ગેમ ઈન્ડસ્ટ્રીની દિગ્ગજ એક્ટીવિઝન બ્લિઝાર્ડમાં ઘણા સમયથી મહિલાઓની જાતીય સતામણીનો મામલો સામે આવ્યો છે. આ પછી સવાલ એ ઉઠી રહ્યો છે કે ભેદભાવ અને દુર્વ્યવહારનું આ ચક્ર ક્યારે સમાપ્ત થશે.
એક્ટીવિઝન બ્લીઝાર્ડ એ વિડીયો ગેમ્સની દુનિયામાં એક વિશાળ છે. આ વર્ષે ઉનાળાની સિઝનમાં આ કંપની ઘણી ચર્ચામાં રહી હતી. તેની પાછળનું કારણ તેની નવી રમત નહીં, પરંતુ જાતીય સતામણી અને ભેદભાવના આરોપો હતા. કેલિફોર્નિયા ઓક્યુપેશનલ સેફ્ટી એન્ડ હેલ્થ એડમિનિસ્ટ્રેશને કંપની પર જાતીય સતામણી અને મહિલાઓ સામે ભેદભાવનો આરોપ મૂક્યો હતો.
આરોપોની યાદી લાંબી છે. આમાં ઓફિસમાં સેક્સ-સંબંધિત ટિપ્પણીઓ અને ઉત્પીડનના આરોપો, બળાત્કારની મજાક, સ્ત્રી અને પુરૂષોના પગારમાં અસમાનતા, મહિલા કર્મચારીઓને આગળ વધવાની ઓછી તકો વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. એવો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે કંપની ‘ફ્રેટ બોય’ કલ્ચરને પ્રોત્સાહન આપે છે. ‘ફ્રેટ બોય’નો અર્થ છે સ્ત્રીઓને અપમાનિત કરવું અને ભેદભાવ કરવો.
કેલિફોર્નિયા પ્રશાસને 20 જુલાઈ, 2021ના રોજ દાવો દાખલ કર્યો હતો. આ પહેલા તે સતત બે વર્ષ સુધી કંપનીના કામકાજની તપાસ કરી રહી હતી. ત્યારથી, આ કંપની સતત હેડલાઇન્સમાં રહી છે.
એક્ટીવિઝન બ્લીઝાર્ડ કંપનીએ વર્લ્ડ ઓફ વોરક્રાફ્ટ, ડાયબ્લો અને ઓવરવોચ જેવી ગેમ્સ વિકસાવી છે. કમાણીના મામલામાં તે વિશ્વની સૌથી મોટી કંપનીઓમાંની એક છે.
વોલ સ્ટ્રીટ જર્નલ અનુસાર, એક્ટીવિઝન બ્લીઝાર્ડના સીઈઓ બોબી કોટિકને કંપનીમાં મહિલાઓ સાથે થતા દુર્વ્યવહારની ઘણા સમય પહેલા જાણ હતી. આ હોવા છતાં, તેમણે પર્યાવરણને સુધારવા માટે કોઈ ખાસ પગલાં લીધાં નથી.
આરોપ છે કે તેણે વ્યવસ્થિત રીતે કંપનીમાં મહિલાઓ સાથે થતા દુર્વ્યવહારને છુપાવ્યો હતો. આ સાથે, તેણીએ મહિલા કર્મચારીઓ સાથે ઉત્પીડન, ભેદભાવ અને તેમની વાતને ગંભીરતાથી ન લેવા માટે પણ યોગદાન આપ્યું હતું. હવે એક અરજી દાખલ કરવામાં આવી છે. જેમાં 1,300 કર્મચારીઓએ તેમના બોસને હટાવવાની માંગ કરી છે.
ઉદ્યોગ ‘જૂની સમસ્યા’નો સામનો કરી રહ્યો છે
એક લેખિત નિવેદનમાં, ઇન્ટરનેશનલ ગેમ ડેવલપર્સ એસોસિએશન (IGDA) ના એક્ઝિક્યુટિવ ડાયરેક્ટર રેની ગિટેન્સે કહ્યું: “આ મુકદ્દમામાં કરાયેલા નિવેદનો અને આક્ષેપો વર્ષો જૂની સમસ્યાનું ઉદાહરણ આપે છે.”
IGDA યુએસ સ્થિત બિન-સરકારી સંસ્થા છે. તેની સ્થાપના 1994માં થઈ હતી. ત્યારથી, આ સંસ્થા કમ્પ્યુટર રમત ઉદ્યોગના કર્મચારીઓની તરફેણમાં કામ કરી રહી છે. ગિટેન્સ કહે છે, “આપણા ઉદ્યોગમાં કેટલા લોકો સાથે દુર્વ્યવહાર થયો છે અને કેટલા લોકો ચૂપચાપ ઉત્પીડન સહન કરી રહ્યા છે તે જોવું ખૂબ જ દુઃખદ છે.”
