દિલ્હી હાઇકોર્ટે રખડતા કૂતરાઓને લગતા એક મહત્વપૂર્ણ નિર્ણય આપ્યો છે. કોર્ટે કહ્યું છે કે રખડતા કુતરાઓને ખોરાકનો અધિકાર છે અને નાગરિકોને વસ્તીમાં રહેતા કૂતરાઓને ખવડાવવાનો અધિકાર છે. તે જ સમયે, કોર્ટે કહ્યું કે આ અધિકારનો ઉપયોગ કરતી વખતે, કાળજી લેવી જોઈએ અને તે સુનિશ્ચિત કરવું જોઈએ કે તેનાથી અન્ય લોકોને કોઈ મુશ્કેલી અથવા કોઈ અસુવિધા ન થાય.
રખડતા કૂતરાઓને ખોરાક આપવા અંગે માર્ગદર્શિકા આપતી વખતે હાઈ કોર્ટે કહ્યું હતું કે કૂતરુએ સમુદાયમાં રહેતું પ્રાણી છે અને તેને તેની જગ્યાની અંદરના સ્થળોએ ખવડાવવું જોઈએ, જ્યાં સામાન્ય લોકો ની અવરજવર ઓછી હોય.
કોર્ટે શું કહ્યું
કોર્ટે કહ્યું, “કોઈ પણ વ્યક્તિ જેને રખડતા કૂતરા પ્રત્યે કરુણા હોય તે તેમને તેમના ઘરના પ્રવેશદ્વાર અથવા ઘરના માર્ગ અથવા અન્ય સ્થળોએ ખવડાવી શકે છે જે અન્ય રહેવાસીઓ સાથે સંયુક્ત રીતે નથી. પરંતુ કોઈ પણ વ્યક્તિ કૂતરાઓને ખવડાતા કોઈ ને પણ રોકી નહિ શકે. હા જો તેનાથી પરેશાની કે નુકશાન થતું હોય તો વાત અલગ છે.
ન્યાયમૂર્તિ જે.આર. મીધાએ પોતાના-86 પાનાના ચુકાદામાં કહ્યું, “સમુદાયોમાં રહેતા કૂતરાઓ (રખડતાં કુતરાઓ) ને ભોજનનો અધિકાર છે અને નાગરિકોને પણ તેમને ખવડાવવાનો અધિકાર છે પરંતુ આ અધિકારના ઉપયોગમાં તે સુનિશ્ચિત થવું જોઈએ કે આ કાર્યમાં અન્ય કોઈને મુશ્કેલી ન સર્જાય. અથવા સમાજના અન્ય કોઈ સભ્યની અસુવિધા.
કોર્ટનો નિર્ણય બે લોકોના વિવાદ પર આવ્યો હતો
રખડતા કૂતરાઓને ખોરાક આપવાના મુદ્દે એક વિસ્તારના બે રહેવાસીઓ વચ્ચેના વિવાદ અંગે કોર્ટે આ ચુકાદો આપ્યો છે. એક વ્યક્તિએ ઘરના ગેટ પાસે કૂતરાઓને ખવડાવવાનું બંધ કરવાની દિશામાં અનુરોધ કર્યો હતો. બાદમાં, બંને પક્ષો સમજૂતી પર પહોંચી ગયા અને કૂતરાઓને ખવડાવવા માટે જગ્યા નક્કી કરવામાં આવી.
કોર્ટ કૂતરાઓની ભૂમિકાનો ઉલ્લેખ કર્યો
ચુકાદામાં સેવા, સારવાર, બચાવ કામગીરી, શિકાર, દાણચોરી, શબની શોધ, ઓળખ અને પોલીસને સહાયતા આપવા માટે વિવિધ જાતિના કૂતરાઓની ભૂમિકાની પણ રૂપરેખા આપવામાં આવી છે. કોર્ટે પશુપાલન વિભાગના નિયામક અથવા તેમના દ્વારા નિયુક્ત કરેલી વ્યક્તિ, તમામ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનો, દિલ્હી કેન્ટોનમેન્ટ બોર્ડના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ અને કેટલાક વકીલોની બનેલી એક સમિતિની રચના કરી અને માર્ગદર્શિકાને અમલમાં મૂકવા જણાવ્યું હતું.
કોર્ટે કહ્યું કે જાગૃતિ ફેલાવવાની જરૂર છે કે પ્રાણીઓને સન્માન અને આદર સાથે જીવવાનો અધિકાર છે અને તેમણે ભારતીય એનિમલ વેલ્ફેર બોર્ડ (એડબ્લ્યુબીઆઈ) ને મીડિયા સાથે મળીને જાગૃતિ અભિયાન ચલાવવા કહ્યું.
કોર્ટે કહ્યું કે પ્રાણીઓ મૂંગા લાચાર હોઈ શકે પરંતુ અમારે બોલવું પડશે
કોર્ટે કહ્યું, ‘આપણે બધા જીવ પ્રત્યે દયા રાખવી જોઈએ. પ્રાણીઓ મૂંગા હોઈ શકે છે પરંતુ એક સમાજ તરીકે આપણે તેમના વતી બોલવું પડશે. પ્રાણીઓને કોઈ વેદના કે દુખ ન હોવું જોઈએ. પ્રાણીઓ પ્રત્યેની ક્રૂરતાને કારણે તેઓ માનસિક વેદના સહન કરે છે. પ્રાણીઓ આપણા જેવા શ્વાસ લે છે અને ભાવનાઓ ધરાવે છે. પ્રાણીઓ માટે ખોરાક, પાણી, આશ્રય, સામાન્ય વર્તન, તબીબી સંભાળની આવશ્યકતા હોય છે.
