ખાદ્યતેલ/ ગુજરાતમાં 2022ની તુલનાએ ખાદ્યતેલનો વપરાશ ઘટ્યો

અમદાવાદ: ગુજરાતના ઘરોમાં 2022 ની સરખામણીમાં ગયા વર્ષે ખાદ્યતેલનો વપરાશ 8% ઘટ્યો હતો. 2022 માં પણ, 2021 ની સરખામણીમાં વપરાશમાં લગભગ 13% નો ઘટાડો નોંધાયો હતો. કપાસિયા તેલનો પ્રવેશ રાજ્યમાં સૌથી વધુ રહ્યો હતો જ્યારે સીંગતેલનો વપરાશ ઘટ્યો હતો. ઈન્ડસ્ટ્રીના ડેટા અનુસાર ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં સૂર્યમુખી તેલની માંગમાં વધારો જોવા મળ્યો છે. નિષ્ણાંતો માને છે કે કોવિડ દરમિયાન, ઘરગથ્થુ ખાદ્ય તેલનો વપરાશ વધ્યો, કારણ કે બહારનો ખોરાક ઉપલબ્ધ ન હતો અને ગભરાટની ખરીદીને પણ કારણભૂત હતી. જોકે, નિષ્ણાતોના મતે એકંદરે ખાદ્યતેલની માંગ સતત વધી રહી છે.

કેલેન્ડર વર્ષ 2023માં રાજ્યમાં દરેક ઘરનો સરેરાશ વપરાશ 60 કિલો હતો અને ડેટા મુજબ, કપાસિયા તેલનો હિસ્સો 2023 માં 79.55% હતો, જે 2021 માં 84.23% હતો. ગુજરાતના ઘરોમાં સીંગતેલની પહોંચ 2021 માં 32.81%ની સરખામણીએ 2023 માં 29.28% હતી. 2022માં, મગફળીના તેલમાં સીંગતેલનો હિસ્સો 35.67%. હતો.

ડેટા સૂચવે છે કે સૂર્યમુખી તેલનો પ્રવેશ 2022માં 9.78% થી વધીને 2023 માં 14.43% થયો છે, મુખ્યત્વે ગ્રામીણ પરિવારોની માંગમાં સુધારો અને સ્પર્ધાત્મક ભાવોને કારણે આ સ્થિતિ જોવા મળી હતી.”એક પરિવાર એક વર્ષમાં અનેક પ્રકારના તેલ ખરીદે છે, તેનો ડેટા ઘરેલુ પ્રવેશના આધારે તૈયાર કરવામાં આવે છે,” ઉદ્યોગના એક સૂત્રએ જણાવ્યું હતું.

વોલ્યુમની દ્રષ્ટિએ, કપાસિયા તેલનો હિસ્સો 2023 માં 71.23% હતો જે 2022 માં 70.29% હતો. એન કે પ્રોટિનના નિમિષ પટેલે જણાવ્યું હતું કે, “2022 માં, કપાસિયા અને મગફળીના તેલના ભાવ લગભગ સમાન હતા અને તે સમયે સીંગતેલની માંગમાં વધારો જોવા મળ્યો હતો. જો કે, 2023માં કપાસિયા અને સીંગતેલના ભાવમાં નોંધપાત્ર તફાવત હતો, તેથી રાજ્યમાં કપાસિયા તેલનું વેચાણ ઘણું વધારે રહ્યું હતું.”

“ગુજરાત દેશમાં કપાસિયા તેલનો સૌથી વધુ વપરાશકાર છે અને અમે માનીએ છીએ કે આ વલણ ચાલુ રહેશે. વર્તમાન બજારમાં, સીંગદાણાના તેલની માંગ માત્ર 5% છે કારણ કે મોટા ભાગના ઘરો સીઝનમાં મગફળી ખરીદે છે અને અન્ય મહિનામાં માંગ ઓછી રહે છે,” પટેલે ઉમેર્યું.

