કોવિડથી મૃત્યુ પામેલા લોકોના અંતિમ સંસ્કારમાં પારસી સમુદાયને પડતી સમસ્યા દૂર થઈ ગઈ છે. હવે આવા મૃતદેહો સૂર્યના કિરણોથી જ નાશ પામશે. મૃતદેહને પક્ષીઓનો ખોરાક બનાવવાની પરંપરાન બંધ થશે. મૃતદેહોની અંતિમયાત્રા અંગે કેન્દ્રની માર્ગદર્શિકા આ પરંપરામાં અડચણ બની રહી હતી. સુપ્રીમ કોર્ટના હસ્તક્ષેપ બાદ કેન્દ્ર સરકાર અને પારસી સંગઠને ઉકેલ શોધી કાઢ્યો છે.
શું બાબત છે?
ગુજરાત હાઈકોર્ટના નિર્ણય સામે સુરત પારસી પંચાયત નામની સંસ્થા સુપ્રીમ કોર્ટમાં પહોંચી હતી. હાઈકોર્ટે કેન્દ્ર વતી કોવિડના મૃતકોના મૃતદેહોના અંતિમ સંસ્કાર માટેની માર્ગદર્શિકા બદલવાનો ઈન્કાર કરી દીધો હતો. પારસી સંગઠને કહ્યું કે તેમના સમુદાયમાં મૃતદેહોને ‘ટાવર ઓફ સાયલન્સ’માં રાખવાની ધાર્મિક પરંપરા છે. આ મૃત શરીરનો કુદરતી રીતે નાશ કરે છે. પ્રાણીઓ અને પક્ષીઓ પણ તેને પોતાનો ખોરાક બનાવી શકે છે.
કેન્દ્રનો જવાબ
કેન્દ્ર સરકારે કહ્યું હતું કે કોવિડથી મૃત્યુ પામેલા વ્યક્તિના મૃત શરીરના લોકોના સંપર્કને કારણે રોગ ફેલાવાનું જોખમ હોઈ શકે છે. ઉપરાંત, આંતરરાષ્ટ્રીય આરોગ્ય નિષ્ણાતો કહે છે કે જો પ્રાણીઓ અને પક્ષીઓ આવા શબને ખાય તો રોગના નવા સ્વરૂપો વિકસી શકે છે. આ સમગ્ર માનવ સમુદાય માટે નવા જોખમનું કારણ બની શકે છે. તેથી મૃતદેહોને ફાંસી આપવાની પ્રક્રિયા હળવી કરી શકાય નહીં.
અંતે મળ્યો ઉકેલ
સુપ્રીમ કોર્ટે સુરત પારસી પંચાયતના વરિષ્ઠ એડવોકેટ ફલી નરીમન અને કેન્દ્ર સરકાર તરફથી હાજર રહેલા સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતાને સલાહ આપી હતી કે તેઓ એકબીજા સાથે ચર્ચા કરે અને ઉકેલ શોધવાનો પ્રયાસ કરે. આજે નરીમને કોર્ટને માહિતી આપી હતી કે સોલિસિટર જનરલની સાથે કેન્દ્રના ટોચના અધિકારીઓ પણ સમુદાયના લોકોને મળ્યા હતા અને દરેક જણ સમાધાન પર સહમત થયા છે. આ અંતર્ગત ટાવર ઓફ સાયલન્સને લોખંડની જાળી અને બર્ડ બ્લોકીંગ નેટથી કવર કરવામાં આવશે. જેના કારણે પક્ષીઓ શબને ખાઈ શકશે નહીં. સૂર્યના કિરણોથી મૃત શરીરનો નાશ થશે. ન્યાયમૂર્તિ ડીવાય ચંદ્રચુડ અને સૂર્યકાંતની બેન્ચે આ ઉકેલ માટે બંને પક્ષોની પ્રશંસા કરી હતી. ન્યાયાધીશો સંમત થયા કે આ રીતે ધાર્મિક વિધિઓનું પણ પાલન કરવામાં આવશે અને કોવિડ પ્રોટોકોલનું ઉલ્લંઘન કરવામાં આવશે નહીં. આ ટીપ્પણી સાથે કોર્ટે મામલો થાળે પાડ્યો હતો.
