ભારતમાં, કોઈપણ પ્રકારની દવા સંબંધિત કેસોમાં, બે પ્રકારના કાયદા હેઠળ કાર્યવાહી કરવામાં આવે છે. આ કાયદાઓમાંથી એક નાર્કોટિક ડ્રગ્સ એન્ડ સાયકોટ્રોપિક સબસ્ટન્સ એક્ટ, 1985 છે અને બીજો 1988 નો નાર્કોટિક્સ ડ્રગ્સ એન્ડ સાયકોટ્રોપિક સબસ્ટન્સ એક્ટમાં પ્રિવેન્શન ઓફ એલિસ્ટ ટ્રાફિકિંગ એક્ટ છે.
બોલીવુડ સુપરસ્ટાર શાહરૂખ ખાનના પુત્ર આર્યન ખાનનું નામ તાજેતરમાં નાર્કોટિક્સ કંટ્રોલ બ્યુરો (NCB) દ્વારા ડ્રગ દરોડામાં સામે આવ્યું છે. NCB એ જ એક નિવેદન જારી કરીને કહ્યું છે કે ક્રૂઝ પર દરોડા પાડ્યા બાદ જે 8 લોકોની અટકાયત કરવામાં આવી હતી તેમાંથી એક નામ આર્યનનું પણ છે. આ સિવાય કેટલાક વધુ મોડલ અને સહયોગીના નામ સામે આવ્યા છે. અહેવાલો અનુસાર, ચરસ સિવાય, NCB ના દરોડા દરમિયાન જહાજમાંથી અન્ય ત્રણ પ્રકારની ડ્રગ પણ દવાઓ પણ મળી આવી છે.
આવી સ્થિતિમાં એ જાણવું જરૂરી છે કે જો આવી ગેરકાયદેસર દવાઓ કે ડ્રગ કોઈ વ્યક્તિ પાસેથી ઝડપાઈ જાય તો સજા શું છે અને ભારતના કયા કાયદા હેઠળ આરોપીઓને સજા થાય છે. ભારતમાં, કોઈપણ પ્રકારની દવા સંબંધિત કેસોમાં, બે પ્રકારના કાયદા હેઠળ કાર્યવાહી કરવામાં આવે છે. આ કાયદાઓમાંનો એક નાર્કોટિક ડ્રગ્સ એન્ડ સાયકોટ્રોપિક સબસ્ટન્સ એક્ટ, 1985 (નાર્કોટિક ડ્રગ્સ એન્ડ સાયકોટ્રોપિક સબસ્ટન્સ એક્ટ, 1985) છે, જેને NDPS એક્ટ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. તે જ સમયે, બીજો કાયદો 1988 ના નાર્કોટિક્સ ડ્રગ્સ અને સાયકોટ્રોપિક સબસ્ટન્સ એક્ટમાં ગેરકાયદેસર હેરફેરની રોકથામ છે (નાર્કોટિક ડ્રગ્સ અને સાયકોટ્રોપિક સબસ્ટન્સ ટ્રાફિકિંગ પ્રિવેન્શન એક્ટ 1988)
આ બે કાયદા શું કહે છે?
NDPS એક્ટ ખેતી, ઉત્પાદન, કબજો, વેચાણ, ખરીદી, વેપાર, નિકાસ, આયાત અથવા કોઈપણ ગેરકાયદેસર માદક પદાર્થનો ઉપયોગ પ્રતિબંધિત કરે છે. જો કે, કાયદો અમુક તબીબી અને વૈજ્ઞાનિક કેસોમાં આવી દવાઓના ઉપયોગને મુક્તિ આપે છે.
માદક દ્રવ્યોમાં ગાંજા અને ચરસ બંનેનો સમાવેશ થાય છે. આ ચરસ, હેરોઈન અને અફીણ સિવાય કેટલીક અન્ય કૃત્રિમ દવાઓ પણ ભારતમાં સંપૂર્ણપણે ગેરકાયદેસર છે. NDPS એક્ટ હેઠળ, તપાસ એજન્સીઓને ડ્રગ યુઝર્સને શોધવાની, જપ્ત કરવાની અને અટકાયત કરવાની કે ધરપકડ કરવાની સત્તા આપવામાં આવી છે. આ કાયદા અંતર્ગત આર્થિક દંડ ઉપરાંત દોષિતોને જેલમાં મોકલવાની જોગવાઈ છે.
