નોબૅલ પારિતોષિક સ્વિડીશ પારિતોષિક છે. જેની શરૂઆત ૧૮૯૫ માં સ્વિડીશ રસાયણશાસ્ત્રી આલ્ફ્રેડ નોબેલે કરી હતી. પ્રથમ પારિતોષિક સન. ૧૯૦૧માં શાંતિ, સાહિત્ય, રસાયણ શાસ્ત્ર, શરીર વિજ્ઞાન અથવા વૈદક અને ભૌતિક શાસ્ત્ર માટે આપવામાં આવ્યુ હતું
2005: મોહમ્મદ અલબરાદેઇ, ઇજિપ્ત
આંતરરાષ્ટ્રીય અણુ ઉર્જા એજન્સી અને મુહમ્મદ આલ્બર્ડેઇના પ્રયાસો હતા કે પરમાણુ ઉર્જાનો ઉપયોગ લશ્કરી જરૂરિયાતો માટે ન કરવો જોઇએ, તેનો ઉપયોગ માત્ર શાંતિપૂર્ણ હેતુઓ માટે જ થવો જોઇએ. તેમના પ્રયાસોને 2005 માં શાંતિ પુરસ્કાર એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો.
2006: મુહમ્મદ યુનુસ અને ગ્રામીણ બેંક, બાંગ્લાદેશ
આર્થિક અને સામાજિક વિકાસની દિશામાં, બાંગ્લાદેશના મહંમદ યુનુસ અને તેમની ગ્રામીણ બેંકને 2006 માં નોબેલ શાંતિ પુરસ્કાર આપવામાં આવ્યો હતો.
2007: IPCC
ઇન્ટરનેશનલ પેનલ ઓન ક્લાઇમેટ ચેન્જ (IPCC) ને 2007 માં નોબેલ શાંતિ પુરસ્કાર મળ્યો હતો. તસવીરમાં અમેરિકાના અલ ગોર અને ભારતના રાજેન્દ્ર પચૌરી.
2008: મરાતી અહતીસારી, ફિનલેન્ડ
આંતરરાષ્ટ્રીય તકરારના નિરાકરણમાં યોગદાન બદલ અહતીસારીને ત્રીસ વર્ષથી શાંતિ પુરસ્કાર એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો.
2009: બરાક ઓબામા, અમેરિકા
ઓબામાને 2009 માં આંતરરાષ્ટ્રીય મુત્સદ્દીગીરી અને સહકાર માટે આ સન્માન મળ્યું હતું. જોકે, તેમને શાંતિ પુરસ્કાર આપવો તે સમયે વિવાદાસ્પદ હતો.
2010: લિયુ ચિયાઓબો, ચીન
ચીઆબોને ચીનમાં અહિંસા અને માનવાધિકારના રક્ષણ માટેના પ્રયત્નો બદલ 2010 નો શાંતિ પુરસ્કાર એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો.
2011: માનવ અધિકારો માટે
લાઇબેરિયાના રાષ્ટ્રપતિ એલેન જોન્સન સરલીફ, લાઇબેરિયન શાંતિ કાર્યકર્તા લેમા બોવી અને યમન કાર્યકર્તા તાવકુલ કર્મને મહિલાઓના અધિકારો માટે સંઘર્ષ માટે 2011 નો નોબલ શાંતિ પુરસ્કાર સંયુક્ત રીતે એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો.
2012: યુરોપિયન યુનિયન
2012 નો નોબલ શાંતિ પુરસ્કાર 60 વર્ષોમાં શાંતિ, મિત્રતા, લોકશાહી અને માનવ અધિકારોમાં યુરોપિયન યુનિયનના યોગદાન માટે આપવામાં આવ્યો હતો.
