કેન્દ્રીય નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે મંગળવારે સંસદમાં આર્થિક સર્વે 2022-23 (Economic Survey 2022-23) રજૂ કર્યો. બજેટના એક દિવસ પહેલા રજૂ થનારા આ આર્થિક સર્વે(Economic Survey 2022-23) માં 2023-24 માટે વિકાસ દર 6 થી 6.8% રહેવાનો અંદાજ લગાવવામાં આવ્યો છે. જોકે, બેઝલાઈન એવરેજ ગ્રોથ 6.5% પર રાખવામાં આવી છે. જણાવીએ કે,છેલ્લા 3 વર્ષમાં આ સૌથી ધીમી વૃદ્ધિ હશે. જ્યારે, નજીવી GDP 11% અંદાજવામાં આવી છે. નાણાકીય વર્ષ 2022-23 માટે વાસ્તવિક GDP અનુમાન 7% કરવામાં આવ્યું છે. સમજાવો કે આર્થિક સર્વેમાં ગ્રોસ ડોમેસ્ટિક પ્રોડક્ટ (GDP) અંદાજ, ફુગાવાના દરના અંદાજો, વિદેશી મુદ્રા ભંડાર અને વેપાર ખાધ સંબંધિત માહિતી શામેલ છે.
આર્થિક સર્વેની વિશેષતાઓ:
- 2023-24માં વિકાસ દર 6.5% રહેવાનો અંદાજ છે.
- સર્વે અનુસાર, PPP (પર્ચેઝિંગ પાવર પેરિટી)ના સંદર્ભમાં ભારત વિશ્વની ત્રીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા છે.
- તે જ સમયે, વિનિમય દરની દ્રષ્ટિએ ભારત વિશ્વની પાંચમી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા છે.
- નોમિનલ GDP 11% હોવાનો અંદાજ છે.
- ખાનગી વપરાશ, ઉચ્ચ મૂડીરોકાણ, કોર્પોરેટ બેલેન્સ શીટને મજબૂત બનાવવી, નાના ઉદ્યોગોને ધિરાણમાં વધારો અને શહેરો તરફ સ્થળાંતરિત કામદારોના પરત આવવાથી વૃદ્ધિને સ્પર્શવાનું શક્ય બનશે.
- દેશમાં માન્યતા પ્રાપ્ત સ્ટાર્ટઅપ્સની સંખ્યા 2016 માં 452 થી વધીને 2022 માં 84,012 થવાની તૈયારીમાં છે. અમારા લગભગ 48 ટકા સ્ટાર્ટઅપ્સ ટિયર 2 અને 3 શહેરોમાંથી છે.
- 2022-23ના પ્રથમ 8 મહિનામાં મૂડી રોકાણ 63.4%
- 2022-23માં ફુગાવાનો દર 6.8% રહેવાની ધારણા છે.
- 2022-23માં વૃદ્ધિ દર (GDP) ના 7% રહેવાનો અંદાજ છે.
આર્થિક સર્વેની રજૂઆત બાદ હવે મુખ્ય આર્થિક સલાહકાર (CEA) અને અન્ય વરિષ્ઠ અધિકારીઓ પ્રેસ કોન્ફરન્સ કરશે. આપને જણાવી દઈએ કે સામાન્ય બજેટ 1 ફેબ્રુઆરીએ રજૂ કરવામાં આવશે. 2024ની લોકસભા ચૂંટણી પહેલા મોદી સરકારનું આ છેલ્લું પૂર્ણ બજેટ છે. મોદી સરકારે 2014થી અત્યાર સુધીમાં કુલ 9 બજેટ રજૂ કર્યા છે. આ વર્ષે 10મું બજેટ રજૂ થવા જઈ રહ્યું છે.
આર્થિક સર્વે શું છે?
નાણામંત્રી દર વર્ષે 1 ફેબ્રુઆરીએ કેન્દ્રીય બજેટ રજૂ કરે છે. આના એક દિવસ પહેલા જ આર્થિક સર્વેક્ષણ સંસદ સમક્ષ મૂકવામાં આવ્યું છે. આર્થિક સર્વે એ બજેટનો આધાર છે, જે અર્થતંત્રનું સંપૂર્ણ ચિત્ર દર્શાવે છે. ઈકોનોમિક સર્વે દ્વારા સરકાર દેશની અર્થવ્યવસ્થાની નવીનતમ સ્થિતિ વિશે જણાવે છે. જેમાં વર્ષ દરમિયાન વિકાસનો ટ્રેન્ડ, કયા સેક્ટરમાંથી કેટલી કમાણી થઈ, કયા સેક્ટરમાં કઈ યોજનાઓ અમલમાં આવી, જેવી બાબતોની વિગતો છે. સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, તેમાં સરકાર દ્વારા કેટલી રકમ જમા કરવામાં આવી અને તે એક વર્ષમાં ક્યાં ખર્ચવામાં આવી તેની સંપૂર્ણ વિગતો શામેલ છે.
આર્થિક સર્વે કેવી રીતે તૈયાર થાય છે?
નાણા મંત્રાલય અર્થશાસ્ત્ર સર્વે કરે છે. એક રીતે જોઈએ તો તે વાર્ષિક અહેવાલ છે જે બજેટ પહેલા આવે છે. મંત્રાલયોના આર્થિક બાબતોનો વિભાગ આ સર્વે તૈયાર કરે છે. આર્થિક સર્વે દેશના મુખ્ય આર્થિક સલાહકાર (CEA)ની દેખરેખ હેઠળ તૈયાર કરવામાં આવે છે. તેમની ટીમમાં CEA (Chief Economic Advisor) સાથે નાણાં અને આર્થિક બાબતોના નિષ્ણાતોનો સમાવેશ થાય છે. જણાવી દઈએ કે વી અનંત નાગેશ્વરનને તાજેતરમાં નવા CEA (Chief Economic Advisor) તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા છે. તેમણે કેવી સુબ્રમણ્યમની જગ્યા લીધી છે.
આ પણ વાંચો:નાણામંત્રી આજે રજૂ કરશે આર્થિક સર્વે, સ્પષ્ટ થશે આવનારા બજેટનું ચિત્ર
આ પણ વાંચો: બજેટ 2023: શું છે આર્થિક સર્વેક્ષણ
આ પણ વાંચો:ભારતમાં ફુગાવો 2023માં ઘટીને 5%, 2024માં ઘટીને 4% શકે: IMF
