Voting Percentage: હિમાચલ પ્રદેશમાં વિધાનસભા ચૂંટણીના ઈતિહાસમાં 2017માં સૌથી વધુ મતદાનની ટકાવારી લગભગ 76 ટકા હતી. ગત ચૂંટણીમાં મુખ્ય વિપક્ષ ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP) એ 68માંથી 44 બેઠકો જીતી હતી. આ સાથે 49 ટકા મતદારોએ ભાજપને મત આપ્યો હતો. મતદાનના દિવસે મોટી સંખ્યામાં મતદારો ઘરોમાંથી બહાર આવતાં ભાજપને જોરદાર જીત મળી હતી અને કોંગ્રેસ માત્ર 21 બેઠકો પર સમેટાઈ ગઈ હતી. પરિણામોએ ફરીથી સ્પષ્ટ કર્યું કે મતદાનની ટકાવારીમાં વધારો એટલે સત્તા વિરોધી લહેર. આ સંદર્ભમાં 2022ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં 65.92 ટકા મતદાન નોંધાયું છે. ઓછા મતદાને જીતના માર્જીન સહિતની અટકળોને વેગ આપ્યો છે. જો કે, પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે આ પર્વતીય રાજ્યમાં ઊંચુ મતદાન એ હંમેશા સત્તા વિરોધી લહેરનો સંકેત છે તે કેટલું મજબૂત છે.
જો આપણે હિમાચલ પ્રદેશ વિધાનસભા ચૂંટણી સંબંધિત ડેટાનું વિશ્લેષણ કરીએ તો જાણવા મળે છે કે અત્યાર સુધીની 13 વિધાનસભા ચૂંટણીઓમાંથી 7માં મતદાનની ટકાવારી ઊંચી રહી હતી. તેમાંથી પાંચ વિધાનસભા ચૂંટણીના પરિણામોમાં શાસક પક્ષને હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. 2017ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં 68માંથી 56 બેઠકો પર મતદાનની ટકાવારી સરેરાશ કરતા વધારે હતી. તેમાંથી ભાજપે 36 બેઠકો જીતી હતી. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો ઉચ્ચ મતદાન ટકાવારી ધરાવતી બેઠકો પર ભાજપની જીતની ટકાવારી 82 ટકા હતી. બાકીની 12 બેઠકો જ્યાં મતદાનની ટકાવારી ઓછી હતી ત્યાં ભાજપની જીતની ટકાવારી માત્ર 67 રહી. 2012ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં 43 બેઠકો પર મતદાનની ટકાવારી સરેરાશ કરતા વધુ હતી. તે સમયે સત્તાધારી પક્ષને પડકાર ફેંકતી કોંગ્રેસે 51 ટકાની જીત સાથે 43 બેઠકો કબજે કરી હતી. જો કે, સરેરાશ મતદાન ટકાવારી કરતા વિધાનસભા મતવિસ્તારોમાં ભાજપની જીતની ટકાવારી વધુ હતી. આ દર્શાવે છે કે મોટી સંખ્યામાં મતદારો મતદાન કરવા બહાર આવતા અને ચૂંટણી પરિણામો વચ્ચે ગાઢ સંબંધ છે. તેમના મતાધિકારનો ઉપયોગ કરતા વધુ મતદારો તેમનો ઉત્સાહ તેમજ વધતી જાગૃતિ દર્શાવે છે.
આવી સ્થિતિમાં 2022ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં 65.92 ટકા મતદાનએ હાર-જીતના માર્જિન સાથે અટકળોને તેજ બનાવી દીધી છે. કોંગ્રેસે ‘હિમાચલ કા સંકલ્પ કોંગ્રેસ હી વિકલ્પ’ના સૂત્ર સાથે અને સત્તાધારી ભારતીય જનતા પાર્ટીએ ‘રાજ નહીં રિવાજ બદલેંગે’ના સૂત્ર સાથે સમગ્ર અભિયાનની શરૂઆત કરી હતી.
