પાકિસ્તાનની કુખ્યાત ગુપ્તચર એજન્સી આઈએસઆઈ અને તાલિબાન વચ્ચેના સંબંધો હવે આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાયમાં કોઈથી છુપાયેલા નથી, પરંતુ શનિવારે આઈએસઆઈના વડા લેફ્ટનન્ટ જનરલ ફૈઝ હમીદ અચાનક કાબુલ પહોંચ્યા અને જે કંઈ પણ પડદો હતો તેઉઠાલી લીધો છે. પાકિસ્તાન અને અફઘાનિસ્તાનના મીડિયા દ્વારા કહેવામાં આવ્યું છે કે લેફ્ટનન્ટ જનરલ ફૈઝ હમીદની મુલાકાતનો ઉદ્દેશ બંને દેશો વચ્ચે રાજદ્વારી અને વ્યાપાર ક્ષેત્રે શક્યતાઓ શોધવાનો છે.
નિષ્ણાતોનું માનવુ છે કે આ મુલાકાત માત્ર કાબુલમાં સરકારની રચનાને લઈને તાલિબાન વચ્ચે ઉદ્ભવેલા મડાગાંઠને સમાપ્ત કરવા માટે કરવામાં આવી છે. ભારતીય રાજદ્વારી નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે આઇએસઆઇ ચીફની આ મુલાકાત ભારત સહિત સમગ્ર વિશ્વને સંદેશ આપવાનો પ્રયાસ છે કે અત્યારે અફઘાનિસ્તાનમાં આ જ સિક્કો ચાલશે.
પાકિસ્તાન એમ્બેસીમાં હલચલ
શનિવારે સવારે, ફૈઝ હમીદ સાથે, પાકિસ્તાન ગુપ્તચર એજન્સીના અન્ય કેટલાક વરિષ્ઠ અધિકારીઓ પણ કાબુલમાં પાકિસ્તાની દૂતાવાસ પહોંચ્યા. પાકિસ્તાન કાબુલમાં વિશ્વનું એકમાત્ર એમ્બેસી છે જે વર્તમાન સંકટ દરમિયાન પણ સંપૂર્ણપણે ખુલ્લું રહ્યું. જો કે ચીન અને રશિયાના દૂતાવાસો પણ ખુલ્લા છે, પરંતુ થોડા દિવસો માટે ત્યાં ખૂબ જ મર્યાદિત કામ છે.
તાલિબાન નેતાઓને ખુશ કરવાના પ્રયાસો
મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, તાલિબાને વર્ષ 1996 માં સત્તા સંભાળી હતી, ત્યારે પીએમ નવાઝ શરીફ સંપૂર્ણ તાકાત સાથે કાબુલ પહોંચ્યા હતા તેવી જ રીતે હમીદ શનિવારે સાંજે વિવિધ ભાગોમાં ટોચના તાલિબાન નેતાઓ અને અન્ય સમર્થકો સાથે વાતચીત કરવાના છે. 15 ઓગસ્ટ, 2021 પછી ISI ચીફની કાબુલ મુલાકાત પહેલા, માત્ર કતારના ખાસ પ્રતિનિધિ અલ કહતાની અને CIA ના ડિરેક્ટર વિલિયમ બર્ન્સ આવ્યા છે. જ્યારે સત્તા મેળવવા અંગે સ્પષ્ટતા છે, ત્યારે ઘણા મુદ્દાઓ પર ગની બરાદર, હક્કાની અને મુલ્લા ઝાકિરના સમર્થકો વચ્ચે deepંડા મતભેદો ઉભરી રહ્યા છે. તાલિબાન નેતાઓએ શુક્રવારે કહ્યું હતું કે તેમના વતી બનનારી સરકારના તમામ સભ્યોના નામ શનિવારે જાહેર કરવામાં આવશે. પરંતુ શનિવારે મોડી સાંજ સુધી આવી કોઈ માહિતી મળી ન હતી.
પાકિસ્તાન પંજશીરમાં સૈન્ય મોકલી શકે છે
એવું માનવામાં આવે છે કે ફૈઝ હમીદ તાલિબાન નેતાઓ સાથે પંજશીરની સ્થિતિ અંગે પણ ચર્ચા કરશે. તાલિબાનને પંજશીરમાં ભારે પ્રતિકારનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. એવું પણ જણાવાયું છે કે જો જરૂર પડે તો પાકિસ્તાન ત્યાં ગુપ્ત રીતે ખાસ લશ્કરી દળો મોકલવા પણ તૈયાર છે.
સંબંધ ઘણો જૂનો
પાકિસ્તાનમાં ભારતના ભૂતપૂર્વ રાજદૂત શરત સભરવાલ કહે છે કે તાલિબાન અને પાકિસ્તાનની સેના અને ગુપ્તચર એજન્સી આઈએસઆઈ વચ્ચેના સંબંધો નવા નથી પરંતુ આઈએસઆઈના વડાની આ મુલાકાત શુદ્ધપણે અન્ય દેશોને સૂચવવા માટે છે કે જેમના અફઘાનિસ્તાનમાં સિક્કો ચાલે છે. આ પાકિસ્તાનની વ્યૂહરચના છે કે હવે તેને તાલિબાન સાથેના સંબંધો પર પડદો પાડવો પડતો નથી. તાલિબાન જેને તેણે નેવુંના દાયકાથી પોષ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં આઈએસઆઈ ચીફની કાબુલ મુલાકાત કોઈ આશ્ચર્યજનક નથી.
સરકારની રચના માટે કસરત
બીજી બાજુ, અફઘાનિસ્તાનમાં ભારતના ભૂતપૂર્વ રાજદૂત વિવેક કાત્જુ આ મુલાકાતને તાલિબાન સરકારની રચનાની કડી તરીકે જુએ છે. કાત્જુ કહે છે કે આ મુલાકાત એ નક્કી કરવા માટે છે કે પાકિસ્તાન અફઘાનિસ્તાનની પરિસ્થિતિને સંભાળવા માટે કેવી રીતે મદદ કરશે. ભારતના અગ્રણી વ્યૂહાત્મક નિષ્ણાત બ્રહ્મા ચેલાણી કહે છે કે કાબુલમાં આઈએસઆઈ ચીફની હાજરી સમગ્ર અફઘાનિસ્તાન એપિસોડમાં વાસ્તવિક વિજેતા કોણ છે તેનો સંકેત છે. 1947 થી પાકિસ્તાન હંમેશા ભારત સામે બનાવેલી યુદ્ધની વ્યૂહરચનાને કારણે, આજે આતંકવાદી સંગઠન કાબુલમાં સરકાર રચવાની નજીક આવી ગયું છે.
