ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI)ની 2,000 રૂપિયાની નોટને ચલણમાંથી પાછી ખેંચી લેવાની અસર (રૂ. 2000ની નોટો ઉપાડવાની અસર) દેખાય છે. માહિતી અનુસાર, ચલણની વૃદ્ધિ 9 ફેબ્રુઆરીના રોજ પૂરા થયેલા સપ્તાહમાં ઘટીને 3.7 ટકા થઈ છે જે એક વર્ષ અગાઉ 8.2 ટકા હતી. જણાવી દઈએ કે કરન્સી ઇન સર્ક્યુલેશન (CIC) એ ચલણમાં રહેલી નોટો અને સિક્કાઓનો સંદર્ભ આપે છે. જ્યારે જનતા પાસે ઉપલબ્ધ ચલણ બેંકોમાં જમા કરાયેલી રોકડને બાદ કર્યા પછી ચલણમાં રહેલી વર્તમાન નોટો અને સિક્કાઓનો સંદર્ભ આપે છે.
આરબીઆઈના જણાવ્યા અનુસાર જાન્યુઆરીમાં કોમર્શિયલ બેંકોમાં જમા રકમમાં બે આંકડાનો વધારો થયો છે. તેનું કારણ રૂ. 2,000ની નોટો (સર્ક્યુલેશનમાંથી રૂ. 2000ની નોટો પાછી ખેંચી) દૂર કરવાનું પણ છે. સેન્ટ્રલ બેંકના ડેટા અનુસાર, રિઝર્વ કરન્સી (RM) ની વૃદ્ધિ 9 ફેબ્રુઆરી, 2024 ના રોજ ઘટીને 5.8 ટકા થઈ હતી, જે એક વર્ષ અગાઉ 11.2 ટકા હતી. સીઆઈસી ઉપરાંત, આરએમમાં આરબીઆઈ સાથેની બેંકોની થાપણો અને મધ્યસ્થ બેંકમાંની અન્ય થાપણોનો સમાવેશ થાય છે.
RBIના જણાવ્યા અનુસાર, RMના સૌથી મોટા સેગમેન્ટ CICની વૃદ્ધિ એક વર્ષ અગાઉ 8.2 ટકાથી ઘટીને 3.7 ટકા થઈ છે. તેનું કારણ સ્પષ્ટપણે 2000 રૂપિયાની બેંક નોટો પાછી ખેંચી લેવામાં આવી છે.
નવેમ્બર 2016માં નોટબંધીની જાહેરાત બાદ 2000 રૂપિયાની ચલણી નોટ રજૂ કરવામાં આવી હતી. કેન્દ્રીય બેંકે 19 મે, 2023ના રોજ ચલણમાંથી રૂ. 2,000ની નોટો પાછી ખેંચવાની જાહેરાત કરી હતી. 31 જાન્યુઆરી સુધીમાં, રૂ. 2,000 ની લગભગ 97.5 ટકા નોટો બેન્કિંગ સિસ્ટમમાં પાછી આવી હતી, અને હજુ પણ લોકો પાસે રૂ. 8,897 કરોડની નોટો છે. 19 મે, 2023 ના રોજ કારોબારની સમાપ્તિ સમયે ચલણમાં રૂ. 2,000ની બેંક નોટોનું કુલ મૂલ્ય રૂ. 3.56 લાખ કરોડ હતું.
આવી સ્થિતિમાં, રૂ. 2,000ની નોટો ધરાવનારા લોકો અને એકમો (રૂ. 2,000ની નોટો ઉપાડવાની અસર)ને શરૂઆતમાં 30 સપ્ટેમ્બર, 2023 સુધીમાં તેને એક્સચેન્જ કરવા અથવા બેંક ખાતામાં (2000 રૂપિયાની નોટ એક્સચેન્જ અને ડિપોઝીટ) જમા કરાવવા માટે કહેવામાં આવ્યું હતું. બાદમાં આ સમયમર્યાદા 7 ઓક્ટોબર, 2023 સુધી લંબાવવામાં આવી હતી. 8 ઑક્ટોબર, 2023થી, લોકોને RBIની 19 ઑફિસમાં નોટો બદલવા અથવા તેમના બેંક ખાતામાં સમાન રકમ જમા કરાવવાનો વિકલ્પ આપવામાં આવ્યો છે.
આ પણ વાંચોઃ Gagayan Mission/ગગનયાન મિશનની સફર પર જનાર 4 અવકાશયાત્રીઓ કોણ છે?, શું છે આ ગગનયાન મિશન
આ પણ વાંચોઃ Manipur attack/મણીપુરમાં અપહરણ કરાયેલા ASP અધિકારીનો સુરક્ષાદળોએ કરાવ્યો છુટકારો
આ પણ વાંચોઃ