ઉલ્લેખનીય છે કે 1985થી દેવભૂમિએ સતત બીજી વખત સરકાર ચલાવવાની જવાબદારી કોઈપણ પક્ષને સોંપી નથી. આવી સ્થિતિમાં જ્યારે પ્રિ-પોલ સર્વેક્ષણો પણ ભાજપની સત્તામાં વાપસીની આગાહી કરી રહ્યા છે, ત્યારે પણ ભાજપ ઉત્તરાખંડની તર્જ પર અહીંના રિવાજોમાં ફેરફાર કરી શકશે કે કેમ તે લાખો પ્રશ્ન છે. જોકે, 8મી ડિસેમ્બરે મતગણતરી બાદ જ સાચું ચિત્ર સ્પષ્ટ થશે. ત્યાં સુધી 55 લાખ મતદારો સહિત રાજકીય પક્ષોના શ્વાસ અધ્ધર થઈ જશે. 1985માં કોંગ્રેસે 68 વિધાનસભા બેઠકોમાંથી 58 બેઠકો જીતી હતી, જ્યારે ભાજપને માત્ર 7 બેઠકોથી સંતોષ માનવો પડ્યો હતો. વીરભદ્ર સિંહને હિમાચલ પ્રદેશના મુખ્યમંત્રી બનાવવામાં આવ્યા. તે ચૂંટણીમાં મોટી જીત મેળવનાર કોંગ્રેસ બીજી વખત સત્તામાં પાછા ફરવામાં નિષ્ફળ રહી અને 1990ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભાજપે 46 બેઠકો જીતીને રાજ્યમાં સરકાર બનાવી. વીરભદ્ર સિંહના સ્થાને બીજેપીના શાંતા કુમારે મુખ્યમંત્રી પદ સંભાળ્યું. જો કે, તેમની સરકાર પોતાનો કાર્યકાળ પૂર્ણ કરી શકી ન હતી અને બાબરી મસ્જિદના ધ્વંસ બાદ રાજ્યમાં રાષ્ટ્રપતિ શાસન લાદવામાં આવ્યું હતું. આ પછી, 1993 માં યોજાયેલી વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસ 52 બેઠકો જીતીને સત્તામાં પરત આવી. વીરભદ્ર સિંહ બીજી વખત રાજ્યના મુખ્યમંત્રી બન્યા.
1998ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભાજપ અને કોંગ્રેસ બંનેએ 31-31 બેઠકો જીતી હતી, પરંતુ ભાજપે હિમાચલ વિકાસ કોંગ્રેસ પાર્ટી સાથે મળીને સરકાર બનાવી હતી. ભાજપે પ્રેમકુમાર ધૂમલને મુખ્યમંત્રી બનાવ્યા. 2003 માં સ્વેપ પાર્ટી સરકારની પરંપરા ચાલુ રહી અને કોંગ્રેસે 43 બેઠકો જીતીને વીરભદ્ર સિંહના નેતૃત્વમાં ફરીથી સરકાર બનાવી. 2007ની ચૂંટણીમાં ભાજપે 41 બેઠકો જીતીને સત્તામાં વાપસી કરી હતી. 2012માં કોંગ્રેસે 41 બેઠકો જીતીને ફરી સરકાર બનાવી હતી. આગામી વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભાજપ ફરીથી બે તૃતીયાંશ બહુમતી એટલે કે 44 બેઠકો સાથે સરકારમાં પરત ફર્યું
કોંગ્રેસને સત્તા વિરોધી લહેરનો વિશ્વાસ છે. તે મોંઘવારી અને બેરોજગારી જેવા મુદ્દાઓ સહિત તેના દિગ્ગજ નેતા વીરભદ્ર સિંહના બળ પર ચૂંટણીની સીડી પાર કરવાનો વિશ્વાસ ધરાવે છે. કોંગ્રેસે મતદારોને આકર્ષવા માટે પાંચ મોટા વચનો આપ્યા છે, જેને ભાજપ ‘આપ સ્ટાઈલ રેવડી રાજનીતિ’ કહે છે. કોંગ્રેસે એક લાખ સરકારી નોકરીઓ, જૂની પેન્શન યોજના પુનઃસ્થાપિત કરવાનું વચન આપીને નોકરિયાત મતદારોને રીઝવવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. નોંધપાત્ર વાત એ છે કે હિમાચલ પ્રદેશમાં મોટી સંખ્યામાં મતદારો સરકારી નોકરીઓ પર કામ કરે છે. આ ઉપરાંત, કોંગ્રેસે કુલ મતદારોના 48 ટકા હિસ્સો ધરાવતી મહિલાઓને આકર્ષવા માટે 18 થી 60 વર્ષની વયજૂથની તમામ મહિલાઓને દર મહિને દોઢ હજાર રૂપિયા આપવાનું વચન આપ્યું છે.
