- યુક્રેન પર ભારતના વલણની પ્રશંસા થઈ
- ચીનના વડાપ્રધાન આવી શકે છે ભારત
- યુક્રેન યુદ્ધ પહેલા ચીનમાં ગયું હતું
G-20 કોન્ફરન્સથી દૂરી રાખનાર રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન ઓક્ટોબરમાં China ની મુલાકાતે જઈ રહ્યા છે. બ્લૂમબર્ગના અહેવાલ મુજબ પુતિન ઓક્ટોબરમાં બેલ્ટ એન્ડ રોડ ફોરમ માટે ચીનની મુલાકાત લેશે. યુદ્ધ અપરાધનું વોરંટ જાહેર થયા બાદ પુતિનની આ પ્રથમ મુલાકાત હશે. જોકે, ક્રેમલિને પુતિન પર યુદ્ધ અપરાધોનો આરોપ છે તે સ્વીકારવાનો ઇનકાર કર્યો છે. મોસ્કોમાં પુતિનની મુલાકાતની તૈયારીઓ શરૂ થઈ ગઈ છે. કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે પુતિન ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગના આમંત્રણ પર ચીન જઈ રહ્યા છે. બેલ્ટ એન્ડ રોડ ઇનિશિયેટિવ (BRI) એ જિનપિંગનો મુખ્ય પ્રોજેક્ટ છે.
28 ઓગસ્ટના રોજ ભારતના વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સાથેની ટેલિફોન વાતચીતમાં પુતિને ભારત કેમ નથી આવતું . તેમણે કહ્યું કે તેમનું તમામ ધ્યાન યુક્રેનમાં ચાલી રહેલા ‘સ્પેશિયલ મિલિટરી ઓપરેશન’ પર છે. આ કારણે તેઓ સપ્ટેમ્બરમાં નવી દિલ્હીમાં યોજાનારી G-20 સમિટમાં ભાગ લઈ શક્યા ન હતા. યુક્રેન યુદ્ધ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા માટે એક મંચ તરીકે ઉભરી રહેલી G-20 સમિટનો ભારતે સખત વિરોધ કર્યો છે. ભારત તરફથી કહેવામાં આવ્યું છે કે G-20 એક ‘જિયો-ઈકોનોમિક’ ફોરમ છે. યુનાઇટેડ નેશન્સ સિક્યુરિટી કાઉન્સિલ સંઘર્ષોના ઉકેલ માટે અસ્તિત્વમાં છે.
વિદેશ મંત્રી સર્ગેઈ લવરોવ ભારતમાં G-20 કોન્ફરન્સ દરમિયાન રશિયાનું પ્રતિનિધિત્વ કરવા જઈ રહ્યા છે. યુક્રેન પર રશિયાના આક્રમણ પછી, પુતિન માત્ર થોડા પાડોશી દેશો અને ઈરાનની મુલાકાત લીધી છે. પુતિન છેલ્લે 2022માં અને યુક્રેન યુદ્ધની શરૂઆત પહેલા ચીનની મુલાકાતે ગયા હતા. ત્યારપછી તેઓ બેઈજિંગમાં આયોજિત વિન્ટર ઓલિમ્પિક ગેમ્સમાં ગયા અને તેમના ચીની સમકક્ષ જિનપિંગ સાથે વાતચીત કરી. આ દરમિયાન બંને દેશોએ ‘નો લિમિટ’ વગરની મિત્રતા જાહેર કરી હતી.
ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ પણ આવતા મહિને ભારતમાં યોજાનારી G-20 સમિટથી દૂર રહી શકે છે. રોઇટર્સના અહેવાલ મુજબ, બે ટોચના ભારતીય અધિકારીઓએ કહ્યું છે કે ચીનના વડા પ્રધાન લી કિઆંગ 9 થી 10 સપ્ટેમ્બર દરમિયાન દિલ્હીમાં યોજાનારી G-20 સમિટમાં ચીનનું પ્રતિનિધિત્વ કરી શકે છે. આ ભારતીય અધિકારીઓમાંથી એક ચીનમાં હાજર રાજદ્વારી છે. ચીન અને ભારત બંનેના વિદેશ મંત્રાલયે હજુ સુધી આ અંગે કોઈ નિવેદન આપ્યું નથી.
