RULES: વર્ષ 2022 પૂરું થવા જઈ રહ્યું છે અને નવું વર્ષ શરૂ થવા જઈ રહ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં, જો તમારી પાસે કોઈપણ બેંકમાં લોકર છે અથવા તમે લોકર લેવાનું વિચારી રહ્યા છો, તો આ સમાચાર તમારા માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. બેંક લોકર નિયમોમાં ઘણા ફેરફારો થવા જઈ રહ્યા છે, જે 1 જાન્યુઆરી, 2023 થી દેખાશે. આરબીઆઈના સંશોધિત નોટિફિકેશન મુજબ નવા નિયમો લાગુ થયા પછી બેંકોની મનસ્વીતા પર અંકુશ આવશે અને તે જ સમયે તેઓ ગ્રાહકોને નુકસાનના કિસ્સામાં તેમની જવાબદારીથી છટકી શકશે નહીં.
સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (SBI) અને પંજાબ નેશનલ બેંક (PNB) સહિત દેશની અન્ય બેંકો તેમના ગ્રાહકોને આ ફેરફારો વિશે માહિતી આપી રહી છે. આ બેંકો તેમના ગ્રાહકોના રજિસ્ટર્ડ મોબાઈલ નંબર પર SMS દ્વારા નવા નિયમોની માહિતી શેર કરી રહી છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે 1 જાન્યુઆરી, 2023 સુધી, લોકર એગ્રીમેન્ટને વર્તમાન લોકર ગ્રાહકો સાથે રિન્યુ કરવામાં આવશે. આવી સ્થિતિમાં, બેંક લોકરના ગ્રાહકોએ ખાતરી કરવી પડશે કે તેઓએ નવા કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે. પંજાબ નેશનલ બેંક (PNB)ના મેસેજમાં લખવામાં આવ્યું છે કે ‘RBIની ગાઈડલાઈન મુજબ, નવા લોકર એગ્રીમેન્ટને 31 ડિસેમ્બર 2022 પહેલા એક્ઝિક્યુટ કરવામાં આવશે’.
1 જાન્યુઆરીથી બદલાવ
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) દ્વારા કહેવામાં આવ્યું છે કે નવા નિયમો અનુસાર બેંકો માટે ખાલી લોકરની યાદી અને વેઈટીંગ લિસ્ટ બતાવવું જરૂરી રહેશે. આ સિવાય બેંકોને ગ્રાહકો પાસેથી એક સમયે વધુમાં વધુ ત્રણ વર્ષ સુધી લોકરનું ભાડું વસૂલવાનો અધિકાર હશે. સૌથી મોટી વાત એ છે કે ગ્રાહકને નુકસાન થવા પર બેંકની શરતોનો હવાલો આપીને પૈસા ઉપાડવાનું હવે શક્ય બનશે નહીં, બલ્કે ગ્રાહકને સંપૂર્ણ વળતર આપવામાં આવશે.
બેંકો શરતોના હવાલા આપીને છટકી શકશે નહીં
નોંધપાત્ર રીતે, આરબીઆઈના સુધારેલા નિયમો અનુસાર, બેંકોએ ખાતરી કરવી પડશે કે તેમના દ્વારા કરવામાં આવેલા લોકર કરારમાં કોઈ અન્યાયી શરત શામેલ નથી, જેથી બેંક ગ્રાહકને નુકસાનના કિસ્સામાં સરળતાથી દૂર જઈ શકે. વાસ્તવમાં, આરબીઆઈએ બેંક ગ્રાહકોના હિતોની સુરક્ષા માટે નિયમોમાં આ ફેરફાર કર્યો છે. ઘણી વખત એવું જોવા મળે છે કે બેંકો કરારમાં ઉલ્લેખિત શરતોને ટાંકીને તેમની જવાબદારીઓથી દૂર રહે છે.
લોકર કરારને સમજો
લોકર કરારને સરળ શબ્દોમાં સમજવા માટે, ચાલો પંજાબ નેશનલ બેંક (PNB) નો કરાર જોઈએ. તદનુસાર, ગ્રાહકને લોકર ફાળવતી વખતે, બેંક તે ગ્રાહક સાથે કરાર કરે છે. આ હેઠળ, ગ્રાહક જેને લોકર આપવામાં આવે છે તે યોગ્ય સ્ટેમ્પવાળા કાગળ પર આ કરારમાં પ્રવેશ કરે છે. બંને પક્ષો દ્વારા હસ્તાક્ષર કરાયેલ લોકર કરારની નકલ લોકરના ભાડે રાખનાર દ્વારા જાળવી રાખવામાં આવે છે, જ્યારે મૂળ નકલ બેંકની શાખામાં રહે છે જેમાં આપેલ લોકર સ્થિત છે.
બેંક ગ્રાહકોને વળતર આપશે
આરબીઆઈના નિયમ મુજબ, બેંકની બેદરકારીને કારણે લોકરની સામગ્રીને કોઈ નુકસાન થાય તો બેંક ચૂકવણી કરવાને પાત્ર રહેશે. આરબીઆઈના જણાવ્યા અનુસાર, જે જગ્યામાં લોકર છે તેની સુરક્ષા માટે તમામ પગલાં લેવાની જવાબદારી બેંકોની છે. બેંકની પોતાની ભૂલો, બેદરકારી અને કોઈપણ ક્ષતિને કારણે આગ, ચોરી, લૂંટ, બેંકના પરિસરમાં મકાન ધરાશાયી ન થાય તેની ખાતરી કરવાની જવાબદારી બેંકની છે.
