BJP Biggest Victory: ગુજરાતની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં માત્ર મોદી-મોદી નામ જ ગુંજી રહ્યું છે, તેમનો જાદુ અકબંધ છે. ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP) ગુજરાતમાં ઐતિહાસિક જીત કેમ નોંધાવી શકી તે સમજાવવા માટે એક જૂના મુસ્લિમ મતદારની ટિપ્પણી પૂરતી છે. પ્રચાર દરમિયાન પીએમ નરેન્દ્ર મોદીએ પણ એક જાહેર સભામાં કહ્યું હતું કે ‘ભુપેન્દ્ર પટેલની જીત મોદીની જીત કરતાં મોટી હોવી જોઈએ…’ જીત મોટી થઈ ગઈ. એટલો મોટો કે 1985માં કોંગ્રેસે જીતેલી 149 બેઠકોની રેકોર્ડ સંખ્યા પણ પાછળ રહી ગઈ. ગુજરાત વિધાનસભા ચૂંટણીના પરિણામોએ સ્પષ્ટ કરી દીધું છે કે ભાજપનો પ્રચંડ કિલ્લો શા માટે અભેદ્ય છે. અહીંના મતદારો હજુ પણ ‘માટીના લાલ’ નરેન્દ્ર મોદીથી ખૂબ પ્રભાવિત છે અને પ્રભાવશાળી પાટીદારો 2017ના પ્રયોગોથી થાકીને ભાજપમાં પાછા ફર્યા છે. રાહુલ ગાંધી ગાયબ થવાને કારણે કોંગ્રેસનું ‘મૌન’ અભિયાન મતદારોની સમજ બહાર ગયું છે. કોંગ્રેસના પરંપરાગત મતદારો પણ માને છે કે લડાઈ શરૂ થાય તે પહેલા જ પક્ષે આત્મસમર્પણ કર્યું હતું. સત્તા વિરોધી લહેર કોઈ નુકસાન કરે તે પહેલા ભાજપે વિજય રૂપાણીના સ્થાને ભૂપેન્દ્ર પટેલને લીધા. આ સાથે વિધાનસભાની ચૂંટણીના એકાદ વર્ષ પહેલા સમગ્ર મંત્રીમંડળમાં ફેરફાર કરીને ઢીલા સ્ક્રૂ કડક કરવામાં આવ્યા હતા. આ સિવાય પીએમ મોદીએ ફરીથી ગુજરાતી અસ્મિતાનો નારો આપીને કોંગ્રેસ વિરુદ્ધ પોતાના જ શબ્દો ઓકત અને રાવણનો ફાયદો ઉઠાવ્યો. આ ઉપરાંત ભગવા પક્ષને પડકાર આપવો એ આમ આદમી પાર્ટી (AAP) માટે દૂરનું સ્વપ્ન બની રહેશે, જેણે તમામ રેવડીનું વચન આપીને રાજ્યમાં નવી હાજરી નોંધાવી છે.
2024ની લોકસભાની ચૂંટણી પહેલા ભાજપ માટે પ્રતિષ્ઠાનો પ્રશ્ન બની ગયેલી ગુજરાત વિધાનસભાની ચૂંટણીને હાઈકમાન્ડ દ્વારા તે મુજબ હાથ ધરવામાં આવી છે. અમદાવાદ-સુરતમાં 31 રેલીઓ અને બે મોટા રોડ-શો સાથે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ આ વખતે તેમના ગૃહ રાજ્ય ગુજરાતમાં એક પણ તક ગુમાવી ન હતી. ગૃહમંત્રી અમિત શાહે ચૂંટણી પ્રચારના નટ અને બોલ્ટને કડક બનાવવા માટે લગભગ એક મહિના સુધી ગુજરાતમાં ધામા નાખ્યા હતા. તેમણે સુનિશ્ચિત કર્યું કે ભાજપની ચૂંટણી તંત્ર જમીન પર સંપૂર્ણ રીતે કામ કરે છે. પ્રચારના છેલ્લા તબક્કામાં અમદાવાદમાં PM મોદીનો 50 કિલોમીટરનો રોડ શો કહી રહ્યો હતો કે ભાજપ રેકોર્ડ જીતના માર્ગે છે. બીજેપીનો દાવો છે કે આ રોડ શો માત્ર સૌથી લાંબો જ નહોતો, પરંતુ PMની એક ઝલક મેળવવા માટે ચાર કલાકમાં 10 લાખથી વધુ લોકોએ તેમાં ભાગ લીધો હતો. રાજ્યમાં ભાજપના તમામ ચૂંટણી પોસ્ટરો પર સુરક્ષા અને વિકાસનું વચન આપતા અન્ય નેતાઓની સાથે મોદીની મુખ્ય તસવીર હતી. તેમની રેલીઓમાં મોદીએ કાળજીપૂર્વક ગુજરાતી ઓળખ અને 2002 થી ભાજપના શાસન હેઠળ રાજ્યના શાંતિપૂર્ણ અસ્તિત્વ જેવા મુદ્દાઓ ઉઠાવ્યા. તેમની સામે અપશબ્દોનો ઉપયોગ કરવા બદલ કોંગ્રેસને ઠપકો આપ્યો અને આ સરહદી રાજ્યમાં હંમેશા પડઘો પાડતા રાષ્ટ્રવાદના મુદ્દાને વેગ આપ્યો. એટલું જ નહીં મોદી અને શાહ માઇક્રો-મેનેજમેન્ટના સ્તરે પણ ઝૂકી ગયા. તેમણે પાર્ટીના નેતાઓને રેકોર્ડ જનાદેશ માટે મતદાનની ટકાવારી વધારવા માટે ઘરે-ઘરે જઈને મતદારોનો સંપર્ક કરવા જણાવ્યું હતું. તેમ છતાં તે પીએમ મોદીના પ્રચારની શક્તિ હતી જેણે ગુજરાતમાં ભાજપ માટે રેકોર્ડ જીત મેળવી હતી.
