તેલ અને ગેસની આયાત પર EU ની નિર્ભરતા વિશે જાહેર ચર્ચાઓ વધી રહી છે. બીજી બાજુ, કાચા માલની અછતને કારણે, નવીનીકરણીય ઉર્જાના વિસ્તરણની ગતિ ધીમી પડી છે. તેનું એક કારણ ચીન પણ છે.
ડીકાર્બોનાઇઝેશન એક જટિલ પ્રક્રિયા છે. આનો અર્થ એ છે કે આપણી અર્થવ્યવસ્થાઓ કેવી રીતે સરળ રીતે કાર્ય કરી શકે તે અંગે પુનર્વિચાર કરવો. હાલમાં, આબોહવા-તટસ્થ ઉર્જા પ્રણાલીઓને નવીનીકરણીય ઉર્જા પ્લાન્ટ અને તેના સંગ્રહ માટે જરૂરી કાચા માલની જરૂર પડે છે. જેમ જેમ આબોહવા ધ્યેયો હાંસલ કરવાની મહત્વાકાંક્ષાઓ વધી રહી છે, તેમ કાચા માલના ભાવ વધી રહ્યા છે. આનાથી રિન્યુએબલ એનર્જીમાં રોકાણ કરવું થોડું મોંઘું બન્યું છે અને તેના કારણે ભૌગોલિક રાજકીય તણાવ વધ્યો છે.
રોકાણ, સપ્લાય ચેન અને લોજિસ્ટિક્સની સાથે રોગચાળાને લગતી સમસ્યાઓએ સ્થિતિને વધુ ગંભીર બનાવી છે. યુરોપીયન ફોટોવોલ્ટેઇક સિસ્ટમ ડેવલપરોએ તાજેતરમાં અહેવાલ આપ્યો છે કે મોટા ભાગની સૌર પેનલ ચીનમાં બનાવવામાં આવે છે. આ પેનલો પહેલા કરતા વધુ મોંઘા થઈ ગયા છે. ઉપરાંત, તેઓ સરળતાથી ઉપલબ્ધ નથી. નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે આવનારા કેટલાક વર્ષો સુધી આવી સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડશે.
ભાવની અસ્થિરતા
IRENA ઇનોવેશન એન્ડ ટેક્નોલોજી સેન્ટરના ડિરેક્ટર ડોલ્ફ ગિલેને DW ને કહ્યું: “તાજેતરના મહિનાઓમાં ઘણી કોમોડિટીના ભાવમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. જો કે, તેલ અને કુદરતી ગેસના ભાવમાં પણ નોંધપાત્ર વધારો થયો છે.” IRENA એ આંતરરાષ્ટ્રીય નવીનીકરણીય ઉર્જા એજન્સી છે. ઊર્જા નિષ્ણાતો કહે છે કે ઈ-મોબિલિટીના કારણે કાચા માલની માંગ વધી છે, કારણ કે ઘણી નવી બેટરી ફેક્ટરીઓ બનાવવામાં આવી રહી છે. જો કે, આવનારા સમયમાં બેટરી બનાવવા માટે શું ઉપયોગમાં લેવાશે તે અંગે હજુ પણ અનિશ્ચિતતા છે.
ગિલેન કહે છે, “ભવિષ્યમાં બેટરી કેવા પ્રકારની હશે તે પણ એક મોટો પ્રશ્ન છે. થોડા વર્ષો પહેલા, બધા કોબાલ્ટ વિશે વાત કરતા હતા, પરંતુ હવે એવું લાગે છે કે કોબાલ્ટ પૂરતી માત્રામાં ઉપલબ્ધ નથી તે અંગે હજુ પણ થોડી મૂંઝવણ છે. કેથોડનો ઉપયોગ. મોટા ખાણકામ પ્રોજેક્ટને સાકાર થવામાં ઓછામાં ઓછા બે વર્ષ લાગે છે. ઉપરાંત, લાંબા ગાળાની યોજનાઓને રક્ષણની જરૂર છે, ખાસ કરીને કિંમતની અસ્થિરતા સામે. 2017માં લિથિયમના ભાવમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો હતો, પરંતુ છેલ્લા કેટલાક મહિનામાં તેની કિંમત બમણાથી વધુ વધીને રેકોર્ડ ઉંચી સપાટીએ પહોંચી ગઈ છે. ગિલેનના મતે આપણે આવા ઉતાર-ચઢાવની આદત પાડવી જોઈએ.