દિલ્હીમાં G-20 સમિટને એક સ્થળ તરીકે જોવામાં આવી રહ્યું હતું જ્યાં શી જિનપિંગ અને યુએસ પ્રમુખ જો બિડેન મળી શકે. બિડેને જાહેરાત કરી છે કે તેઓ G20 સમિટમાં ભાગ લેશે. અમેરિકા અને ચીન બંને વેપાર અને ભૌગોલિક રાજકીય તણાવ વચ્ચે તેમના સંબંધોને સ્થિર કરવા માંગે છે. શી જિનપિંગ અને બિડેન વચ્ચે છેલ્લી મુલાકાત ગયા વર્ષે નવેમ્બરમાં બાલીમાં યોજાયેલી G-20 સમિટ દરમિયાન થઈ હતી.
રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન પહેલા જ જાહેરાત કરી ચૂક્યા છે કે તેઓ G-20 સમિટમાં ભાગ નહીં લે. પુતિને આ અંગે પીએમ મોદી સાથે પણ વાત કરી છે. પુતિનના સ્થાને રશિયાના વિદેશ મંત્રી સર્ગેઈ લવરોવ દિલ્હી આવશે. ભારત સરકારના એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ કહ્યું કે અમને ખબર છે કે શી જિનપિંગના સ્થાને ચીનના વડાપ્રધાન ભારત આવશે. ચીનમાં પણ બે વિદેશી રાજદ્વારીઓ અને એક સરકારી અધિકારીએ કહ્યું છે કે શી જિનપિંગ જી-20માં ભાગ લેશે નહીં.
ચીનના રાષ્ટ્રપતિ એવા સમયે ભારત નથી આવી રહ્યા જ્યારે ચીને નવો નકશો જાહેર કર્યો છે, જેનો ભારતે યોગ્ય જવાબ આપ્યો છે. આ કારણે બંને દેશો વચ્ચે તણાવ નોંધપાત્ર રીતે વધી ગયો છે. બીજી તરફ ચીનના સૂત્રોનું કહેવું છે કે શી જિનપિંગના ભારત ન આવવાના કારણ અંગે તેમની પાસે કોઈ માહિતી નથી. જ્યારે પુતિન ભારત નથી આવી રહ્યા, તેઓ ચીન જઈ રહ્યા છે અને શી જિનપિંગને મળશે. તાજેતરમાં પૂર્ણ થયેલ બ્રિક્સ સમિટમાં પીએમ મોદી અને શી જિનપિંગ વચ્ચે સરહદ પર તણાવ ઓછો કરવા માટે વાતચીત થઈ હતી. જોકે, બાદમાં ચીને દાવો કર્યો હતો કે ભારતની વિનંતી પર તેની સાથે વાટાઘાટો થઈ હતી. ભારતે આનો જોરદાર જવાબ આપતા કહ્યું કે વાતચીતનો પ્રસ્તાવ ચીન દ્વારા આપવામાં આવ્યો હતો.
રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન આવતા મહિને નવી દિલ્હીમાં યોજાનારી G-20 સમિટમાં ભાગ લેવા નહીં આવે. રશિયન રાષ્ટ્રપતિના પ્રવક્તાએ જાહેરાત કરી છે કે પુતિન ભારતમાં યોજાનાર G-20 કાર્યક્રમમાં ભાગ લેવાનું વિચારી રહ્યા નથી. તેમણે કહ્યું કે પુતિન ભારત ન જવાનું કારણ વિશેષ સૈન્ય ઓપરેશન છે. રશિયાએ યુક્રેનમાં ચાલી રહેલા યુદ્ધને સ્પેશિયલ મિલિટરી ઓપરેશન નામ આપ્યું છે. પુતિન સરકારે આ જાહેરાત એવા સમયે કરી છે જ્યારે રશિયન રાષ્ટ્રપતિ વિરુદ્ધ વિદ્રોહ કરનાર વેગનર ચીફનું વિમાન દુર્ઘટનામાં રહસ્યમય રીતે મોત થયું છે.
