આજે વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ છે. આ દિવસ પર્યાવરણને બચાવવા અને તેનું પાલન કરવાની પ્રતિજ્ઞા લેવાનો દિવસ છે. આપણા વિશ્વનું ભવિષ્ય પર્યાવરણના રક્ષણ પર આધારિત છે. આ માટે વૃક્ષો વાવવાથી નદીઓને સ્વચ્છ રાખવી જરૂરી છે.ભારતની કેટલીક નદીઓની ગણતરી વિશ્વની સૌથી પ્રદૂષિત નદીઓમાં થાય છે. તે જ સમયે, ઉમનગોત જેવી સ્વચ્છ નદી પણ છે, જે વિશ્વની સૌથી સ્વચ્છ નદીઓમાંની એક માનવામાં આવે છે. ઉમનગોત નદી પણ પ્રેરણા આપે છે કે જો લોકો સાથે મળીને નક્કી કરે કે તેમણે પર્યાવરણનું રક્ષણ કરવું છે અને નદીઓને સ્વચ્છ રાખવાની છે તો કેટલો મોટો બદલાવ આવી શકે છે.
ઉમનગોત ભારતની સૌથી સ્વચ્છ નદી
ભારત સરકારના જલ શક્તિ મંત્રાલય દ્વારા મેઘાલયમાં વહેતી ઉમનગોત નદીને દેશની સૌથી સ્વચ્છ નદી તરીકે વર્ણવવામાં આવી છે. તેનું પાણી એટલું સ્પષ્ટ છે કે જ્યારે તમે બોટમાં બેસો છો ત્યારે તળિયેના પથ્થરો સ્પષ્ટ દેખાય છે. તેને ડોકી નદી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. તેને જોવા માટે દેશ-વિદેશથી લોકો આવે છે.
ઉમનગોત નદી મેઘાલયની રાજધાની શિલોંગથી લગભગ 100 કિમીના અંતરે આવેલી છે. તે ત્રણ ગામોમાંથી પસાર થાય છે. દાવકી, દારંગ અને શેનાન્ગડેન્ગ. તેને સાફ કરવાની જવાબદારી આ ગામોના લોકોની છે. ગામમાં 300 જેટલા ઘર છે. બધા મળીને સફાઈ કરે છે. ગંદકી ફેલાવવા બદલ 5000 રૂપિયા સુધીનો દંડ વસૂલવામાં આવે છે. આવો જાણીએ ભારતની સૌથી સ્વચ્છ અને સૌથી ગંદી નદીઓ વિશે…
ચંબલ નદીનું પાણી પણ છે સ્વચ્છ
રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ અને ઉત્તર પ્રદેશમાંથી વહેતી ચંબલ નદીની ગણતરી પણ દેશની સૌથી સ્વચ્છ નદીઓમાં થાય છે. 960 કિલોમીટર લાંબી આ નદીનું પાણી યમુના નદીમાં જોવા મળે છે. આ નદી મગર, પાણીના કાચબા અને ડોલ્ફિન જેવી અદ્ભુત પ્રજાતિઓનું ઘર છે.
મધ્યપ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર અને ગુજરાતમાંથી વહેતી નર્મદા નદીની ગણના પણ દેશની સ્વચ્છ નદીઓમાં થાય છે. 1315 કિલોમીટર લાંબી આ નદી મધ્યપ્રદેશની જીવાદોરી છે. અમરકંટકમાંથી નીકળતી આ નદી અરબી સમુદ્રમાં જોડાય છે.
ભારતની સ્વચ્છ નદીઓમાં સિક્કિમ અને પશ્ચિમ બંગાળમાંથી વહેતી તિસ્તા નદીનું નામ પણ છે. આ 309 કિલોમીટર લાંબી નદી હિમાલયમાંથી નીકળે છે અને બંગાળની ખાડીમાં જોડાય છે. તે લાચુંગ, રંગિત અને રંગપો નદીઓમાંથી પાણી મેળવે છે.
