લોકસભા ચૂંટણીની એક ખૂબ જ રસપ્રદ વાર્તા લાવ્યા છીએ, જે સિદ્ધાંતો સાથે લડવાનું અને રાજકારણને પલટાવવાનું ઉદાહરણ સેટ કરે છે. આ વાત રીવાના પૂર્વ મહારાજા માર્તંડ સિંહ અને તેમના હરીફ ઉમેદવારની.
દેશમાં હોળીનો તહેવાર આવી રહ્યો છે અને ચૂંટણીનો માહોલ છે. ચૂંટણીમાં તમે, મેં અને આપણે બધાએ મોટા ભાગના ઉમેદવારોને એકબીજા પર કાદવ ઉછાળતા, કાદવ ઉછાળતા અને અંગત પ્રહારો કરતા જોયા છે, પરંતુ 1977ની લોકસભાની ચૂંટણીનું વાતાવરણ એવું નહોતું. આજે અમે તમારા માટે તે ચૂંટણીની એક એવી ઘટના લઈને આવ્યા છીએ, જેના પછી તમે કહેશો કે રાજકારણમાં સિદ્ધાંતો ધરાવતા નેતાઓ હોય છે.
વર્ષ 1977 લોકસભા ચૂંટણીનું હતું. પૂર્વ મહારાજ માર્તંદ સિંહ બઘેલખંડની પ્રખ્યાત રીવા લોકસભા બેઠક પરથી ચૂંટણી મેદાનમાં હતા. માર્તંદ સિંહ સામે ભારતીય લોકદળ પાર્ટી તરફથી પંડિત યમુના પ્રસાદ શાસ્ત્રી ચૂંટણી મેદાનમાં હતા. યમુના પ્રસાદ વિકલાંગ (અંધ) અને આર્થિક રીતે નબળા પણ હતા. ઈમરજન્સી દરમિયાન તેઓ 19 મહિના જેલમાં રહ્યા બાદ બહાર આવ્યા હતા.
મહારાજાનો પ્રચાર કાફલો
મહારાજ માર્તંડ સિંહે અપક્ષ તરીકે ચૂંટણી લડી હતી. તેઓ રાજવી પરિવારના હોવાથી સુવિધાઓ અને સંસાધનોની કોઈ કમી નહોતી. તેમનો આખો કાફલો ચૂંટણી પ્રચાર માટે જતો હતો. સમર્થકોની મોટી ફોજ હતી. તેનું કારણ એ પણ હતું કે રીવા શાહી પરિવાર લોકોમાં ખૂબ જ લોકપ્રિય હતો. તેમને કોંગ્રેસનો આડકતરો ટેકો પણ મળ્યો હતો. યમુના પ્રસાદ પોતે માર્તંડ સિંહને અન્નદાતા કહેતા હતા.
યમુના પ્રસાદ એકલા રિક્ષામાં પ્રચાર કરતા હતા
ભારતીય લોકદળ પાર્ટીના ઉમેદવાર યમુના પ્રસાદ શાસ્ત્રી આર્થિક રીતે નબળા હતા. ચૂંટણી પ્રચાર માટે તેમની પાસે ન તો કાર હતી કે ન તો કાફલો. તેઓ લોકસભા મતવિસ્તારમાં પ્રચાર કરવા માટે એકલા રિક્ષા પર જતા હતા. તેઓ ખેડૂતો, મજૂરો અને અનુસૂચિત જનજાતિના મુદ્દાઓના આધારે મતદારોમાં પ્રવેશ કરી રહ્યા હતા. સૌપ્રથમ, વિકલાંગતા અને અન્ય કોઈ સુવિધાના કારણે તેઓ સમગ્ર લોકસભા મતવિસ્તારમાં પ્રચાર કરી શક્યા ન હતા.
રાજાને ખબર પડતાં તેણે મદદ મોકલી
એક દિવસ જ્યારે રેવાના પૂર્વ મહારાજા માર્તંડ સિંહને યમુના પ્રસાદ શાસ્ત્રીની હાલત વિશે માહિતી મળી. જ્યારે કોઈએ કહ્યું કે તમારો વિરોધી આંધળો છે અને ગરીબ પણ છે. આર્થિક સંકડામણને કારણે તેઓ વાહનમાં પ્રચાર પણ કરી શકતા નથી. આ પછી મહારાજે શાસ્ત્રીને આર્થિક મદદ કરી.
રીવાના ઈતિહાસકાર અસદ ખાનનું કહેવું છે કે માર્તંદ સિંહે ચૂંટણી દરમિયાન ઉદારતા દાખવી હતી. તેણે યમુના પ્રસાદને જીપ અને 1 લાખ રૂપિયાની રોકડ પહોંચાડી. ત્યારપછી ચૂંટણીના સમીકરણો બદલાઈ ગયા છે. જ્યારે ચૂંટણીના પરિણામો આવ્યા ત્યારે સામાન્ય લોકોથી લઈને રાજકીય પંડિતો સુધી સૌ સ્તબ્ધ થઈ ગયા હતા. વાસ્તવમાં યમુના પ્રસાદે મહારાજને 6695 મતોથી હરાવ્યા હતા.
‘હું જીત્યો નથી, તમે મને જીતાડ્યો’
રીવાના પૂર્વ મહારાજા માર્તંડ સિંહ પોતાની મદદના કારણે હારી ગયા હતા. હાર છતાં તેઓ વિજેતા ઉમેદવાર એટલે કે યમુના પ્રસાદ શાસ્ત્રીના ઘરે તેમને અભિનંદન આપવા પહોંચ્યા હતા. ત્યારે વિજેતા ઉમેદવાર યમુના પ્રસાદે કહ્યું હતું કે અમે જીત્યા નથી પરંતુ તમે જ મને જીતાડ્યો હતો. આ ઘટનાને 47 વર્ષ થઈ ગયા છે, પરંતુ આજે પણ આ વાર્તા રીવામાં દરેક ચૂંટણીમાં સાંભળવા મળે છે.
આ પણ વાંચો:મોબાઈલ વાપરતા યુવકનું મોત, આ એક ભૂલ કરોડો લોકોને કરે છે સતર્ક
આ પણ વાંચો:અલગતાવાદી શબ્બીર અહેમદ સાથે પુત્રીએ તોડ્યો નાતો, કહ્યું- હું ભારતની છું
આ પણ વાંચો:કેન્દ્રીય મંત્રી રામદાસ અઠાવલેની કારને થયો જોરદાર અકસ્માત, કન્ટેનર સાથે અથડાઈ