લિથિયમ અને નિકલ પર વિચારો
ગિલેન કહે છે, “જો લિથિયમનો ઉપયોગ કરવો હોય, તો આપણે આ દાયકામાં તેનું ખાણકામ પાંચ ગણું વધારવું પડશે. જો કે, અન્ય ઘણા વિકલ્પો પર વિચાર કરવામાં આવી રહ્યો છે.” લિથિયમનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે બેટરી બનાવવા માટે થાય છે. “તેનું ખાણકામ એ કોઈ મોટો મુદ્દો નથી. વાસ્તવિક મુદ્દો તેની પ્રક્રિયાનો છે. બેટરી બનાવવા માટે લિથિયમની પ્રક્રિયામાં ચીનનો દબદબો છે. ચીનની કંપનીઓ ઘણા બધા નવા લિથિયમ પ્લાન્ટ્સ ખરીદી રહી છે,” નિષ્ણાત કહે છે.
તે જ સમયે, યુરોપિયન યુનિયનમાં નવા માઇનિંગ અને પ્રોસેસિંગ પ્લાન્ટ્સની મદદથી લિથિયમ સંબંધિત જરૂરિયાતો પૂરી કરી શકાય છે. ચેક રિપબ્લિક, પોર્ટુગલ, સ્પેન અને જર્મની તેમજ યુનાઇટેડ કિંગડમ અને સર્બિયા સહિત અન્ય યુરોપીયન દેશોને લિથિયમ સપ્લાય કરવાની તક છે. જો કે, નવા ખાણકામ પ્રોજેક્ટ્સ માટે સ્થાનિક સ્તરે સ્વીકૃતિ સમસ્યા રહે છે.
બેટરીના ઉત્પાદન માટે પણ નિકલની જરૂર પડે છે. ગિલેન કહે છે, “ઇન્ડોનેશિયા ફિલિપાઇન્સને પછાડીને નિકલના અગ્રણી ઉત્પાદક બની શકે છે. તે જ સમયે, ચીન મોટા જથ્થામાં નિકલની પ્રક્રિયા કરી રહ્યું છે. જો કે, ઇન્ડોનેશિયા તેની જૂની નીતિઓ બદલી રહ્યું છે અને તેના પોતાના દેશમાં નિકલનું ઉત્પાદન કરી રહ્યું છે.” પ્રોસેસિંગ, જેથી ચીન અને ઇન્ડોનેશિયા નિકલ માર્કેટ પર પ્રભુત્વ મેળવી શકે.” એકંદરે, આગામી 10 વર્ષમાં નિકલની માંગ બમણી થવાની ધારણા છે. EU પાસે તેની જરૂરિયાત પૂરી કરવા માટે પર્યાપ્ત નિકલ છે, જે ફિનલેન્ડ અને ન્યૂ કેલેડોનિયામાં હાજર છે.
દુર્લભ ખનિજો
ઊર્જાના પરિવર્તનની આ પ્રક્રિયા હેઠળ ત્રીજી આવશ્યક વસ્તુ રેર અર્થ છે. યુરોપિયન બેંક ફોર રિકન્સ્ટ્રક્શન એન્ડ ડેવલપમેન્ટના ચીફ ઇકોનોમિસ્ટ બાયતા જાવોર્ચિકનું કહેવું છે કે ચીન આ મામલે યુરોપ અને અમેરિકાથી આગળ છે. જાવોરચિકે જણાવ્યું, “2010 સુધીમાં ચીને તેના 90 ટકા રેર અર્થ માઇનિંગ પર નિયંત્રણ સ્થાપિત કરી લીધું હતું. તેણે દુર્લભ પૃથ્વીની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂકીને સમગ્ર વિશ્વને ચોંકાવી દીધું હતું. આ નિર્ણયને પડકાર્યો અને જીત્યો. જો કે, હજુ પણ આશંકા છે કે તેના પર પ્રતિબંધ નિકાસ ફરીથી અમલમાં આવી શકે છે.”