જણાવી દઈએ કે સપ્ટેમ્બર 2021માં ભાજપ માટે વસ્તુઓ એટલી સારી ન હતી. સત્તા વિરોધી લહેર પાર્ટીના નેતાઓની વિચારસરણીને વારંવાર મંથન કરી રહી હતી. એક સરખા ચહેરા જોઈને મતદારો કંટાળી ગયા હતા. આ જમીની સત્યોનું મૂલ્યાંકન કર્યા પછી 11 સપ્ટેમ્બરના રોજ પીએમ નરેન્દ્ર મોદીએ આશ્ચર્યચકિત કર્યું. તેમણે મુખ્ય પ્રધાન વિજય રૂપાણી અને તેમના સમગ્ર પ્રધાનમંડળને નવા મુખ્ય પ્રધાન અને પ્રધાનોના નવા સમૂહ સાથે બદલ્યા. એક માસ્ટર સ્ટ્રોક કે જેણે રાજ્યમાં ભાજપ સામેના લોકોના ગુસ્સાને વેગ આપવામાં ઘણો આગળ વધ્યો અને ઐતિહાસિક જીતનો પાયો નાખ્યો. પાર્ટીએ આ વ્યૂહરચના અગાઉ ઉત્તરાખંડ અને કર્ણાટકમાં સફળતાપૂર્વક અજમાવી હતી. એ જ તર્જ પર ગુજરાતમાં પણ ફેરફાર કરવામાં આવ્યા અને ‘કડવા’ એટલે કે ભૂપેન્દ્ર પટેલને મુખ્યમંત્રી બનાવવામાં આવ્યા. તેનાથી ગુજરાતના પટેલ સમુદાયને ફરીથી ખ્યાલ આવ્યો કે રાજકારણમાં તેમના સમુદાયની સ્થિતિ શું છે. નોંધપાત્ર વાત એ છે કે આનંદીબેન પટેલ બાદ આ સમુદાય ફરી મુખ્યમંત્રી બન્યો છે. આ પહેલા 2020 થી નવા રાજ્ય પ્રમુખ તરીકે સીઆર પાટીલ પાર્ટી કેડર અને મતદારોને નવી ઉર્જાનો સંચાર કરવામાં વ્યસ્ત હતા. ગુજરાતમાં 13 ટકા મતદારો પાટીદારો ધરાવે છે, પરંતુ તેઓ વધુ રાજકીય પ્રભાવ ધરાવે છે. તેમના ઝુકાવને કારણે 2017ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસે 77 બેઠકો જીતી હતી.
રાજ્યમાં પહેલીવાર પાટીદાર સમાજે 99 બેઠકો પર ભાજપને ફસાવી. 1995માં પહેલીવાર ભાજપને સત્તામાં લાવનાર પાટીદારો દાયકાઓથી કોંગ્રેસના મતદારો હતા. 2015ના અનામત આંદોલને ફરીથી બધું બદલી નાખ્યું. અનામત વિરોધી વિરોધ દરમિયાન 14 પાટીદારોની હત્યાએ ભાજપ વિરુદ્ધ સમુદાયમાં ગુસ્સો ફેલાવ્યો હતો. આ ગુસ્સો તત્કાલિન મુખ્યમંત્રી આનંદીબેન પટેલે જાહેરમાં સ્વીકાર્યો હતો. હાર્દિક પટેલ ભાજપ વિરુદ્ધ પાટીદાર આંદોલનના ચહેરા તરીકે ઉભરી આવ્યો અને આ 2019 સુધી ચાલુ રહ્યો. જો કે, 2022 સુધીમાં, ઘટનાક્રમે યુ-ટર્ન લીધો અને પાટીદારો ભાજપ સાથે પાછા જોડાયા. જેમ કે હાર્દિક પટેલ કે જેઓ ભગવા પાર્ટીમાં જોડાયા હતા. તેઓ 2020માં નબળી આર્થિક સ્થિતિ ધરાવતા લોકોને 10 ટકા EWS આરક્ષણ આપવાના ભાજપ સરકારના પગલાથી સંતુષ્ટ દેખાયા હતા. કારણ પણ સ્પષ્ટ હતું કે તેનો લાભ પાટીદારોને મળવાનો હતો. સુપ્રીમ કોર્ટે પણ તાજેતરમાં મોદી સરકારના 10 ટકા EWS અનામતના નિર્ણયને યથાવત રાખ્યો છે. સ્વાભાવિક છે કે આ વખતે ગુજરાતમાં ભાજપની વિક્રમી જીતમાં પાટીદારોની વાપસીનો મોટો ભાગ છે.