દવાઓ મળશે તો કેટલી સજા થશે?
જો કોઈ વ્યક્તિ ગેરકાયદેસર માદક પદાર્થ ધરાવે છે અથવા તેનો ઉપયોગ કરતો હોવાનું જણાય છે, તો NDPS એક્ટ હેઠળ સજાની જોગવાઈ છે. તે જ સમયે, આવા પદાર્થોના વેપાર સાથે સંકળાયેલા લોકો માટે, નાર્કોટિક ડ્રગ્સ અને સાયકોટ્રોપિક સબસ્ટન્સ ટ્રાફિકિંગ પ્રિવેન્શન એક્ટ, 1988 એક્ટ હેઠળ કાર્યવાહી કરવામાં આવે છે. જો કે, આમાં વ્યક્તિ માટે સજાની જોગવાઈ તેની પાસેથી મળેલા માદક દ્રવ્યોના જથ્થા પર આધાર રાખે છે.
1. ઓછી માત્રામાં મળેલી વ્યક્તિ, એટલે કે, 100 ગ્રામ ચરસ અથવા હશીશ અને 1000 ગ્રામ ગાંજા, 10 હજાર રૂપિયાનો દંડ અથવા છ મહિના સુધીની કેદની સજા અથવા સજા થઈ શકે છે. બંને. જો પકડાયેલ ચરસ-ગાંજા અન્ય પ્રકારનો વિકસિત પદાર્થ છે, તો જેલની સજા પણ વધારીને એક વર્ષ કરી શકાય છે. આવા કિસ્સાઓમાં કાઉન્સેલિંગ પણ આપવામાં આવે છે, જેથી દોષિત જેલમાં જવાનું ટાળી શકે.
2. બીજી બાજુ, જો કોઈ વ્યક્તિ ઓછી માત્રામાં પણ વેચાણપાત્ર માત્રા કરતા ઓછો માદક પદાર્થ મળી આવે છે તો તે વ્યક્તિને 10 વર્ષ સુધીની સજા માટે સખત કેદની સજા થઈ શકે છે. તેમજ તેને 1 લાખ રૂપિયા સુધીનો દંડ થઈ શકે છે.
3. જો ગેરકાયદેસર માદક દ્રવ્યો બજારમાં અથવા વ્યાપારી જથ્થામાં જપ્ત કરવામાં આવે તો, 10 વર્ષથી ઓછી કેદની જોગવાઈ છે, જે વધારે જથ્થાના કિસ્સામાં 20 વર્ષ સુધી લંબાઈ શકે છે. આ સિવાય ઓછામાં ઓછા એક લાખ રૂપિયાથી બે લાખ રૂપિયા સુધીના દંડની પણ જોગવાઈ છે.
4. બીજી બાજુ, કોકેન, મોર્ફીન અથવા હેરોઇન જેવી ગેરકાયદેસર દવાઓ ઓછી માત્રામાં લેવા પર એક વર્ષ સુધીની કેદ અથવા રૂ. 20,000 સુધીનો દંડ અથવા બંને થઈ શકે છે. પરંતુ આવી દવાઓની નાની માત્રા અને વ્યાપારી જથ્થા વચ્ચેનો તફાવત ખૂબ નાનો છે. જ્યારે બે ગ્રામ સુધી કોકેનમાં નાની માત્રા ગણવામાં આવે છે, 100 ગ્રામ વ્યાપારી જથ્થો હોવાનું કહેવાય છે. એ જ રીતે, MDMA માં 0.5 ગ્રામને નાની માત્રામાં અને 10 ગ્રામને વેપારની માત્રા તરીકે ગણવામાં આવે છે. હેરોઇન અને મોર્ફિનમાં પણ, 5 ગ્રામ, 250 ગ્રામ સુધીની નાની માત્રાને મોટા ડોઝ તરીકે વર્ણવવામાં આવી છે.
દાણચોર / આતંરરાષ્ટ્રીય સરહદ પરથી પાકિસ્તાન દાણચોર પકડાયો,હેરોઇનના છ પેકેટ મળ્યા
