ભારતમાં સામાન્ય માન્યતા એવી છે કે કોઈપણ વસ્તુ કે પેદાશના ભાવ વધે પછી ઘટતા નથી. હવે આ માન્યતા બદલાઈ શકે છે. ઘરો અને વાહનોમાં વપરાતા CNG અને PNGના ભાવ ઘટી શકે છે. કેન્દ્ર સરકારે તેમની કિંમતો નક્કી કરવા માટે એક નવી ફોર્મ્યુલાને મંજૂરી આપી છે. સરકારનું કહેવું છે કે આ ફોર્મ્યુલાથી CNG અને PNGની કિંમતોમાં 10 ટકા સુધીનો ઘટાડો થશે. ધારો કે કિંમત રૂ. 80 છે, તો હવે તે 10 ટકા ઘટીને રૂ.72 થશે. કેન્દ્રીય મંત્રી અનુરાગ ઠાકુરે કહ્યું કે સ્થાનિક ગેસના ભાવ હવે આંતરરાષ્ટ્રીય હબ ગેસને બદલે આયાતી ક્રૂડ સાથે જોડવામાં આવ્યા છે. હવે ઘરેલું ગેસની કિંમત ભારતીય ક્રૂડ બાસ્કેટની કિંમતના 10 ટકા હશે. એટલું જ નહીં હવે સીએનજી અને પીએનજીની કિંમત દર મહિને નક્કી કરવામાં આવશે. જ્યારે, પ્રથમ વર્ષમાં બે વાર એટલે કે દર 6 મહિને કિંમતો નક્કી કરવામાં આવી હતી.
શું છે સરકારનો નિર્ણય?
સ્થાનિક ગેસના ભાવો માટે ઓક્ટોબર 2014માં માર્ગદર્શિકા આવી હતી જે અત્યાર સુધી નિર્ધારિત હતી. આ અંતર્ગત આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં કિંમતોના આધારે સ્થાનિક બજારમાં કિંમતો નક્કી કરવામાં આવી હતી. હવે સરકારે આ માર્ગદર્શિકામાં ફેરફાર કર્યો છે. ઓક્ટોબર 2022માં સરકારે ઘરેલું ગેસની કિંમતો નક્કી કરવા માટે કિરીટ પરીખની અધ્યક્ષતામાં એક સમિતિની રચના કરી હતી. આ સમિતિના સૂચનો પર સરકારે માર્ગદર્શિકામાં સુધારો કર્યો છે. અનુરાગ ઠાકુરે જણાવ્યું કે હવે સ્થાનિક ગેસની કિંમત આંતરરાષ્ટ્રીય હબ ગેસની જગ્યાએ આયાતી ક્રૂડ સાથે જોડવામાં આવી છે અને સ્થાનિક ગેસની કિંમત હવે ભારતીય ક્રૂડ બાસ્કેટની આંતરરાષ્ટ્રીય કિંમતના 10 ટકા હશે. ધારો કે જો ભારતીય ક્રૂડ બાસ્કેટની કિંમત $85 છે, તો ભારતમાં ઘરેલુ ગેસની કિંમત $8.5 એટલે કે તેના 10% થશે. આ કિંમત હવે 6 મહિનાને બદલે દર મહિને નક્કી કરવામાં આવશે.
તેમણે કહ્યું કે ઘરેલું ગેસની ફ્લોર પ્રાઇસ અને સીલિંગ બંને કિંમત નક્કી કરવામાં આવશે. ફ્લોરની કિંમત $4 અને ટોચમર્યાદાની કિંમત $6.5 પર નક્કી કરવામાં આવી છે. ફ્લોરની કિંમત એટલે લઘુત્તમ કિંમત અને સીલિંગ કિંમત એટલે મહત્તમ કિંમત. હવે બે વર્ષ માટે સીલિંગ કિંમત નક્કી કરવામાં આવી છે. આ કેપ બે વર્ષ પછી વધારવામાં આવશે.
શું ફાયદો થશે?
