જ્યારે શરીરમાં વિટામિન B12 ની ઉણપ થાય છે, ત્યારે શરીરમાં ઘણી સમસ્યાઓ થવા લાગે છે. જો સમસ્યાઓનો લાંબા સમય સુધી ઈલાજ કરવામાં ન આવે તો તે ગંભીર બીમારીઓનું કારણ પણ બની શકે છે. વિટામિન B12 ની ઉણપના ચિહ્નો શું છે અને તેને કેવી રીતે ઓળખવું? આ વિશે પણ જાણી લો.
વિટામિન B12, જેને કોબાલામીન તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે એક આવશ્યક પોષક તત્વ છે જે વિવિધ શારીરિક કાર્યોમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. તે લાલ રક્ત કોશિકાઓના ઉત્પાદન, તંદુરસ્ત નર્વસ સિસ્ટમની જાળવણી અને ડીએનએ કાર્ય માટે જરૂરી છે. કારણ કે આપણું શરીર વિટામિન B12 પોતે ઉત્પન્ન કરી શકતું નથી, આપણે તેને આહાર દ્વારા મેળવવું જોઈએ.
વિટામિન B12 નું સામાન્ય સ્તર શું છે?
300 pg/mL ઉપર વિટામિન B12નું સ્તર સામાન્ય માનવામાં આવે છે. જ્યારે આ સ્તર 200pg/mL કરતાં ઓછું હોય ત્યારે તેને નીચું ગણવામાં આવે છે. જ્યારે વિટામિન B12 નું સ્તર સતત ઘટતું જાય છે ત્યારે તેને વિટામિન B12 ની ઉણપ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. જો આ સમસ્યાનો સમયસર ઈલાજ કરવામાં ન આવે તો તેનાથી ઘણી ગંભીર સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.
થાક અને નબળાઈ- વિટામિન B12 ની ઉણપની સૌથી સામાન્ય અને પ્રારંભિક નિશાની થાક અને નબળાઈ છે. આવું એટલા માટે થાય છે કારણ કે વિટામિન B12 લાલ રક્ત કોશિકાઓના ઉત્પાદનમાં ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે, જે સમગ્ર શરીરમાં ઓક્સિજનનું પરિવહન કરે છે. શરીરમાં લાલ રક્તકણોની સંખ્યા ઓછી હોવાને કારણે પેશીઓ અને અંગોને પૂરતી માત્રામાં ઓક્સિજન મળતો નથી, જેના કારણે વ્યક્તિને થાક અને નબળાઈનો સામનો કરવો પડે છે. 
વિચારવાની અને સમજવાની ક્ષમતામાં ઘટાડો.મગજ સહિત નર્વસ સિસ્ટમને સ્વસ્થ રાખવા માટે વિટામિન B12 આવશ્યક માનવામાં આવે છે. વિટામિન B12 ની ઉણપ વ્યક્તિની વિચારવાની અને સમજવાની ક્ષમતા પર નકારાત્મક અસર કરે છે. તેની ઉણપને કારણે વ્યક્તિને ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં મુશ્કેલી, યાદશક્તિ નબળી વગેરે જેવી સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડે છે. ઘણા ગંભીર કિસ્સાઓમાં, વિટામિન B12 ની ઉણપને કારણે વ્યક્તિને ડિપ્રેશન, ચીડિયાપણું વગેરે જેવી સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડે છે.
હાથ અને પગમાં ઝણઝણાટ અને નિષ્ક્રિયતા – વિટામિન B12 ની ઉણપનો બીજો મુખ્ય સંકેત હાથ અને પગમાં કળતર અને નિષ્ક્રિયતા છે. આ સ્થિતિને પેરિફેરલ ન્યુરોપથી કહેવામાં આવે છે. આ સમસ્યા એટલા માટે થાય છે કારણ કે વિટામીન B12 ની ઉણપને કારણે ચેતાતંતુઓની આજુબાજુનું માઈલિન સ્તર ક્ષતિગ્રસ્ત થઈ જાય છે. પરિણામે, જ્ઞાનતંતુઓને સારા સંકેતો પ્રાપ્ત થતા નથી, જેના કારણે હાથ અને પગમાં કળતર, નિષ્ક્રિયતા આવે છે અને બળતરાની સમસ્યા થાય છે. આ સમસ્યા સમય સાથે નોંધપાત્ર રીતે વધી શકે છે. જેમ કે સ્નાયુઓની નબળાઈ અને સંતુલનનો અભાવ. 
મોઢામાં સમસ્યા,વિટામિન B12 ની ઉણપથી પણ મોઢામાં સમસ્યા થઈ શકે છે જેના કારણે મોઢામાં ઘા, ઘા, જીભમાં સોજો અને જીભ ચમકદાર લાલ થઈ જાય છે. જીભના સોજાને ગ્લોસિટિસ કહેવામાં આવે છે, જે વિટામિન B12 ની ઉણપનું મુખ્ય સંકેત છે. જેના કારણે વ્યક્તિ એનિમિયા બની જાય છે અને મોઢામાં ચાંદા જેવા લક્ષણો દેખાવા લાગે છે.
પીળી ત્વચા- શરીરમાં વિટામિન B12 ની ઉણપને કારણે ત્વચાનો રંગ પીળો થઈ જાય છે. વિટામિન B12 ની ઉણપ, આયર્નની ઉણપનો એનિમિયા નામની સ્થિતિ જેવી જ, લાલ રક્ત કોશિકાઓની અછત અને નિસ્તેજ ત્વચા તરફ દોરી જાય છે. વિટામિન B12 ની ઉણપથી પણ કમળો થઈ શકે છે અને ત્વચાની સાથે આંખો પણ પીળી થઈ શકે છે. ત્વચા અને આંખોનો પીળો રંગ કચરાના ઉત્પાદન બિલીરૂબિનના ઉચ્ચ સ્તરને કારણે થાય છે. જ્યારે લાલ રક્તકણોનો નાશ થવા લાગે છે ત્યારે બિલીરૂબિન રચાય છે.
આ પણ વાંચો :World Mental Health Day/PCOS માનસિક સ્વાસ્થ્યને પણ ખરાબ રીતે અસર કરી શકે છે, તેને આ રીતે મેનેજ કરો
આ પણ વાંચો :Ahmedabad/શું તમે અમદાવાદની મુલાકાત લેવાનું વિચારી રહ્યા છો? ચાલો જાણીએ પ્રખ્યાત પર્યટન સ્થળો વિશે
આ પણ વાંચો :Lactose Intolerant/જો તમે લેક્ટોઝ ઈનટોલરન્સને કારણે દૂધનું સેવન કરી શકતા નથી, તો કેલ્શિયમ માટે આ 5 ખોરાક ખાઓ