AAPની તર્જ પર કોંગ્રેસે પણ દર મહિને 300 યુનિટ મફત વીજળી આપવાનું વચન આપ્યું છે. બીજી તરફ, ભાજપે યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ, સરકારી નોકરીઓ અને શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં મહિલાઓ માટે 33 ટકા અનામત સહિત ઘણી વધુ લોકપ્રિય જાહેરાતો કરી છે. ભાજપે મહિલાઓ માટે અલગ ચૂંટણી ઢંઢેરો પણ બહાર પાડ્યો છે. મફત અનાજ, રાંધણગેસ કનેક્શન અને શૌચાલયનો ભાજપને દરેક ચૂંટણીમાં ફાયદો થયો છે. આ ઉપરાંત ભાજપે સરકાર સહિત 8 લાખ રોજગારીની તકો આપવાનું પણ વચન આપ્યું છે. ધોરણ 6 થી 12 ની વિદ્યાર્થીનીઓને સાયકલ અને ઉચ્ચ શિક્ષણ લઈ રહેલી વિદ્યાર્થિનીઓને સ્કૂટી આપવાનું પણ મોટું વચન છે. એટલું જ નહીં ભાજપે ચૂંટણી જીત્યા બાદ રાજ્યમાં પાંચ નવી મેડિકલ કોલેજો ખોલવાની વાત પણ કરી છે. સૌથી મોટી વાત એ છે કે રાજ્યમાં અનેક રેલીઓને સંબોધિત કરનારા પીએમ નરેન્દ્ર મોદીની લોકપ્રિયતામાં ભાજપને પણ ઘણો વિશ્વાસ છે.
આ વખતે આમ આદમી પાર્ટીએ પણ મેદાનમાં ધમાલ મચાવીને ત્રિકોણીય ચૂંટણીનું બોર્ડ લગાવી દીધું છે. જોકે, બીજેપી અધ્યક્ષ જેપી નડ્ડાએ દાવો કર્યો છે કે હિમાચલ પ્રદેશની તમામ 68 સીટો પર AAP જામીન પણ બચાવી શકશે નહીં. એ અલગ વાત છે કે પંજાબમાં ચૂંટણી જીતથી ઉત્સાહિત AAP પાર્ટી હિમાચલ સહિત ગુજરાતમાં મેદાનમાં છે. AAPના વડા અરવિંદ કેજરીવાલે આ પહાડી રાજ્યના અનેક ચૂંટણી પ્રવાસો કરીને લોકપ્રિય વચનો આપ્યા છે. AAPએ 3 હજાર રૂપિયાનું બેરોજગારી ભથ્થું, 6 લાખ સરકારી નોકરીઓ, પંચાયતોને 10 લાખની ગ્રાન્ટ, વૃદ્ધોને મફત તીર્થયાત્રા અને કૃષિ ઉત્પાદનોના સારા ભાવ સહિતના ઘણા વચનો આપ્યા છે.
આ પણ વાંચો: Cricket/સેમીફાઈનલમાં હાર બાદ પણ ટીમ ઈન્ડિયાને મળશે આટલા પૈસા