બરફવર્ષાનો મામલો મોટો છે. જોકે, આવું પહેલીવાર નથી બન્યું. આ આરોપો પહેલા પણ ઘણી કંપનીઓ પર લગાવવામાં આવ્યા છે. ગયા વર્ષે, રમત ઉદ્યોગની અન્ય એક મોટી કંપની, યુબીસોફ્ટ, જાતીય સતામણી માટે સમાચારમાં હતી.
ઓફિસમાં પુરૂષવાચી સંસ્કૃતિ
જ્યારે એક પછી એક આવા કિસ્સાઓ પ્રકાશમાં આવે છે ત્યારે પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે શું ઓફિસનું માળખું જ આવા વર્તનને પ્રોત્સાહન આપે છે. નોંધનીય છે કે મોટાભાગની ગેમ કંપનીઓ મહિલાઓ કરતાં વધુ પુરુષોને રોજગારી આપે છે.
આ ઉપરાંત, જે કંપનીઓ પર આરોપ મૂકવામાં આવ્યો છે તેઓ વર્ષોથી પુરૂષવાચી સંસ્કૃતિને પ્રોત્સાહન આપે છે. પુરૂષવાચી સંસ્કૃતિને ‘બ્રો કલ્ચર’ અથવા ‘ફ્રેટ બોય કલ્ચર’ પણ કહેવાય છે. અહીં મેનેજમેન્ટે આ ગેરવર્તણૂક પર કોઈ પગલાં લીધાં નહોતા, હેરાનગતિના કિસ્સાઓ દબાવી દેવામાં આવ્યા હતા, અને જે કર્મચારીઓ પર હેરાનગતિનો આરોપ હતો તેમને ક્યારેય એવો ડર નહોતો કે તેમની સામે કોઈ પગલાં લેવામાં આવશે.
જર્મન ગેમ ડેવલપર કંપની વોગાના પ્રોડક્ટ મેનેજર એનીલી બિરનેટ કહે છે, “મોટા ભાગના લોકો એવું વિચારે છે કે ‘બ્રો કલ્ચર’ અથવા પુરુષોની હાજરીને કારણે કર્મચારીઓને હેરાન કરવામાં આવે છે. હું ઘણા બધા પુરુષો સાથે કામ કરું છું અને મને નથી લાગતું કે આવું છે. સાચું.”
બિર્નેટે કહ્યું કે તે કંપની કેવી રીતે કાર્ય કરે છે તેના પર નિર્ભર છે. વળી, શું સ્ત્રી અને પુરૂષ બંનેને પોતપોતાની વાત કહેવાની સ્વતંત્રતા છે. દરેક જગ્યાએ પારદર્શિતા સુનિશ્ચિત થવી જોઈએ અને તમામ આરોપોની નિષ્પક્ષ રીતે તપાસ થવી જોઈએ. તેના પરિણામો બહાર આવવા જોઈએ.બિરનેટ કહે છે, “કાર્યસ્થળે ઉત્પીડન અને ભેદભાવને રોકવામાં આચારસંહિતા મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે. તે કર્મચારીઓને કેવી રીતે વર્તવું અને કેવી રીતે દુરુપયોગનો પ્રતિસાદ આપવો તેની માહિતી પણ પૂરી પાડે છે. આપવી પડશે.” બિરનેટ વોગા ખાતે ચર્ચાની ખુલ્લી સંસ્કૃતિની પ્રશંસા કરે છે.
‘કામનું સારું વાતાવરણ’
વોગા એ જર્મનીની રાજધાની બર્લિન સ્થિત એક નાની ગેમ કંપની છે. આ કંપનીએ ‘જૂન જર્ની’ અને ‘સ્વિચક્રાફ્ટ’ જેવી વાર્તાઓ પર આધારિત ગેમ્સ વિકસાવી છે. કંપની પાંચ વર્ષમાં તેની ઓફિસમાં વિવિધતા લાવવામાં સક્ષમ હતી. અહીં કેટલાક વર્ષો પહેલા 100 કર્મચારીઓમાં પુરૂષ અને સ્ત્રીઓનો ગુણોત્તર અનુક્રમે 80/20 હતો. હવે આ ગુણોત્તર 60/40 છે.
વોગાના સીઈઓ નયી ચાંગે જણાવ્યું હતું કે, “અમે માનીએ છીએ કે જો ઓફિસમાં વિવિધ પ્રકારના લોકો હોય, તો વધુ સારું વાતાવરણ હોય છે. વિવિધ ટીમો વધુ સારી પ્રોડક્ટ્સ બનાવે છે જે પ્રેક્ષકોમાં પોતાનું સ્થાન બનાવે છે.”
તેઓ દલીલ કરે છે કે વિવિધ પ્રકારના લોકો સાથે રહેવાથી નવા વિચારોનો વિકાસ થાય છે. જે લોકો રમત ઉદ્યોગમાં કામ કરે છે અને જેઓ રમત રમે છે, બંનેને આનો ફાયદો થાય છે. તેણી કહે છે, “તમે સહાનુભૂતિ બનાવો છો. નવા પરિપ્રેક્ષ્યનો વિકાસ કરો. તે અમારા પ્રેક્ષકો વિશે શું છે તે સમજવામાં સરળ બનાવે છે.”
