કરાચીઃ પાકિસ્તાનની સમસ્યાઓ ઓછી થવાને બદલે વધી રહી છે. દેશની ઓઇલ કંપનીઓએ ચેતવણી Warning આપી છે કે ઓઇલ ઉદ્યોગ સંપૂર્ણ પતનની આરે પહોંચી ગયો છે. કંપનીઓનું કહેવું છે કે ડોલરની ઉપલબ્ધતા અને સતત ઘટી રહેલા રૂપિયાના ભાવને કારણે ઉદ્યોગ પર સંકટ ઊભું થયું છે. કંપનીઓના મતે હવે માત્ર થોડા જ દિવસો બાકી છે અને Warning પાકિસ્તાનનો ઓઈલ ઈન્ડસ્ટ્રી સંપૂર્ણપણે પડી ભાંગશે. દેશ ઈન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડની મદદની રાહ જોઈ રહ્યો છે. પરંતુ એવું લાગે છે કે પાકિસ્તાનને આ મદદ જલ્દી મળવાની નથી. Warning પેટ્રોલ કંપનીઓને તાળા મારવાનો અર્થ છે પાકિસ્તાનની અર્થવ્યવસ્થાનું પતન. આ પહેલીવાર છે જ્યારે દેશ આટલા મોટા તેલ સંકટમાંથી પસાર થઈ રહ્યો છે.
આ મુશ્કેલી શા માટે
દેશની શાહબાઝ સરકારે IMFની શરત પૂરી કરવા માટે ડોલરની Warning મર્યાદા હટાવી દીધી. પરિણામે રૂપિયો ઘટીને રૂ.276.58ની ઐતિહાસિક નીચી સપાટીએ પહોંચ્યો હતો. પાકિસ્તાનની ઓઈલ એન્ડ ગેસ રેગ્યુલેટરી ઓથોરિટી (OGRA) અને ઉર્જા મંત્રાલયને પત્ર લખ્યો છે. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ઓઇલ કંપની એડવાઇઝરી કાઉન્સિલ (OCAC) એ કહ્યું છે કે રૂપિયાના ભાવમાં અચાનક ઘટાડો થવાથી ઉદ્યોગને અબજો રૂપિયાનું નુકસાન થયું છે.
એડવાઇઝરી કાઉન્સિલના જણાવ્યા અનુસાર, તેમના Warning લેટર ઓફ ક્રેડિટ (LCs) ‘જ્યારે સંબંધિત પ્રોડક્ટનું વેચાણ થઈ ગયું હોય’ ત્યારે નવા દરો પર ફિક્સ થવાની અપેક્ષા છે. પાકિસ્તાનનો વિદેશી મુદ્રા ભંડાર ઝડપથી ઘટી રહ્યો છે. જેના કારણે સરકારે એલસી પર પણ પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. 27 જાન્યુઆરી સુધીમાં, દેશની વિદેશી હૂંડિયામણની અનામત માત્ર ત્રણ અબજ ડૉલરથી વધુ હતી. આ રકમ માત્ર 18 દિવસની જરૂરિયાતો પૂરી કરી શકશે.
250 રૂપિયા પ્રતિ લિટર પેટ્રોલ
પાકિસ્તાન હાલમાં પેમેન્ટ બેલેન્સની ગંભીર કટોકટીનો સામનો કરી રહ્યું છે. રૂપિયો ઝડપથી ઘટી રહ્યો છે. જેના કારણે આયાતી માલના ભાવ આસમાને છે. પાકિસ્તાનના આયાત બિલનો મોટો હિસ્સો એનર્જીનો છે. પાકિસ્તાન સામાન્ય રીતે આયાતી કુદરતી ગેસનો ઉપયોગ કરીને તેની વાર્ષિક વીજળીની માંગ પૂરી કરે છે. જ્યારથી રશિયાએ યુક્રેન પર આક્રમણ કર્યું છે ત્યારથી એનર્જી ઘણી મોંઘી થઈ ગઈ છે.
તાજેતરમાં જ પાકિસ્તાનમાં પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં 35 ટકા સુધીનો વધારો થયો છે. દેશમાં અત્યારે પેટ્રોલ 250 રૂપિયા પ્રતિ લીટરના ભાવે વેચાઈ રહ્યું છે. ઘણી જગ્યાએ પેટ્રોલ જ નથી. આવી સ્થિતિમાં આવનારા દિવસો ઘણા કપરા સાબિત થઈ શકે છે.
શરીફે કહ્યું કે પરિસ્થિતિઓ મુશ્કેલ છે
વડા પ્રધાન શેહબાઝ શરીફે કહ્યું છે કે IMF દ્વારા મૂકવામાં આવેલી શરતો અકલ્પનીય છે. શરીફના મતે આ શરતોને સ્વીકારવી એ મજબૂરી છે ભલે તે મુશ્કેલ હોય. IMFનું એક પ્રતિનિધિમંડળ મંગળવારે પાકિસ્તાન પહોંચ્યું છે. આ ટીમ 9 ફેબ્રુઆરીએ નક્કી કરશે કે દેશને બેલઆઉટ પેકેજ આપવું જોઈએ કે નહીં. વર્ષ 2019થી પાકિસ્તાન IMF પાસેથી આર્થિક મદદ મેળવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. દેશ અત્યાર સુધીમાં 23 વખત IMF પાસે ગયો છે, જેમાંથી તેને 22 વખત મદદ મળી છે.