અગાઉ, રશિયન રાષ્ટ્રપતિએ ધરપકડની ધમકી વચ્ચે દક્ષિણ આફ્રિકામાં તાજેતરની બ્રિક્સ સમિટ છોડી દીધી હતી. ઓસાકામાં આયોજિત G-20 શિખર સંમેલનમાં છેલ્લી વખત રશિયન રાષ્ટ્રપતિએ 2019 માં હાજરી આપી હતી. પુતિન વર્ચ્યુઅલ રીતે 2020 માં રિયાધ અને 2021 માં રોમમાં સમિટમાં હાજરી આપી હતી. પુતિને વર્ષ 2022માં બાલીમાં આયોજિત G-20 દેશોની સમિટમાં ભાગ લીધો ન હતો. તેમણે તેમના સ્થાને વિદેશ પ્રધાન સર્ગેઈ લવરોવને મોકલ્યા.
હવે પુતિન સપ્ટેમ્બરમાં દિલ્હીમાં યોજાનારી G-20 સમિટમાં ભાગ લેશે નહીં. હવે પુતિન સપ્ટેમ્બરમાં દિલ્હીમાં યોજાનારી G-20 સમિટમાં ભાગ લેશે નહીં. આ સમિટમાં અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ જો બિડેનથી લઈને દુનિયાભરના દિગ્ગજ નેતાઓ આવવાનો કાર્યક્રમ છે. બિડેને તેમની મુલાકાતની જાહેરાત પણ કરી છે. યુક્રેન યુદ્ધને લઈને પશ્ચિમ અને રશિયા વચ્ચે તલવારો ખેંચાઈ છે. જો પુતિન જી-20માં ભાગ લીધો હોત તો પશ્ચિમી દેશોના નેતાઓને તેમને ઘેરવાની સારી તક મળી હોત. એટલું જ નહીં, ભારત માટે પણ અસ્વસ્થતાભરી સ્થિતિ સર્જાવાનો ભય હતો.
યુક્રેન યુદ્ધની શરૂઆત પછી ભારતે પશ્ચિમ અને રશિયા સાથેના સંબંધોને સફળતાપૂર્વક સંતુલિત કર્યા છે. ભારતે રશિયા પાસેથી અબજો ડોલરનું તેલ ખરીદ્યું છે ત્યારે પીએમ મોદીએ પુતિનને યુદ્ધને લઈને સલાહ પણ આપી છે. પીએમ મોદીના આ નિવેદનની ખુદ અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ જો બિડેને ખૂબ પ્રશંસા કરી હતી. જોકે, ભારતે હજુ સુધી યુક્રેનમાં રશિયન હુમલાની ટીકા કરી નથી. એટલું જ નહીં ભારત અને રશિયા વચ્ચેનો વેપાર નવી ઊંચાઈએ પહોંચ્યો છે.
દિલ્હીમાં યોજાનારી G-20 દેશોની શિખર બેઠક પહેલા ભારત અને રશિયા વચ્ચેના સંબંધો વધુ ગરમ થઈ રહ્યા છે. રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીને ફોન કરીને ચંદ્રયાન-3ની સફળતા બદલ અભિનંદન પાઠવ્યા છે. એટલું જ નહીં હવે રશિયા ભારત સાથે સ્પેસ પ્રોગ્રામ વધારવા માગે છે. આ દરમિયાન, ભારતમાં રશિયાના રાજદૂત ડેનિસ અલીપોવે ભારતની પ્રશંસા કરી છે અને અમેરિકા પર મોટો હુમલો કર્યો છે. રશિયન રાજદૂતે કહ્યું કે અમેરિકા ખુલ્લેઆમ કહે છે કે તે ભારત અને રશિયા વચ્ચેના સંબંધોને ખતમ કરવા માંગે છે. તેમણે કહ્યું કે આ એવી વસ્તુ છે જેને આપણે સ્વીકારી શકતા નથી.
