અંતરીક્ષ વિજ્ઞાનીઓની સિદ્ધિ : જાપાન ચંદ્ર પર બુલેટ ટ્રેન દોડાવવાની તૈયારીમાં

ચંદ્ર પર બુલેટ ટ્રેન દોડાવવાની જાપાનની તૈયારી
પૃથ્વીથી મંગળ સુધી કનેક્ટિવિટી સ્થાપિત કરવામાં આવશે
માળખું અન્ય ગ્રહ પર સ્થાયી થવા માટે તૈયાર હશે
પૃથ્વી કરતાં ચંદ્ર પરથી અવકાશમાં મિશન મોકલવાનું સરળ

જો આવનારા થોડા વર્ષો કે દાયકાઓમાં ચંદ્ર પર મનુષ્યો માટે રહેવાની વ્યવસ્થા કરવામાં આવે અને ત્યાંથી અવકાશમાં સંશોધનની ગતિવિધિઓ થવા લાગે તો તેમાં નવાઈ પામવા જેવું કંઈ નથી. હાલ અમેરિકન સ્પેસ એજન્સી નાસા ચંદ્રનો આધાર તરીકે ઉપયોગ કેવી રીતે કરી શકાય તેની સંભાવના પર કામ કરી રહી છે. જોકે સંસ્કૃતિની શરૂઆતથી, માનવ અવકાશના રહસ્યો જાણવા માટે ઉત્સુક છે. અને તે અવકાશના રહસ્યો જાણવાની ઇચ્છા હતી, જે માણસને ચંદ્ર પર લઈ ગઈ.પરંતુ મનુષ્ય ચંદ્ર પર પહોંચી ગયો હોવા છતાં આજે પણ ચંદ્ર પ્રત્યે વૈજ્ઞાનિકોની રુચિ ઓછી થઈ નથી.આટલું જ નહીં, ચંદ્ર અવકાશ સંશોધનમાં એટલો ખાસ બનવા જઈ રહ્યો છે કે હવે વૈજ્ઞાનિકો ત્યાં બેઝ બનાવવાની તૈયારી કરી રહ્યા છે. અમેરિકન સ્પેસ એજન્સી નાસાએ આ માટે સંપૂર્ણ પ્લાન તૈયાર કર્યો છે.બ્રિટીશ અવકાશ વૈજ્ઞાનિક ડો. મેગી એડેરિન-પોકોકે ચંદ્ર પરના આધારના મહત્વ તેમજ નાસાના આર્ટેમિસ પ્રોજેક્ટ અને ચંદ્ર પર બેઝ માટેની યોજનાઓ વિશે વિગતવાર વર્ણન કર્યું છે.

આપણા સૌરમંડળમાં પૃથ્વીની સૌથી નજીક જો ચંદ્ર છે. વાસ્તવમાં જો કોઈ મિશનને સૌરમંડળના બીજા ભાગમાં મોકલવાનું હોય તો તેનું અંતર ઘણું વધી જશે, આવી સ્થિતિમાં મિશનની સફળતાની સૌથી સારી આશા એ હશે કે પૃથ્વી પરથી સીધા જવાને બદલે, વચ્ચે એક આધાર હોવો જોઈએ જ્યાંથી મિશન શરૂ કરી શકાય છે. લોન્ચ કરી શકાય છે અને ત્યાં સુરક્ષિત રીતે પરત આવી શકે.આ કાર્ય માટે ચંદ્રથી શ્રેષ્ઠ કોઈ સ્થાન નથી. આ જ કારણ છે કે નાસાને ફરી એકવાર ચંદ્રમાં રસ જાગ્યો છે. નાસા આર્ટેમિસ મિશન દ્વારા 50 વર્ષમાં પ્રથમ વખત ચંદ્ર પર લોકોને મોકલી રહ્યું છે.ડો. મેગી એડરિન પોકોકે જણાવ્યું હતું કે “નાસાનું આર્ટેમિસ મિશન મનુષ્યોને ચંદ્ર પર મોકલી રહ્યું છે, પરંતુ તેનો વાસ્તવિક હેતુ ચંદ્રનો સ્ટેજીંગ પોસ્ટ તરીકે ઉપયોગ કરવાનો છે.” નાસાએ પોતે કહ્યું છે કે આ પ્રોજેક્ટનો ઉદ્દેશ્ય એ સમજવાનો પ્રયત્ન કરવામાં આવશે કે મનુષ્ય પૃથ્વીની બહાર કેવી રીતે રહી શકે છે અને આ વિશાળ વાદળી ગ્રહથી દૂર માનવ વસવાટ કેવી રીતે સ્થાપિત કરી શકાય છે. “ચંદ્ર પૃથ્વી કરતાં નાનો હોવાથી તેનું ગુરુત્વાકર્ષણ ઓછું છે.આવી સ્થિતિમાં, ચંદ્ર પરથી પ્રક્ષેપણ સરળ બને છે અને તેની સાથે આપણે મંગળ જેવા સ્થળોને જોવાનું શરૂ કરી શકીએ છીએ.

