કોંગ્રેસે અયોધ્યામાં રામ મંદિર પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા કાર્યક્રમમાં ભાગ ન લેવાનો નિર્ણય લીધો છે. પાર્ટીને આ કાર્યક્રમમાં ભાગ લેવા માટે રામ મંદિર ટ્રસ્ટ તરફથી આમંત્રણ મળ્યું હતું. કોંગ્રેસે તેને ભાજપ અને આરએસએસની ઘટના ગણાવીને ફગાવી દીધી છે. આમંત્રણ ઠુકરાવી દેવામાં આવતા રાજકારણ ગરમાયું છે. ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP)એ તેને 73 વર્ષ પહેલા સોમનાથ મંદિરના ઉદ્ઘાટન સાથે જોડી દીધું છે. જેને લઈને ભાજપ અને કોંગ્રેસ વચ્ચે શાબ્દિક યુદ્ધ શરૂ થઈ ગયું છે. ભાજપે કોંગ્રેસ પર રામ વિરોધી હોવાનો આરોપ લગાવ્યો છે. લગભગ સાત દાયકા પહેલાની યાદ તાજી કરાવતા તેણે સમગ્ર મામલામાં દેશના પ્રથમ વડાપ્રધાન જવાહર લાલ નેહરુને પણ ફસાવ્યા છે. ત્યારે નહેરુએ તત્કાલીન રાષ્ટ્રપતિ ડૉ. રાજેન્દ્ર પ્રસાદને સોમનાથ મંદિરના ઉદ્ઘાટન સમારોહમાં આવવાથી રોકી દીધા હતા. આ બાબતે બંને વચ્ચે ખુલ્લો મતભેદ હતો. તે વાર્તા શું હતી? આવો, અહીં અમે આપને જણાવીએ.
આ ઘટના સાત દાયકા પહેલાં બની હતી. વાતાવરણ હવે જેવું જ બની ગયું હતું. તારીખ હતી 11મે 1951. ગુજરાતમાં સોમનાથ મંદિરનું ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવ્યું હતું. આ 12 જ્યોતિર્લિંગમાંથી એક છે. આક્રમણકારોએ ઘણી વખત આ મંદિરને નષ્ટ કર્યું હતું. ઔરંગઝેબના આદેશ પર તેને તોડી પાડવામાં આવ્યો હતો. આઝાદી બાદ તેનું પુનઃનિર્માણ કરવામાં આવ્યું હતું. આનો શ્રેય તત્કાલિન ગૃહપ્રધાન સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલને જાય છે.
11 મે, 1951ના રોજ ભારતના પ્રથમ રાષ્ટ્રપતિ ડૉ. રાજેન્દ્ર પ્રસાદે મંદિરમાં જ્યોતિર્લિંગની સ્થાપના કરી હતી. આ કાર્યક્રમમાં રાજેન્દ્ર પ્રસાદની ભાગીદારી સામે નહેરુએ વાંધો ઉઠાવ્યો હતો. નેહરુએ તેમાં ભાગ લેવાનો સ્પષ્ટ ઈન્કાર કરી દીધો હતો. રાજેન્દ્ર પ્રસાદને પત્ર લખીને નેહરુએ પોતાની નારાજગી વ્યક્ત કરી હતી. તેમને આ કાર્યક્રમમાં ભાગ ન લેવા પણ જણાવવામાં આવ્યું હતું.
નહેરુએ પ્રસાદને એક પત્ર લખ્યો હતો
સોમનાથ મંદિરના ઉદ્ઘાટન કાર્યક્રમના લગભગ ત્રણ મહિના પહેલા નેહરુએ તત્કાલીન રાષ્ટ્રપતિને પત્ર લખ્યો હતો. આ પત્ર 13 માર્ચ 1951ના રોજ લખવામાં આવ્યો હતો. તેણે લખ્યું હતું- જો તમને લાગે છે કે આમંત્રણ નકારવું તમારા માટે યોગ્ય નહીં હોય તો હું દબાણ નહીં કરું. નહેરુએ લખ્યું હતું કે પ્રસાદની સોમનાથ મંદિરની મુલાકાતનું રાજકીય મહત્વ વધી રહ્યું છે. આ કોઈ સરકારી કાર્યક્રમ નથી. તેથી, તેઓએ આમાં જવું જોઈએ નહીં.
વાસ્તવમાં, નેહરુ નહોતા ઈચ્છતા કે ડૉ. રાજેન્દ્ર પ્રસાદ રાષ્ટ્રપતિ પદ સંભાળતી વખતે કોઈ ધાર્મિક કાર્યક્રમનો ભાગ બને. નહેરુને લાગ્યું કે આનાથી જનતામાં ખોટો સંદેશો જઈ શકે છે. આ કારણે નહેરુએ તત્કાલીન રાષ્ટ્રપતિને રોકવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. એ બીજી વાત છે કે પ્રસાદે નેહરુની વાત ન સાંભળી અને સોમનાથ મંદિરના ઉદ્ઘાટન કાર્યક્રમમાં ભાગ લીધો.
નહેરુના પત્રના જવાબમાં ડૉ.રાજેન્દ્ર પ્રસાદે પણ એક પત્ર લખ્યો હતો. પ્રસાદે લખ્યું- હું મારા ધર્મમાં ખૂબ જ માનું છું અને તેનાથી મારી જાતને અલગ કરી શકતો નથી. ત્યાર બાદ તેમણે ઉદ્ઘાટનમાં હાજરી આપી હતી એટલું જ નહીં. જો કે કાર્યક્રમ મુજબ શિવલિંગની સ્થાપના પણ કરવામાં આવી હતી. તત્કાલીન ગૃહમંત્રી સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલે સોમનાથ મંદિરના પુનઃનિર્માણનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો. આ અંગે તેમણે મહાત્મા ગાંધીને એક પત્ર લખ્યો હતો. ગાંધીજીએ આ પ્રસ્તાવને વધાવી લીધો હતો. પરંતુ, એક શરત રાખવામાં આવી હતી કે આમાં સરકારી નાણાનો ખર્ચ ન કરવો જોઈએ. પટેલે આ શરતનું પત્ર અને ભાવનાથી પાલન કર્યું હતું.