આ નદીઓનું પાણી છે દૂષિત
ભારતની સૌથી ગંદી નદીઓની વાત કરીએ તો તેમાં ગંગા, યમુના, બ્રહ્મપુત્રા, દામોદર અને બાગમતીના નામ આવે છે. એક તરફ ગંગા નદીને દેશની સૌથી પવિત્ર નદી માનવામાં આવે છે. હિન્દુ ધર્મના લોકો તેની પૂજા કરે છે. બીજી તરફ આ નદીને વિશ્વની સૌથી પ્રદૂષિત નદીઓમાંની એક ગણવામાં આવે છે.
ગંગા નદી ઉત્તરાખંડ, ઉત્તર પ્રદેશ, બિહાર, ઝારખંડ અને પશ્ચિમ બંગાળમાંથી વહે છે. તેના કિનારે લગભગ 1100 ઔદ્યોગિક સંસ્થાઓ આવેલી છે જે તેમનો ગટરનો કચરો અને પ્રદૂષિત વસ્તુઓ સીધી નદીમાં ફેંકે છે.
યમુના નદી એક સમયે દિલ્હીની જીવનરેખા અને પવિત્ર નદી હતી. આજે તે વિશ્વની સૌથી પ્રદૂષિત નદીઓમાંની એક છે. દિલ્હીનો કચરો ઉત્તરાખંડ, ઉત્તર પ્રદેશ અને હરિયાણામાંથી વહેતી યમુના નદીમાં નાખવામાં આવે છે. ઘરગથ્થુ કચરો, ઔદ્યોગિક રસાયણો અને ફ્લાય એશ 22 થી વધુ નાળાઓ દ્વારા છોડવામાં આવે છે.
2900 કિલોમીટર લાંબી બ્રહ્મપુત્રા નદી આસામની જીવાદોરી છે. આ નદી ગટરના ગંદા પાણી અને તેલના ઢોળને કારણે પ્રદૂષિત બની છે. ઝડપી શહેરીકરણ અને કચરાના નિકાલની કાર્યક્ષમ વ્યવસ્થાના અભાવે આ નદીને નિર્જીવ બનાવી દીધી છે.
ઝારખંડ અને પશ્ચિમ બંગાળમાંથી વહેતી દામોદર દેશની સૌથી પ્રદૂષિત નદીઓમાં ગણાય છે. નદીના વધુ પડતા પ્રદૂષણનું મુખ્ય કારણ કિનારે સ્થપાયેલા કોલસાના ઉદ્યોગો છે. આ નદી સાથેની સૌથી ભયાનક ઘટના 1990માં બની હતી, જ્યારે લગભગ 2 લાખ લીટર ફર્નેસ ઓઈલ નદીમાં પડ્યું હતું.
નેપાળના કાઠમંડુમાંથી નીકળતી બાગમતી નદી બિહારની કોશી નદીમાં જોડાય છે. તે હિંદુ અને બૌદ્ધ બંને ધર્મ દ્વારા પવિત્ર માનવામાં આવે છે. આ હોવા છતાં, નદી દુર્ગંધયુક્ત, ભારે ઔદ્યોગિક ગટર જેવી નદી બની ગઈ છે. તેનું પાણી પાક સિંચાઈ માટે પણ અસુરક્ષિત છે.
આ પણ વાંચો:અમદાવાદમાં રથયાત્રાની તાડમાર તૈયારીઓ શરૂ,જર્જરિત મકાનોને રીપેર કરાવવા નોટિસ
આ પણ વાંચો: રાજસ્થાન હાઈકોર્ટમાં પહેલીવાર પતિ-પત્ની એકસાથે જજ બન્યા,જાણો
આ પણ વાંચો: મનપાના એક ઉચ્ચ અધિકારી નીચલા વર્ગની મહિલા સાથે રંગરેલીયા કરતા ઝડપાયા
