ચીનમાં મંત્રીઓ કેમ ગાયબ થઈ રહ્યા છે?

ચીનમાં રક્ષા મંત્રી લી શાંગફુ બે મહિનાથી ગુમ
ચીનના રક્ષા મંત્રી લી શાંગફુ નેતૃત્વમાં ફેરફાર

ચીનમાં રક્ષા મંત્રીના ગાયબ થયાને 6 અઠવાડિયાથી વધુ સમય વીતી ગયો છે અને હજુ સુધી ડ્રેગને તેમના વિશે કશું કહ્યું નથી. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે લી શાંગફુને ભ્રષ્ટાચારના આરોપમાં રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ દ્વારા પદ પરથી બરતરફ કરવામાં આવ્યા છે. હવે તેમની જગ્યાએ ચીની આર્મી પીએલએના કોમ્બેટ ઓપરેશન્સ અને પ્લાનિંગના વડા જનરલ લિયુ ઝેનલીને સંરક્ષણ પ્રધાનની કમાન સોંપવામાં આવી શકે છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે લી શાંગફુના સ્થાને લિયુ ઝેનલીની નિમણૂક આ મહિને યોજાનારી આંતરરાષ્ટ્રીય સુરક્ષા મંચની બેઠક પહેલા પૂર્ણ થઈ શકે છે.

લશ્કરી વિશ્લેષકોનું કહેવું છે કે ચીનના નવા આર્મી ચીફ ક્ષેત્રીય તણાવ વચ્ચે અમેરિકા સાથે સૈન્ય સંબંધોને પ્રોત્સાહન આપી શકે છે. 2018 માં, રશિયા સાથેના શસ્ત્રોના સોદાને કારણે યુએસએ લી શાંગફુ પર પ્રતિબંધો લાદ્યા હતા. જેમાં વિઝા પ્રતિબંધ અને યુએસમાં નાણાકીય વ્યવહારો પર પ્રતિબંધનો સમાવેશ થાય છે. પશ્ચિમી દેશોના જનરલ લિયુ પર કોઈ પ્રતિબંધ નથી. જનરલ લિયુ હાલમાં સેન્ટ્રલ મિલિટ્રી કમિશનમાં ચીફ ઓફ જનરલ સ્ટાફ છે. આ સમગ્ર મામલાને લગતા એક વ્યક્તિએ કહ્યું કે માત્ર લિયુ જ લી શાંગફૂનું સ્થાન લઈ શકે છે.

ચીનના સંરક્ષણ મંત્રાલયે આ સમગ્ર મામલે મૌન જાળવ્યું છે. અમેરિકી રક્ષા મંત્રાલયે પણ હજુ સુધી આ અંગે કોઈ ટિપ્પણી કરી નથી. ચીને હજુ એ નથી જણાવ્યું કે લી શાંગફુ ક્યાં ગુમ છે. અગાઉ રોયટર્સે અહેવાલ આપ્યો હતો કે ભ્રષ્ટાચારના કેસમાં ચીનના સંરક્ષણ પ્રધાન સામે તપાસ ચાલી રહી છે. તેમના પર હથિયારોની ખરીદીમાં ભ્રષ્ટાચારનો આરોપ છે. જો લી શાંગફુની વિદાયની પુષ્ટિ થાય છે, તો તેઓ તાજેતરના સમયમાં તેમનું પદ ગુમાવનારા બીજા ચીનના પ્રધાન હશે. આ પહેલા ચીનના વિદેશ મંત્રી કિન ગેંગને તેમના પદ પરથી હટાવી દેવામાં આવ્યા હતા.

ચીનના તત્કાલીન વિદેશ મંત્રી એક મહિનાથી ગુમ હતા. કિન ગેંગને હજુ સુધી સ્ટેટ કાઉન્સેલરના પદ પરથી હટાવવામાં આવ્યા નથી. ચીનમાં નવા રક્ષા મંત્રીના આગમન બાદ પણ ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ અમેરિકા સાથેના સંબંધો સુધારવા માટે કોઈપણ નિર્ણય લેશે. ચીનમાં કોઈપણ મહત્વપૂર્ણ નિમણૂક માત્ર ચીનના રાષ્ટ્રપતિના આદેશ પર જ કરવામાં આવે છે. શી જિનપિંગ ચીનની ત્રણેય સેનાના વડા છે. જિનપિંગ સીએમસીના વડા પણ છે, જે સંરક્ષણ સંબંધિત બાબતો પર નિર્ણય લેતી સર્વોચ્ચ સંસ્થા છે.

ચીનના વિદેશ પ્રધાનના ગાયબ થયા પછી, ચીની સંરક્ષણ પ્રધાનના ગુમ થયાના અહેવાલો છે. જાપાનમાં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના રાજદૂત, રહમ ઇમેન્યુએલ, ચિંતા વ્યક્ત કરી છે કે સંરક્ષણ પ્રધાન લી શંગફુ છેલ્લા બે અઠવાડિયામાં જાહેરમાં જોવા મળ્યા નથી.

