નેપાળમાં પ્રથમ સમલૈંગિક લગ્ન નોંધાયા છે. આ સાથે નેપાળ આવું કરનાર પ્રથમ દક્ષિણ એશિયાઈ દેશ બની ગયો છે. નેપાળની સુપ્રીમ કોર્ટે પાંચ મહિના પહેલા સમલૈંગિક લગ્નને કાયદેસર ઠેરવ્યા હતા. અગાઉ 2007માં જ નેપાળની સુપ્રીમ કોર્ટે સમલૈંગિક લગ્નને મંજૂરી આપી હતી. 2015માં અપનાવવામાં આવેલ નેપાળનું બંધારણ પણ સ્પષ્ટપણે જણાવે છે કે જાતીય અભિગમના આધારે કોઈ ભેદભાવ ન હોઈ શકે.
નેપાળમાં જાતીય લઘુમતીઓના અધિકારો અને કલ્યાણ માટે કામ કરતી સંસ્થા બ્લુ ડાયમંડ સોસાયટીના પ્રમુખ સંજીબ ગુરુંગ (પિંકી)ના જણાવ્યા અનુસાર, 35 વર્ષીય ટ્રાન્સ-વુમન માયા ગુરુંગ અને 27 વર્ષીય ગે સુરેન્દ્ર પાંડેને કાયદેસર રીતે લગ્ન કર્યા. તેમના લગ્ન પશ્ચિમ નેપાળના લામજુંગ જિલ્લાના દોરડી ગ્રામીણ નગરપાલિકામાં નોંધાયેલા છે. 27 જૂન, 2023ના રોજ ગુરુંગ સહિત અનેક લોકો દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી રિટ પિટિશનમાં સુપ્રીમ કોર્ટે નેપાળમાં ગે લગ્નને કાયદેસર બનાવવા માટે વચગાળાનો આદેશ જારી કર્યો હતો. જો કે, સમલૈંગિક લગ્નોની અસ્થાયી રૂપે નોંધણી કરવાનો આ ઐતિહાસિક આદેશ હોવા છતાં, કાઠમંડુ ડિસ્ટ્રિક્ટ કોર્ટે જરૂરી કાયદાના અભાવને ટાંકીને ચાર મહિના અગાઉ આ પગલાને નકારી કાઢ્યું હતું.
સંજીબ ગુરુંગ પિંકીએ ન્યૂઝ એજન્સીને કહ્યું, “હું આ વિશે જાણીને ખૂબ જ ખુશ છું, નેપાળના થર્ડ જેન્ડર સમુદાય માટે આ એક મોટી ઉપલબ્ધિ છે. માત્ર નેપાળમાં જ નહીં પરંતુ સમગ્ર દક્ષિણ એશિયામાં આ પહેલો કેસ છે અને અમે આ નિર્ણયને આવકારીએ છીએ. ઉલ્લેખનીય છે કે નવલપારાસી જિલ્લાના રહેવાસી સુરેન્દ્ર અને લમજુંગ જિલ્લાની રહેવાસી માયા, જેમણે પરિવારની સંમતિથી પરંપરાગત રીતે લગ્ન કર્યા હતા, તેઓ છેલ્લા છ વર્ષથી પતિ-પત્ની તરીકે સાથે રહે છે. પિંકીએ કહ્યું, “ઘણા તૃતીય લિંગના યુગલો તેમની ઓળખ અને અધિકારો વિના જીવી રહ્યા છે અને આનાથી તેમને ઘણી મદદ મળશે. હવે આ સમુદાયના અન્ય લોકો માટે તેમના લગ્નને કાયદેસર બનાવવાના દરવાજા ખુલી ગયા છે. હવે તેમના લગ્નને કામચલાઉ જાહેર કરી શકાય છે. ઔપચારિક રીતે કરવામાં આવ્યું છે. નોંધાયેલ છે અને જરૂરી કાયદો ઘડવામાં આવે તે પછી આપમેળે કાયમી માન્યતા પ્રાપ્ત થશે
