Carbon Dating Shivling: જ્ઞાનવાપી મસ્જિદ સંકુલમાં મળેલા શિવલિંગની ઉંમર જાણવા માટે કાર્બન ડેટિંગ કરવી જોઈએ? પરંતુ સૌથી મોટો પ્રશ્ન એ છે કે શું પથ્થર કે લોખંડની ઉંમર શોધી શકાય છે અને જો તે કરી શકાય છે તો કેવી રીતે? દાવો કરાયેલા શિવલિંગની ઉંમર જાણવા માટે જે કાર્બન ડેટિંગ પદ્ધતિ દ્વારા અરજી દાખલ કરવામાં આવી છે, આખી પ્રક્રિયા શું છે, ઐતિહાસિક વારસાની ઉંમર જાણવા માટે આ ટેકનિકનો ઉપયોગ કેવી રીતે થાય છે. આ બધા પ્રશ્નોના જવાબ જાણીએ.
ગયા વર્ષે 18 ઓગસ્ટે પાંચ મહિલાઓએ વારાણસીના સિવિલ જજ (વરિષ્ઠ વિભાગ) સમક્ષ દાવો દાખલ કર્યો હતો. જેમાં તેમણે જ્ઞાનવાપી મસ્જિદની બાજુમાં બનેલા શ્રૃંગાર ગૌરી મંદિરમાં રોજીંદી પૂજા અને દર્શનની પરવાનગી માંગી હતી. મહિલાઓની અરજી પર ન્યાયાધીશ રવિ કુમાર દિવાકરે મસ્જિદ પરિસરનો સર્વે કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો. કોર્ટના આદેશ પર આ વર્ષે 14, 15 અને 16 મેના રોજ સર્વે કરવામાં આવ્યો હતો. સર્વે બાદ હિન્દુ પક્ષના વકીલ વિષ્ણુ જૈને દાવો કર્યો હતો કે અહીં એક શિવલિંગ મળ્યું છે. તેમણે દાવો કર્યો હતો કે મસ્જિદના વઝુખાનામાં શિવલિંગ છે. જો કે, મુસ્લિમ પક્ષે કહ્યું કે તે શિવલિંગ નથી, પરંતુ એક ફુવારો છે જે દરેક મસ્જિદમાં હોય છે. બાદમાં સુપ્રીમ કોર્ટે આ મામલો સિવિલ જજમાંથી ડિસ્ટ્રિક્ટ કોર્ટમાં ટ્રાન્સફર કર્યો હતો. જિલ્લા અદાલતે નક્કી કરવાનું હતું કે હિન્દુ પક્ષની અરજી સાંભળવા યોગ્ય છે કે નહીં? જિલ્લા અદાલતના ન્યાયાધીશ અજય કૃષ્ણ વિશ્વેશે 12 સપ્ટેમ્બરે ચુકાદો આપતાં હિન્દુ પક્ષની અરજીને સુનાવણી માટે યોગ્ય ગણાવી હતી.
આ નિર્ણય બાદ હિન્દુ પક્ષે કાર્બન ડેટિંગની માંગણી કરતી અરજી દાખલ કરી હતી. હિન્દુ પક્ષનું કહેવું છે કે મસ્જિદમાંથી શિવલિંગ મળી આવ્યું છે અને તે કેટલું જૂનું છે તે જાણવા માટે કાર્બન ડેટિંગની મંજૂરી આપવી જોઈએ.
શું કાર્બન ડેટિંગથી શિવલિંગની ઉંમર ખબર પડશે?
કાર્બન ડેટિંગને રેડિયો કાર્બન ડેટિંગ પણ કહેવામાં આવે છે. તેની શોધ 1949 માં શિકાગો યુનિવર્સિટીના વિલિયર્ડ લિબી દ્વારા કરવામાં આવી હતી. આ માટે તેમને નોબેલ પુરસ્કાર પણ મળ્યો હતો. આ ટેકનિકનો ઉપયોગ કોઈ સ્ટ્રક્ચર કે વસ્તુની ઉંમર જાણવા માટે થાય છે. જો કે, આ માત્ર અંદાજિત ઉંમર આપી શકે છે.
હિન્દુ પક્ષ કાર્બન ડેટિંગની માંગ કરી રહ્યું છે જેથી કથિત શિવલિંગની સાચી ઉંમર જાણી શકાય. જોકે, નિષ્ણાતો માને છે કે આ કિસ્સામાં કાર્બન ડેટિંગ શક્ય નથી. બનારસ હિંદુ યુનિવર્સિટીના પ્રોફેસર અશોક સિંહ કહે છે કે કાર્બન ડેટિંગ ફક્ત તે વસ્તુઓની જ કરી શકાય છે જેમાં કાર્બન એક વખત રહ્યો હોય. જો કોઈ વસ્તુમાં કાર્બન હોય અને તે મૃત હોય તો તેના બાકીના અવશેષો જેમ કે હાડકા, કોલસો, છીપની કાર્બન ડેટિંગ કરવામાં આવે છે. જોકે, પ્રોફેસર અશોક સિંહનું કહેવું છે કે જ્યારે કોઈ પણ પથ્થર કે શિવલિંગની વાત આવે છે ત્યારે આવી કોઈ ટેકનિક કે પદ્ધતિ હોતી નથી, કારણ કે પથ્થર જીવંત નથી, તેથી તેની કાર્બન ડેટિંગની શક્યતા નહિવત છે. અશોક સિંહ એ પણ જણાવે છે કે જે ચીજવસ્તુઓ મળી આવેલા પથ્થરની આસપાસ છે, જો તેમની ઉંમર કાઢી શકાય તો તેના આધારે શિવલિંગની અંદાજિત ઉંમર પણ કાઢી શકાય છે.
જો કે, કથિત શિવલિંગની કાર્બન ડેટિંગને લઈને હિન્દુ પક્ષમાં બે મત છે. હિન્દુ પક્ષનો એક વર્ગ કાર્બન ડેટિંગની માંગ કરી રહ્યો છે અને બીજો તેની વિરુદ્ધ છે. હિન્દુ પક્ષની ચાર મહિલાઓએ કથિત શિવલિંગની કાર્બન ડેટિંગને લઈને અરજી દાખલ કરી છે. એક અરજીકર્તા રાખી સિંહના વકીલોએ આ વર્તનનો વિરોધ કર્યો છે. રાખી સિંહના વકીલોનું કહેવું છે કે કાર્બન ડેટિંગથી શિવલિંગને નુકસાન થશે, તેથી તેની જરૂર નથી. આ સિવાય તે કેસનો ભાગ પણ નથી. સાથે જ મુસ્લિમ પક્ષ પણ તેનો વિરોધ કરી રહ્યો છે. જ્ઞાનવાપી મસ્જિદની દેખરેખ રાખતી અંજુમન ઈનાઝાનિયા મસ્જિદ કમિટી કાર્બન ડેટિંગનો વિરોધ કરી રહી છે.