2017ની વિધાનસભા માટેના આક્રમક ચૂંટણી પ્રચારથી વિપરીત આ વખતે કોંગ્રેસ પાર્ટીનું પ્રચાર નબળું રહ્યું. 2017 માં રાહુલ ગાંધીએ ગુજરાતમાં એક મહિના કરતાં વધુ સમય પસાર કર્યો અને રાજ્યભરમાં દરેક મંદિરના દરવાજાને ચુંબન કર્યું. આ વખતે કોંગ્રેસના ઝાંખા ચૂંટણી પ્રચાર અને દિગ્ગજ નેતાઓના ગાયબ થવાને કારણે ફેલાયેલી મૌન મતદારોની સમજની બહાર હતી. કોંગ્રેસના પરંપરાગત મતદારોએ પણ લડાઈ શરૂ થાય તે પહેલા કોંગ્રેસે શરણાગતિ સ્વીકારી લીધી હતી. આવી સ્થિતિમાં તેમને લાગ્યું કે કોંગ્રેસને વોટ કેમ આપવો. ઉલ્લેખનીય છે કે, રાહુલ ગાંધી માત્ર એક જ દિવસમાં બે રેલીઓ માટે ગુજરાત આવ્યા હતા. ચૂંટણી પ્રચારની ઊંચાઈ દરમિયાન રાહુલ ગાંધીએ પડોશી રાજ્ય મધ્યપ્રદેશમાં તેમની ‘ભારત જોડો યાત્રા’ ચાલુ રાખી. તે સ્પષ્ટ છે કે 2017ની વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં મળેલા ફાયદાનો લાભ લેવાને બદલે કોંગ્રેસ આ વખતે રિવર્સ મોડમાં ગઈ છે. પીએમ મોદી વિરુદ્ધ કોંગ્રેસના નકારાત્મક અભિયાનમાં કોઈ કસર બાકી ન હતી, જેના માટે પાર્ટીને ઐતિહાસિક હારના રૂપમાં ભારે કિંમત ચૂકવવી પડી હતી. જ્યારે મધુસૂદન મિસ્ત્રીએ વડાપ્રધાન વિરુદ્ધ ‘ઓકટ’ શબ્દનો ઉપયોગ કર્યો ત્યારે કોંગ્રેસના તત્કાલીન અધ્યક્ષ મલ્લિકાર્જુન ખડગેએ ‘રાવણ’ બોલ્યા હતા.
ગુજરાતી ઓળખને સર્વોચ્ચ પ્રાધાન્ય આપતા મતદારોને ‘તેમના’ PM મોદી માટે આ શબ્દ પસંદ આવ્યો નથી. પીએમ મોદીએ પણ કોંગ્રેસ પર નિશાન સાધવા માટે તેમની ચૂંટણી રેલીઓમાં તેને ઉઠાવવાની એક પણ તક ગુમાવી ન હતી. કોંગ્રેસના સ્થાનિક ઉમેદવારોએ મોદી પર વ્યક્તિગત હુમલો કરવાનું ટાળ્યું હતું, પરંતુ ખડગે અને મિસ્ત્રી જેવા રાષ્ટ્રીય નેતાઓએ તેમના વક્તવ્યથી કોંગ્રેસને નુકસાન પહોંચાડ્યું હતું. બીજું, કોંગ્રેસ પાસે ગુજરાત ભાજપના વિકલ્પ તરીકે મજબૂત ચહેરો પણ નહોતો. પરંપરાગત રીતે કોંગ્રેસનો ગઢ ગણાતા આદિવાસી પટ્ટામાં પણ ભાજપે મોટો સ્કોર કર્યો હતો. ભાજપે સૌરાષ્ટ્રના ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં પણ પ્રવેશ કર્યો હતો, જ્યાં કોંગ્રેસે 2017માં જંગી જીત મેળવી હતી. સ્વાભાવિક છે કે ગુજરાત સિવાય સમગ્ર કોંગ્રેસ તંત્ર ભારત જોડો યાત્રામાં વ્યસ્ત હતું, જેનું પરિણામ પણ જાહેર થવાનું હતું.
આ પણ વાંચો: Election Result/ ખેડા જિલ્લામાં કોંગ્રેસ અને ભાજપ વચ્ચે કાંટાની ટક્કર, ભાજપ 6 માંથી 4 જીતી શકે તેવા સમીકરણ
