પેટ્રોલની કિંમત ચૂકવવાના સંદર્ભમાં, ભારતીયો વિશ્વમાં ત્રીજા સૌથી મોંઘા પ્રતિ લિટર પેટ્રોલની કિંમત ચૂકવી રહ્યા છે. જ્યારે ડીઝલના મામલામાં આપણે વિશ્વમાં 8મા નંબર પર છીએ.
દરેક ચલણની ખરીદ શક્તિને અલગથી સમજો
પેટ્રોલ, ડીઝલ, એલપીજી કે સીએનજી, તમારા જીવનના વાહનને આગળ ધપાવતા આ તમામ ઈંધણના ભાવ છેલ્લા કેટલાક દિવસોમાં ખૂબ જ ઝડપથી વધી રહ્યા છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે દુનિયાનો સૌથી મોંઘો એલપીજી હવે ભારતમાં ઉપલબ્ધ છે? પરંતુ આ કેવી રીતે થઈ શકે? ચાલો આ ગણિત સમજીએ…
આ રીતે બન્યો સૌથી મોંઘો LPG
ભારતમાં વિશ્વની સૌથી મોંઘી એલપીજી કેવી રીતે ઉપલબ્ધ છે, તો તેનો જવાબ ચલણની ખરીદ શક્તિ અનુસાર ગણતરી કરીને મળશે. પરંતુ તેના માટે આપણે આંતરરાષ્ટ્રીય અર્થતંત્ર સાથે જોડાયેલી ઘણી બાબતોને સમજવી પડશે. બાય ધ વે, ચાલો આપણે જણાવી દઈએ કે આ ગણતરી મુજબ, ભારતમાં પેટ્રોલની કિંમત વિશ્વમાં ત્રીજી સૌથી વધુ પ્રતિ લિટર કિંમત છે, જ્યારે ડીઝલના મામલામાં, આપણે વિશ્વમાં 8માં નંબર પર છીએ.
‘પૈસાની ખરીદ શક્તિ’ સમજો
જો આપણે સાદી ભાષામાં સમજીએ તો આપણા દેશમાં આપણે નેપાળમાં એક રૂપિયામાં ખરીદી શકીએ છીએ તેના કરતાં વધુ માલ ખરીદી શકીએ છીએ, જ્યારે અમેરિકામાં આપણે એક રૂપિયામાં કંઈપણ ખરીદી શકતા નથી. મતલબ કે દરેક ચલણ કે ચલણથી તેમના સ્થાનિક બજારમાં કેટલો અને કયો માલ ખરીદી શકાય છે, તે તેની ‘ખરીદી શક્તિ’ છે. જુદા જુદા દેશોના ચલણની ખરીદ શક્તિ અલગ અલગ હોય છે. પરંતુ ચલણની ખરીદશક્તિ આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં જતાંની સાથે જ બદલાઈ જાય છે.
આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં આવી ગણતરી છે
કોઈપણ વેપાર જે આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં વિશ્વભરની ચલણો વચ્ચે થાય છે, તે નજીવા વિનિમય દરે કરવામાં આવે છે. તદનુસાર, દેશની ચલણની ખરીદ શક્તિ નક્કી કરવામાં આવે છે. તે જ સમયે, દરેક દેશના લોકોની આવકમાં ઘણો તફાવત છે. એક સરેરાશ ભારતીય માટે, ભારતમાં એક લિટર પેટ્રોલ ખરીદવું તેની દૈનિક આવકનો એક ક્વાર્ટર હોઈ શકે છે, જ્યારે એક અમેરિકન માટે તેની દૈનિક આવકનો માત્ર એક ભાગ છે.
આ રીતે, પરચેઝિંગ પાવર પેરિટીનું સૂત્ર નક્કી કરવામાં આવે છે, જે જણાવે છે કે દેશના નાગરિકની અન્ય દેશમાં કેટલી ખરીદશક્તિ રહે છે. ઉદાહરણ તરીકે, જો તમે સમજો છો કે તમે ભારતમાં 100 રૂપિયામાં જીવી શકો છો, તો અમેરિકામાં સમાન જીવન જીવવા માટે, તમારે $ 4.55 (નજીવા વિનિમય દર અનુસાર આશરે રૂ. 345)ની જરૂર પડશે. એટલે કે, ખરીદ શક્તિ સમાનતાના ધોરણે, રૂ. 75.84ને બદલે, આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં $1નું મૂલ્ય માત્ર રૂ. 22 છે.
$3.5 માં એક લિટર એલપીજી
ખરીદ શક્તિ સમાનતાના આ સૂત્ર મુજબ, જ્યારે તમે ગણતરી કરો છો, ત્યારે તમે જોશો કે આપણે ભારતીયો વિશ્વમાં સૌથી મોંઘો એલપીજી ખરીદીએ છીએ, કારણ કે આપણે તેના માટે આંતરરાષ્ટ્રીય ડોલરમાં 3.5 ડોલર ચૂકવીએ છીએ. તુર્કી અને ફિજી દેશમાં ભાવ અમારા કરતા ઓછો છે. સરેરાશ ભારતીય પેટ્રોલ માટે $5.2 અને ડીઝલ માટે $4.6 ચૂકવે છે.