2013: OPCW
રાસાયણિક હથિયારોના નિષેધ માટે સંસ્થા (OPCW) ને રાસાયણિક હથિયારોને નિઃશસ્ત્ર કરવાના પ્રયાસો માટે નોબેલ શાંતિ પુરસ્કાર એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો
2014: મલાલા અને કૈલાસ સત્યાર્થી
આ વર્ષે શાંતિ માટેનું નોબેલ પુરસ્કાર ભારતમાં બચપન બચાવો આંદોલનના કૈલાશ સત્યાર્થી અને પાકિસ્તાનમાં છોકરીઓના શિક્ષણ માટે લડનાર મલાલા યુસુફઝાઈને આપવામાં આવ્યું હતું.
2015: રાષ્ટ્રીય સંવાદ ચોકડી
2011 ની ક્રાંતિ પછી બહુમતીવાદી લોકશાહી બનાવવા માટે ટ્યુનિશિયાના નેશનલ ડાયલોગ ચોકડીએ આ સન્માન આપવામાં આવ્યું હતું. આ ક્રાંતિ પછી, આરબ દેશોમાં લોકશાહી ચળવળો સાથે આરબ વસંત શરૂ થયું હતું.
2016 યુઆન મેન્યુઅલ સાન્તોસ
કોલંબિયાના રાષ્ટ્રપતિ યુઆન મેન્યુઅલ સાન્તોસને ફાર્ક બળવાખોરો સાથે સોદો કરવા માટે 2016 નો નોબલ શાંતિ પુરસ્કાર એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો. સાન્તોસે આ એવોર્ડ દેશના ગૃહ યુદ્ધના પીડિતોને સમર્પિત કર્યો હતો.
2017: ICAN
વિશ્વભરમાં પરમાણુ હથિયારો સામે ઝુંબેશ ચલાવતી સંસ્થા, ઇન્ટરનેશનલ કેમ્પેન ફોર એબોલિશન ઓફ ન્યૂક્લિયર વેપન્સને આ વર્ષે નોબેલ શાંતિ પુરસ્કાર આપવામાં આવ્યો હતો.
2018: નાદિયા મુરાદ અને ડેનિસ મુકવાંગે
ઇરાકની યઝીદી માનવાધિકાર કાર્યકર્તા નાદિયા મુરાદ અને કોંગી ગાયનેકોલોજિસ્ટ ડેનિસ મુકવાંગેને 2018 નો નોબલ શાંતિ પુરસ્કાર મળશે. યુદ્ધો અને સંઘર્ષો દરમિયાન શસ્ત્ર તરીકે જાતીય હિંસાના ઉપયોગને રોકવાના તેમના પ્રયત્નો માટે તેમને આ પુરસ્કાર માટે પસંદ કરવામાં આવ્યા હતા.
2019: અબીય અહમદ
ઇથોપિયાના વડા પ્રધાન અબીય અહમદને યુદ્ધ પછી એરિટ્રિયા સાથેના સંબંધોમાં 20 વર્ષના સ્થિરતાને સમાપ્ત કરવા બદલ નોબેલ શાંતિ પુરસ્કાર એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો.
2020: વર્લ્ડ ફૂડ પ્રોગ્રામ
નોબેલ કમિટીના ચેરમેન બેરીટ રાઇસ એન્ડરસનના જણાવ્યા અનુસાર, 2019 માં, વર્લ્ડ ફૂડ પ્રોગ્રામની સહાય 88 દેશોમાં લગભગ 100 મિલિયન લોકો સુધી પહોંચી. ડબલ્યુએફપી ભૂખ નાબૂદી અને ખાદ્ય સુરક્ષાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે વિશ્વની સૌથી મોટી સંસ્થા છે. કોરોનાના યુગમાં આ સંસ્થાનું મહત્વ વધુ વધી ગયું છે.
2021: પત્રકારો માટે આદર
આ વર્ષે નોબેલ શાંતિ પુરસ્કાર ફિલિપાઈન્સ સમાચાર સંસ્થા ‘રેપ્લર’ના સીઈઓ મારિયા રેસા અને રશિયન પત્રકાર દિમિત્રી મુરાટોવને આપવામાં આવ્યો હતો. તેમને ‘અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતાના બચાવ માટેના પ્રયાસો’ માટે આ પુરસ્કાર આપવામાં આવ્યો છે.