એડરિને વધુમાં કહ્યું, કે”આ 30, 40 કે 50 વર્ષ વિશેની વાત છે. પછી લોકો ચંદ્ર પર માનવ આધાર રાખવા અને વાસ્તવમાં ચંદ્ર પર રોકેટ બનાવવા અને ઓછા ગુરુત્વાકર્ષણને કારણે તેમને ચંદ્ર પરથી લોન્ચ કરવા વિશે વિચારી રહ્યા છે.વૈજ્ઞાનિકો આ દલીલનો ઉપયોગ એવા લોકોને જવાબ આપવા માટે કરે છે જેઓ કહે છે કે ચંદ્ર પર આધાર બનાવવાને બદલે આપણે પૃથ્વીથી સીધા મંગળ પર મિશન મોકલવા જોઈએ.નાસાએ કહ્યું કે આર્ટેમિસ મિશન સાથે, અમે વૈજ્ઞાનિક શોધ અને તકનીકી પ્રગતિ માટે ચંદ્રની શોધ કરી રહ્યા છીએ અને મંગળ પર માનવ મિશનની તૈયારી કરતી વખતે અન્ય વિશ્વમાં કેવી રીતે જીવવું અને કામ કરવું તે શીખીશું.

તો બીજી તરફ જાપાનના વૈજ્ઞાનિકોએ ચંદ્ર પર બુલેટ ટ્રેન દોડાવવાની યોજના બનાવી છે.સાથે જ તેના નિર્માણ પછી, ચંદ્ર પર માનવ વસાહત સાથે, મંગળ અને પૃથ્વી વચ્ચેની કનેક્ટિવિટી પણ શરૂ થવાની અપેક્ષા છે.ત્યારે વૈજ્ઞાનિકોનું માનવું છે કે તેનો પહેલો પ્રોટોટાઈપ 2050 સુધીમાં તૈયાર થઈ જશે.જ્યારે પૃથ્વી ઉપરથી પ્રથમ માણસે પૃથ્વી છોડી અને ચંદ્ર પર પગ મૂક્યો, ત્યારે તેને માનવતા માટે એક મહાન છલાંગ કહેવામાં આવી છે.આજે એ ઘટનાને 50 વર્ષથી વધુ સમય થઈ ગયો છે અને હવે માણસ ચંદ્ર પર વસાહત સ્થાપવાની તૈયારી કરી રહ્યો છે.કદાચ ટૂંક સમયમાં એવો દિવસ આવશે જ્યારે ચંદ્ર પર માનવ વસાહત સ્થાપિત થઈ શકશે અને મનુષ્ય ત્યાં રહેવાનું શરૂ કરશે. વૈજ્ઞાનિકો આ આયોજનમાં વ્યસ્ત છે, આ દરમિયાન જાપાનના વૈજ્ઞાનિકોએ ચંદ્ર પર બુલેટ ટ્રેન દોડાવવાની તૈયારીઓ શરૂ કરી દીધી છે. જાપાનની ક્યોટો યુનિવર્સિટીના સંશોધકોએ 2022 માં જાહેરાત કરી હતી કે તેઓ પૃથ્વીને ચંદ્ર અને મંગળ સાથે જોડતી ટ્રેન બનાવવાની યોજના પર કાજીમા કન્સ્ટ્રક્શન સાથે કામ કરી રહ્યા છે. આ સાથે પૃથ્વીની બહાર લોકોને સ્થાયી કરવા માટે કૃત્રિમ આવાસ બનાવવાની પણ યોજના છે.ત્યારે ચાલો જાણીએ કે પૃથ્વીને બીજા ગ્રહ સાથે જોડતી આ ટ્રેન કેવી રીતે બનાવવામાં આવશે.અને વૈજ્ઞાનિકોએ તેના પર શું કામ શરૂ કર્યું છે.

તો આ બધું વિજ્ઞાનની કલ્પના જેવું લાગે છે પરંતુ સત્ય એ છે કે જાપાનના સંશોધકોએ તેના માટે જીવંત નિવાસ સ્થાનનું આયોજન શરૂ કરી દીધું છે.આ એક શંકુ આકારની ઇમારત હશે જેમાં પૃથ્વીની જેમ ગુરુત્વાકર્ષણ અને વાતાવરણ સર્જાશે.વૈજ્ઞાનિકોએ આ ઈમારતને ગ્લાસ નામ આપ્યું છે, જેનું માળખું માનવ શરીરને ઓછી ગુરુત્વાકર્ષણ અને શૂન્ય ગુરુત્વાકર્ષણ સ્થિતિમાં નબળા પડવાથી બચાવશે.તેમાં કૃત્રિમ ગુરુત્વાકર્ષણની સાથે પૃથ્વી જેવી સુવિધાઓ હશે, જેમાં એક ગ્રહથી બીજા ગ્રહ પર જવા માટે પરિવહન, હરિયાળી અને પાણી પણ હશે. તો કાજીમા કન્સ્ટ્રક્શને આ બિલ્ડિંગનું વર્ચ્યુઅલ બાંધકામ પણ રજૂ કર્યું છે, અને તેની સંપૂર્ણ યોજના દર્શાવી છે.

સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, તે એક ઊંધો શંકુ છે જે પૃથ્વીની જેમ જ સતત ફરતો રહેશે. પરિભ્રમણને કારણે, તેના કેન્દ્રમાં એક ખેંચાણ સર્જાશે, જેના કારણે તેની અંદર પૃથ્વી જેવું ગુરુત્વાકર્ષણ અનુભવાશે.સંશોધકોને આશા છે કે 2050 સુધીમાં 1300 ફૂટ ઉંચો અને 328 ફૂટ વ્યાસનો પ્રોટોટાઈપ તૈયાર થઈ જશે.જો કે, તેના અંતિમ પ્રકારને બનાવવામાં અને કાર્યરત થવામાં એક સદી લાગી શકે છે.

ત્યારે સંશોધકોના મતે મંગળ પર સ્થિત રહેઠાણને માર્સ ગ્લાસ કહેવામાં આવશે, જ્યારે ચંદ્ર પર સ્થિત રહેઠાણને લુનાગ્લાસ કહેવામાં આવશે.તેનું કોર બાયોમ કોમ્પ્લેક્સ બનાવવામાં આવશે, જેમાં પૃથ્વીના વિવિધ વિસ્તારો અને ઇકોસિસ્ટમમાંથી તત્વો કાઢવામાં આવશે.આ સાથે જ ગ્રહોને જોડવા માટે ટ્રાન્સપોર્ટ સિસ્ટમની પણ યોજના છે.જેને હેક્સાટ્રેક નામ આપવામાં આવ્યું છે.બે ગ્રહોની વચ્ચે બનાવવામાં આવી રહેલા આ ટ્રેકને એવી રીતે ડિઝાઇન કરવામાં આવશે કે તે લાંબા અંતરની મુસાફરી દરમિયાન પણ 1G ની ગુરુત્વાકર્ષણ જાળવી રાખશે.આ એક પ્રકારની કેપ્સ્યુલ્સ હશે. આમાં, મોટી કેપ્સ્યુલ 30 મીટરની ત્રિજ્યાની હશે જે પૃથ્વીથી મંગળ અને ચંદ્રથી મંગળની વચ્ચે મુસાફરી કરશે જ્યારે નાની કેપ્સ્યુલ પૃથ્વી અને ચંદ્ર વચ્ચે મુસાફરી કરશે.

તો આજે ચંદ્ર માટે અવકાશમાં યુદ્ધ ચાલી રહ્યું છે.વિશ્વભરની અવકાશ એજન્સીઓ ચંદ્ર પર જવા માંગે છે.આ દરમિયાન ચીન અને રશિયાએ એક મોટી યોજના જાહેર કરી છે. બંને દેશોએ સાથે મળીને 2035 સુધીમાં પરમાણુ રિએક્ટર બનાવવાનું નક્કી કર્યું છે.અને પરમાણું રિએક્ટકર માણસો વિના બાંધવામાં આવશે.રશિયન સ્પેસ એજન્સી રોસકોસ્મોસે 2030 ના દાયકામાં ચંદ્ર પર સ્વયંસંચાલિત પરમાણુ રિએક્ટર બનાવવા માટે ચીન સાથે કામ કરવાની યોજના જાહેર કરી છે.આ રિએક્ટર ચંદ્ર બેઝને પાવર કરવામાં મદદ કરશે, જે બંને દેશો દ્વારા સંયુક્ત રીતે સંચાલિત કરવામાં આવશે. 2021 માં, રોસકોસમોસ અને ચાઇના નેશનલ સ્પેસ એડમિનિસ્ટ્રેશન (CNSA) એ જાહેર કર્યું કે તેઓ ચંદ્ર પર સંયુક્ત રીતે બેઝ બનાવવાનો હેતુ ધરાવે છે.આ બેઝનું નામ ઇન્ટરનેશનલ લુનર રિસર્ચ સ્ટેશન (ILRS) હશે. તે સમયે ચીને દાવો કર્યો હતો કે તે તમામ રસ ધરાવતા દેશો અને આંતરરાષ્ટ્રીય ભાગીદારો માટે ખુલ્લું છે.