ઉદ્યોગના એક આંતરિક સૂત્રએ કહ્યું, “2021 માં, રોગચાળાને કારણે ઘરની માંગ અસામાન્ય રહી. લોકોએ ગભરાઈને ખરીદીનો આશરો લીધો અને તેના કારણે વેચાણમાં વધારો થયો. ઉપરાંત, બહારનો ખોરાક ઉપલબ્ધ ન હતો તેથી ઘરની રસોઈ સામાન્ય પરિસ્થિતિની તુલનામાં વધુ હતી. આના કારણે, 2021માં રેકોર્ડ વેચાણ પછી, અમે 2022 અને 2023માં ઘટાડો જોઈ રહ્યા છીએ.

“અમે માનીએ છીએ કે વનસ્પતિ તેલ અને ઘી તરફ થોડો ફેરફાર થયો છે અને કોલ્ડ-પ્રેસ્ડ તેલનો એક નાનો હિસ્સો પણ છે. જો કે, 2023 માં માંગના વલણમાં સુધારો જોવા મળ્યો છે,” એમ તેમણે ઉમેર્યું હતું. ફેડરેશન ઓફ ગુજરાત એડિબલ ઓઈલ ટ્રેડર્સના ચેરમેન પ્રતાપ ચંદને જણાવ્યું હતું કે કુલ માંગનો એક નાનો હિસ્સો ઘરગથ્થુ માંગ છે. એકંદરે ખાદ્યતેલની માંગ વધી રહી છે અને ગયા વર્ષે તે આશરે 280 લાખ ટન હતી. ભારતે ગયા વર્ષે રૂ. 1.40 લાખ કરોડના આશરે 165 લાખ ટન ખાદ્ય તેલની આયાત કરી હતી. ભારતે ખાદ્યતેલની આયાત ઘટાડવાની જરૂર છે.”

“ગુજરાત દેશમાં કપાસિયા તેલનો સૌથી વધુ વપરાશકાર છે અને અમે માનીએ છીએ કે આ વલણ ચાલુ રહેશે. વર્તમાન બજારમાં, સીંગદાણાના તેલની માંગ માત્ર 5% છે કારણ કે મોટા ભાગના ઘરો સીઝનમાં મગફળી ખરીદે છે અને અન્ય મહિનામાં માંગ ઓછી રહે છે,” પટેલે ઉમેર્યું.

ઉદ્યોગના એક આંતરિક સૂત્રએ કહ્યું, “2021 માં, રોગચાળાને કારણે ઘરની માંગ અસામાન્ય રહી. લોકોએ ગભરાઈને ખરીદીનો આશરો લીધો અને તેના કારણે વેચાણમાં વધારો થયો. ઉપરાંત, બહારનો ખોરાક ઉપલબ્ધ ન હતો તેથી ઘરની રસોઈ સામાન્ય પરિસ્થિતિની તુલનામાં વધુ હતી. આના કારણે, 2021માં રેકોર્ડ વેચાણ પછી, અમે 2022 અને 2023માં ઘટાડો જોઈ રહ્યા છીએ.

“અમે માનીએ છીએ કે વનસ્પતિ તેલ અને ઘી તરફ થોડો ફેરફાર થયો છે અને કોલ્ડ-પ્રેસ્ડ તેલનો એક નાનો હિસ્સો પણ છે. જો કે, 2023 માં માંગના વલણમાં સુધારો જોવા મળ્યો છે,” તેમણે ઉમેર્યું.

ફેડરેશન ઓફ ગુજરાત એડિબલ ઓઈલ ટ્રેડર્સના ચેરમેન પ્રતાપ ચંદને જણાવ્યું હતું કે, “કુલ માંગનો એક નાનો હિસ્સો ઘરગથ્થુ માંગ છે. એકંદરે ખાદ્યતેલની માંગ વધી રહી છે અને ગયા વર્ષે તે આશરે 280 લાખ ટન હતી. ભારતે ગયા વર્ષે રૂ. 1.40 લાખ કરોડના આશરે 165 લાખ ટન ખાદ્ય તેલની આયાત કરી હતી. ભારતે ખાદ્યતેલની આયાત ઘટાડવાની જરૂર છે.”