પહેલી નવેમ્બર 2014ના રોજ જારી કરાયેલ માર્ગદર્શિકા અનુસાર, ઘરેલું ગેસના ભાવ દર 6 મહિને નક્કી કરવામાં આવ્યા હતા. હવે આનું શું થશે? એટલે એવું બનતું હતું કે ઇન્ટરનેશનલ માર્કેટમાં ગેસના ભાવ વચ્ચે વચ્ચે વધી જાય તો ગેસ કંપનીઓને નુકસાન થતું અને જો ઘટે તો સામાન્ય લોકોને નુકસાન થતું. કારણ કે કિંમત નક્કી હતી. પરંતુ હવે જે બે મોટા ફેરફારો થયા છે તેનો ફાયદો ગેસ કંપનીઓ અને સામાન્ય લોકો બંનેને થશે. તે કેવી રીતે છે? તેથી, આંતરરાષ્ટ્રીય ગેસ હબને બદલે, ભારતીય ક્રૂડ બાસ્કેટ પર કિંમતો નક્કી કરવામાં આવશે. બીજું કારણ એ છે કે ફ્લોર પ્રાઈસ અને સીલિંગ બંનેની કિંમત નક્કી કરવામાં આવી છે. તેથી જો ભાવ ખૂબ ઘટી જાય તો પણ કંપનીઓને નુકસાન નહીં થાય અને જો તે વધારે વધે તો પણ લોકોને નુકસાન નહીં થાય.
ફ્લોર અને સીલિંગની કિંમત આ રીતે સમજો
હાલમાં ભારતીય ક્રૂડ બાસ્કેટની કિંમત પ્રતિ બેરલ $85 છે. આના 10 ટકા પ્રતિ બેરલ 8.5 ડોલર થયા. પરંતુ સરકારે તેની ટોચમર્યાદા કિંમત $6.5 નક્કી કરી છે. અનુરાગ ઠાકુરે પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં જણાવ્યું કે, ઘરેલુ ગેસના ભાવની ફ્લોર અને સીલિંગ કિંમત બે વર્ષ માટે નક્કી કરવામાં આવે છે. આ પછી તેમાં $0.25નો વધારો કરવામાં આવશે.
હવે કેટલો ખર્ચ થશે?
સરકારના આ નિર્ણયથી દેશભરમાં CNG અને PNGની કિંમતોમાં ઘટાડો થશે. તેનો સીધો ફાયદો સામાન્ય લોકોની સાથે ગેસ પર ચાલતી કંપનીઓને થશે. હાલમાં રાજધાની દિલ્હીમાં CNGની કિંમત 79.59 રૂપિયા પ્રતિ કિલો છે, જે ઘટીને 73.59 રૂપિયા થઈ શકે છે. તે જ સમયે, પીએનજીની કિંમત 53.59 રૂપિયા પ્રતિ હજાર ક્યુબિક મીટર છે, જે ઘટીને 47.59 રૂપિયા થઈ શકે છે. એ જ રીતે મુંબઈમાં અત્યારે CNG 87 રૂપિયા પ્રતિ કિલો અને PNG 54 રૂપિયા પ્રતિ હજાર ક્યુબિક મીટરના ભાવે વેચાય છે. આ નિર્ણય બાદ મુંબઈમાં CNG 79 રૂપિયા સુધી અને PNG 49 રૂપિયા સુધી મળી શકે છે.
આ પણ વાંચોઃ કોરોનાના કેસોમાં વધારો/ દેશમાં કોરોનાના કેસોએ દૈનિક ધોરણે છ હજારની સપાટી વટાવી
આ પણ વાંચોઃ કોંગ્રેસના કિરણ રેડ્ડી ભાજપમાં/ કોંગ્રેસને વધુ એક ફટકોઃ ભૂતપૂર્વ મુખ્યપ્રધાન કિરણ રેડ્ડી ભાજપમાં આશાનું કિરણ દેખાયું
આ પણ વાંચોઃ Bhuj-Ah’d Intercity Train/ કચ્છીઓને રાહતઃ આજથી ભુજ-અમદાવાદ ઇન્ટરસિટી ટ્રેનનો પ્રારંભ