ચીન એકમાત્ર એવો દેશ નથી જેણે નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. “વર્લ્ડ ટ્રેડ ઓર્ગેનાઈઝેશન મુજબ નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂકવો ગેરકાયદેસર છે, પરંતુ ઘણા દેશોએ આમ કર્યું છે,” જાવોર્ચિક કહે છે. યુએસ અને ચીન વચ્ચેના જટિલ સંબંધો ઉપરાંત, કાર્બન ઉત્સર્જનને ટાળવાના EUના પ્રયાસના અન્ય ઘણા પરિણામો આવી શકે છે. કાર્બન ઉત્સર્જિત કરતી કંપનીઓ એવા દેશોમાં સ્થળાંતર કરી શકે છે કે જ્યાં કડક નિયમો અને નિયમો નથી.
EU વિકલ્પો
EU સંસ્થાઓ બેટરી ઉત્પાદન માટે સ્થાનિક પુરવઠા શૃંખલાઓના બજાર આધારિત ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે સંખ્યાબંધ કાર્યક્રમો પર પણ કામ કરી રહી છે. આ મહિનાની શરૂઆતમાં, કેનેડાની નીઓ પર્ફોર્મન્સ મટિરિયલ્સે એસ્ટોનિયાના રેર અર્થમાં રોકાણ કરવાની યોજના જાહેર કરી હતી. આ કંપની 2024 સુધીમાં કાયમી ચુંબક બની જશે.ઉત્પાદન પણ કરી શકે છે. તાજેતરના રોકાણો છતાં, EU હજુ પણ રેર અર્થ, બેટરી અને PV મોડ્યુલની આયાત પર આધાર રાખે છે. જો કે, પવનચક્કીઓના ક્ષેત્રમાં આ બ્લોક મજબૂત છે.
એસોસિએશન વિન્ડ યુરોપના રિસર્ચ અને ઇનોવેશન મેનેજર એલેક્ઝાન્ડર વેન્ડેનબર્ગે જણાવ્યું હતું કે, “યુરોપમાં સ્થાપિત લગભગ 99% વિન્ડ ટર્બાઇન આ ખંડમાં ઉત્પાદિત થાય છે. યુરોપીયન કંપનીઓ આ માર્ગમાં અગ્રેસર હોવાથી, અમે આંતરરાષ્ટ્રીય ટેકનિકલ ધોરણો નક્કી કરી શકીએ છીએ. વિન્ડ ટર્બાઇન બદલાશે નહીં. આગામી થોડા વર્ષોમાં ભારે.”
યુરોપમાં પવન શક્તિ ખાણકામ ક્ષેત્ર માટે કેટલીક નિશ્ચિતતા બનાવે છે. જો કે, બીજી તરફ યુરોપિયન યુનિયનમાં પવન ઉદ્યોગ માટે, દુર્લભ પૃથ્વીની આયાત આવશ્યક છે. આવી સ્થિતિમાં, ભાવમાં તીવ્ર વધારો આ ક્ષેત્રના વિસ્તરણને ધીમું કરી શકે છે. આગામી પાંચ વર્ષોમાં, સ્થાનિક ઉત્પાદનને ધ્યાનમાં લીધા વિના, યુરોપિયન પવન ક્ષેત્રને નુકસાન થવાની સંભાવના છે. વિન્ડ યુરોપના કોમ્યુનિકેશન મેનેજર ક્રિસ્ટોફ સિપ્ફે જણાવ્યું હતું કે, “કાચા માલના વર્તમાન ઊંચા ભાવ યુરોપમાં પવન ઉર્જા ક્ષેત્રે કાર્યરત કંપનીઓ માટે મુશ્કેલ પરિસ્થિતિનું નિર્માણ કરી રહ્યા છે.”