રશિયાના રાજદૂતે વિઓન ટીવી ચેનલને આપેલા ઈન્ટરવ્યુમાં કહ્યું કે અમે અમેરિકાના આ પ્રયાસને આગળ વધવા દઈશું નહીં. હું ફરીથી કહેવા માંગુ છું કે ભારત સાથેના આપણા સંબંધો સારા અને સકારાત્મકતા માટે છે. રશિયન રાજદૂતે ભારતને ખુલ્લું સમર્થન જાહેર કર્યું અને G-20 ના પ્રમુખપદની પ્રશંસા કરી. તેમણે કહ્યું કે રશિયા G20માં ભારતની પ્રાથમિકતાઓને સંપૂર્ણ સમર્થન આપે છે. તેમણે કહ્યું કે રશિયા એક આફ્રિકન દેશને સામેલ કરવા માટે G-20 પહેલને પોતાનું સંપૂર્ણ સમર્થન આપશે.
G-20માં યુક્રેનના મુદ્દાને સામેલ કરવાને લઈને ચાલી રહેલા વિવાદને કારણે સંયુક્ત નિવેદનનો મુદ્દો અવરોધાઈ રહ્યો છે. આમાં G7 દેશો એક તરફ છે અને બીજી તરફ રશિયા અને ચીન એક સાથે ઉભા છે. આ મડાગાંઠ પર, રશિયન રાજદૂતે કહ્યું કે હાલમાં એવું લાગે છે કે વાતચીત અટકી ગઈ છે. રશિયાના રાજદૂતે ભારત અને અમેરિકા વચ્ચેના સંબંધો પર અમેરિકાના વલણ સામે વાંધો ઉઠાવ્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે અમેરિકા ભારત સાથેના સંબંધો બગાડવા માંગે છે, જેને અમે સ્વીકારી શકતા નથી.
રાજદૂત અલીપોવે કહ્યું કે રશિયા યુક્રેન વિવાદમાં ભારતના શાંતિ પ્રયાસોની પ્રશંસા કરે છે. તેમણે કહ્યું કે રશિયા અને ભારત બંને સંયુક્ત રીતે રશિયામાં પણ ભારતની UPI સિસ્ટમ શરૂ કરવાની શક્યતાઓ પર ચર્ચા કરી રહ્યા છે. તે એ જ રીતે થશે જે રીતે ભારત અને યુએઈ વચ્ચે થઈ રહ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે જો અમારી સિસ્ટમમાં RuPay નો ઉપયોગ શરૂ થશે તો તે આવકારદાયક પગલું હશે. રશિયન રાજદૂતે કહ્યું કે G-20 એ આર્થિક અને નાણાકીય બાબતો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ, તે ભૌગોલિક રાજકીય બાબતોને હાથ ધરવા જોઈએ નહીં. અમારી પાસે પહેલાથી જ ભૌગોલિક રાજકીય મુદ્દાઓ માટે સંયુક્ત રાષ્ટ્ર છે. યુક્રેન યુદ્ધનો મુદ્દો પહેલેથી જ સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં ચાલી રહ્યો છે.
આ પણ વાંચો:INDIA ગઠબંધને PM મોદીની ઊંઘ ઉડાવી દીધી, મુંબઈની બેઠક પહેલા અધીર રંજન ચૌધરીની ટોણો
આ પણ વાંચો: મધ્યપ્રદેશમાં વિધાનસભાની ચૂંટણી પહેલા ભાજપને મોટો ફટકો: આ દિગ્ગજ નેતાએ છોડી પાર્ટી
આ પણ વાંચો:ચંદ્ર પર ‘રમી’ રહ્યું છે પ્રજ્ઞાન રોવર, વિક્રમ લેન્ડરે મોકલ્યો એક ખાસ વીડિયો
