ઉત્તર ભારતમાં છેલ્લા કેટલાક અઠવાડિયાથી ગરમીનો પ્રકોપ સતત વધી રહ્યો છે. જો કે કેટલાક શહેરી કેન્દ્રો એકબીજાથી ઓછા અંતરે હોવા છતાં એકબીજાથી વધુ ગરમ થઈ રહ્યા હોય તેવું લાગે છે. કેટલાક વૈજ્ઞાનિકો આ ઘટનાને હીટ-આઈલેન્ડ ઈફેક્ટ કહે છે, એટલે કે હિટ આઈલેન્ડ ઈફેક્ટની અસર. શનિવારે યમુના સ્પોર્ટ્સ કોમ્પ્લેક્સમાં તાપમાન 46.4 ડિગ્રી સેલ્સિયસ નોંધાયું હતું, જે રાજધાનીમાં તે દિવસે સૌથી વધુ હતું. જ્યારે મયુર વિહાર જે યમુના સ્પોર્ટ્સ કોમ્પ્લેક્સથી માત્ર 10 કિમી દૂર છે તે શહેરમાં સૌથી ઓછું તાપમાન 42.8 ડિગ્રી સેલ્સિયસ નોંધાયું હતું.
ભારતીય હવામાન વિભાગના આ તફાવતને ‘હીટ આઈલેન્ડ ઈફેક્ટ’ના પરિણામ તરીકે વર્ણવે છે. હવામાન વિભાગના વૈજ્ઞાનિક જેમાનીએ જણાવ્યું હતું કે આ ‘હીટ આઇલેન્ડ ઇફેક્ટ’ શહેરી વિસ્તારોમાં દિવસના તાપમાનમાં 8 ડિગ્રીનો વધારો કરે છે. પરિણામે, માત્ર ભાગ્યે જ 300 મીટરના અંતરવાળા સ્થળોએ તાપમાનમાં નોંધપાત્ર તફાવત છે.
યુએસ એન્વાયર્નમેન્ટલ પ્રોટેક્શન એજન્સીની વેબસાઈટ અનુસાર મોટાભાગે માનવસર્જિત સંરચના ધરાવતા શહેરી કેન્દ્રો અન્ય બહારના વિસ્તારો કરતાં ઊંચા તાપમાનના ‘ટાપુઓ’ બની જાય છે. આનું કારણ એ છે કે ઇમારતો, રસ્તાઓ અને અન્ય માળખાકીય સુવિધાઓ કુદરત દ્વારા પ્રદાન કરવામાં આવેલી પાણીની સંસ્થાઓ અને લીલા આવરણની તુલનામાં સૂર્યની વધુ ગરમીને શોષી લે છે અને ઉત્સર્જન કરે છે. આ પ્રક્રિયાને હિટ આઇલેન્ડ ઇફેક્ટ કહેવામાં આવે છે. દેશની મુખ્ય હવામાન એજન્સી IMD અનુસાર આ માર્ચ 122 વર્ષમાં સૌથી ગરમ હતો. દેશના ઉત્તર-પશ્ચિમ ભાગોમાં હાલમાં તાપમાન 46 ડિગ્રી સેલ્સિયસ સુધી વધી રહ્યું છે અને દેશમાં પહેલેથી જ ચાર હીટવેવ જોવા મળ્યા છે જેમાંથી બે એકલા માર્ચમાં છે.
આ પણ વાંચો: Tweet / અખિલેશ યાદવે PM નરેન્દ્ર મોદી પર નિશાન સાધ્યું, કહ્યું, ‘ડેટાથી પેટ નથી ભરતું’
આ પણ વાંચો: War / રશિયા-યુક્રેન બાદ હવે ચીન અને તાઈવાન વચ્ચે થશે યુદ્ધ? વાંચો વિસ્તૃતમાં
