First Republic Day Parade: દેશ આ વર્ષે તેનો 74મો ગણતંત્ર દિવસ ઉજવવા જઈ રહ્યો છે. 26 જાન્યુઆરી એ દરેક ભારતીય માટે ખૂબ જ ખાસ છે, કારણ કે આ દિવસ ભારતમાં લોકશાહી પ્રણાલીની શરૂઆત થઇ હતી. જ્યારે 1950માં ભારતનું બંધારણ લાગુ કરવામાં આવ્યું ત્યારે દર વર્ષે 26 જાન્યુઆરીએ આ દિવસ ઉજવવાનું શરૂ થયું. આ રાષ્ટ્રીય તહેવાર દર વર્ષે ખૂબ જ ભવ્યતા અને ઉત્સાહ સાથે ઉજવવામાં આવે છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે ભારતનો પ્રથમ ગણતંત્ર દિવસ ક્યારે, કેવી રીતે અને ક્યાં ઉજવવામાં આવ્યો હતો. જો નહીં, તો આજે અમે તમને ગણતંત્ર દિવસ સાથે જોડાયેલી કેટલીક રસપ્રદ વાતો વિશે જણાવીશું
પ્રથમ ગણતંત્ર દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવી હતી
સ્વતંત્ર ભારતે પ્રથમ વખત 26 જાન્યુઆરી (First Republic Day Parade) 1950ના રોજ તેનો પ્રથમ ગણતંત્ર દિવસ ઉજવ્યો હતો. આ દિવસે જ્યારે દેશનું બંધારણ અમલમાં આવ્યું, ત્યારે તેની દિલ્હીમાં ઉજવણી શરૂ થઈ. આ ખાસ અવસર પર ઈરવિન સ્ટેડિયમમાં પ્રથમ વખત ગણતંત્ર દિવસની પરેડનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. આ સાઇટ હાલમાં દિલ્હી પ્રાણી સંગ્રહાલય અને ઇરવિન સ્ટેડિયમ ધરાવે છે જે બાદમાં નેશનલ સ્ટેડિયમ અને હવે મેજર ધ્યાનચંદ નેશનલ સ્ટેડિયમ તરીકે ઓળખાય છે.
પ્રથમ પ્રજાસત્તાક દિવસ ક્યારે ઉજવવામાં આવ્યો હતો
26 જાન્યુઆરી 1950ના રોજ ભારત (First Republic Day Parade) ન માત્ર પ્રજાસત્તાક બન્યું પરંતુ આ દિવસે દેશને તેના પ્રથમ રાષ્ટ્રપતિ પણ મળ્યા. આ દિવસે સવારે 10:18 વાગ્યે, દેશનું બંધારણ અમલમાં આવ્યાની 6 મિનિટ પછી એટલે કે 10:24 વાગ્યે, ડૉ. રાજેન્દ્ર પ્રસાદે રાષ્ટ્રપતિ પદ માટે શપથ લીધા. આ પછી તેમણે 26 જાન્યુઆરીને રાષ્ટ્રીય રજા તરીકે પણ જાહેર કરી હતી. તેમજ પ્રથમ પ્રજાસત્તાક દિવસની ઉજવણી કરતા પ્રથમ રાષ્ટ્રપતિ ડો.રાજેન્દ્ર પ્રસાદે ઈરવીન સ્ટેડિયમ ખાતે દેશનો ત્રિરંગો ફરકાવ્યો હતો.
આ રીતે પ્રથમ ગણતંત્ર દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવી હતી
26 જાન્યુઆરી, 1950ના રોજ દેશના પ્રથમ રાષ્ટ્રપતિ ડૉ. રાજેન્દ્ર પ્રસાદના શપથ લીધા બાદ 10:30 મિનિટે 30 તોપોની સલામી આપવામાં આવી હતી. 30 બંદૂકોની સલામી આપવાની આ પરંપરા 70ના દાયકા સુધી ચાલુ રહી, પરંતુ બાદમાં 21 તોપોની સલામી આપવામાં આવી, જે આજ સુધી ચાલુ છે. બંદૂકની સલામી સાથે ધ્વજ ફરકાવતાં ડૉ.પ્રસાદે ભારતને સંપૂર્ણ પ્રજાસત્તાક દેશ તરીકે જાહેર પણ કર્યો હતો. રાષ્ટ્રપતિ ડૉ. રાજેન્દ્ર પ્રસાદ ઉપરાંત દેશના પ્રથમ વડાપ્રધાન જવાહરલાલ નેહરુ અને ગવર્નર જનરલ સી. રાજગોપાલાચારી પણ આ પ્રજાસત્તાક દિવસની ઉજવણી દરમિયાન હાજર રહ્યા હતા.
સમય સાથે ઘણા ફેરફાર થયા
સમયની સાથે પ્રજાસત્તાક દિવસની ઉજવણીમાં ઘણા ફેરફારો થયા. શરૂઆતમાં આ દિવસની ઉજવણી માટે કોઈ નિશ્ચિત સ્થળ નહોતું. પ્રથમ નેશનલ સ્ટેડિયમના ચાર વર્ષમાં લાલ કિલ્લા, કિંગ્સવે કેમ્પ અને પછી રામલીલા મેદાનમાં સમારોહ યોજાયો હતો. પરંતુ તે પછી વર્ષ 1955માં પહેલીવાર રાજપથ પર ગણતંત્ર દિવસની પરેડનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. ગણતંત્ર દિવસ પર વિદેશી મહેમાનોને આમંત્રિત કરવાની પરંપરા પણ 1950થી જ શરૂ થઈ હતી. આ વર્ષની શરૂઆતમાં ઈન્ડોનેશિયાના રાષ્ટ્રપતિ સુકર્ણોએ મુખ્ય અતિથિ તરીકે હાજરી આપી હતી.