ચાઇનાના રક્ષા પ્રધાન લી શંગફુના છુપાયેલા ઉપાયને લગતા સોશિયલ પ્લેટફોર્મ એક્સ (ટ્વિટર) પર અફવાઓ ઝડપથી ફેલાઈ રહી છે. તેમની છેલ્લી જાહેર હાજરી 29 ઓગસ્ટના રોજ હતી, જ્યારે તેમણે બેઇજિંગમાં ત્રીજા ચાઇના-આફ્રિકા પીસ એન્ડ સિક્યુરિટી ફોરમમાં મુખ્ય ભાષણ આપ્યું હતું.

કેટલાક નિરીક્ષકો કે જેઓ ચીનનું નિરીક્ષણ કરે છે તેઓ થોડા અઠવાડિયાથી બેઇજિંગમાં અસામાન્ય વિકાસની તપાસ કરી રહ્યા છે. ઇલેએ જુલાઈમાં કોઈ સ્પષ્ટતા વિના તેમની પસંદ કરેલી વિદેશ પ્રધાન કિન ગેંગને આ પદ પરથી હટાવ્યા હતા. જો કે, જે ગેંગ્સ પણ પદ પરથી હટાવતા પહેલા અચાનક અદૃશ્ય થઈ ગયા હતા અને તેઓ જાહેરમાં જોવા મળ્યા નથી.

પીપલ્સ લિબરેશન આર્મીના રોકેટ ફોર્સના બે સૌથી વરિષ્ઠ નેતાઓ, જેની નિમણૂક પણ કરવામાં આવી હતી, તેને પણ બદલી કરવામાં આવી છે. કેટલાક અહેવાલો અનુસાર ચીની સૈન્યએ જુલાઈમાં પાંચ વર્ષથી વધુ ઉંમરના હાર્ડવેર પ્રાપ્તિ સંબંધિત ભ્રષ્ટાચારના કેસોની પણ તપાસ શરૂ કરી હતી. પીએલએના સાધનો વિકાસ વિભાગે આઠ મુદ્દાઓની સૂચિબદ્ધ કરી છે, જે તે ધ્યાનમાં લઈ રહી છે, જેમાં “પ્રોજેક્ટ્સ અને આર્મી એકમો પરની માહિતી લીક કરવી” અને કેટલીક કંપનીઓને બોલીઓને સુરક્ષિત કરવામાં મદદ કરવી શામેલ છે.

ચીની આર્મીએ કહ્યું છે કે તે તારીખ કેમ મહત્વપૂર્ણ છે તે સમજાવ્યા વિના ઓક્ટોબર 2017 સુધી સમસ્યાઓની તપાસ કરી રહી છે. ચીનના સંરક્ષણ પ્રધાન લીએ સપ્ટેમ્બર 2017થી 2022 સુધી સાધનો વિભાગનું નેતૃત્વ કર્યું હતું, જોકે ત્યાં કોઈ સંકેત નથી કે તેમને ગેરરીતિ કરવાની શંકા છે. શિન્હુઆના અહેવાલ મુજબ શુક્રવારે શી જિનપિંગે તેમના ભાષણમાં પણ યુદ્ધની તૈયારીના સ્તરમાં સુધારો કરવા અને નવી યુદ્ધ ક્ષમતાઓ બનાવવા માટેના પ્રયત્નો માટે વિનંતી કરી છે. તેમની સાથે ચીનની ટોચની લશ્કરી સંસ્થાના વાઇસ -પ્રેસિડેન્ટ ઝાંગ યુક્સિયા પણ હતા, પરંતુ તે સંરક્ષણ પ્રધાન ન હતા.

સંરક્ષણ પ્રધાન લી શંગફુની નિમણૂક માર્ચ 2023 માં કરવામાં આવી હતી અને તેમના ગુમ થવાની રીત સમાન છે જે ગેંગ, જે 2 મહિના સુધી ગુમ રહ્યાં હતા, અને પછી અચાનક વિદેશ પ્રધાનના પદ પરથી બરતરફ થઈ ગયા હતા. કિન ગેંગ કહેવામાં આવે છે તે હજી સુધી જાણી શકાયું નથી.

ચીનના રક્ષા મંત્રી લી શાંગફુ જાહેર દૃષ્ટિકોણથી સ્પષ્ટપણે ગેરહાજર રહ્યા છે, જેનાથી ચીનના નેતૃત્વ વર્તુળમાં તેમના ઠેકાણા અને રાજકીય ભાવિ અંગે વ્યાપક અટકળો શરૂ થઈ છે. આ અણધારી ગેરહાજરી ચીનના નેતૃત્વના લેન્ડસ્કેપમાં તાજેતરના ફેરફારો અને લશ્કરમાં ભ્રષ્ટાચારના કેસોમાં ચાલી રહેલી તપાસ વચ્ચે આવે છે.29 ઓગસ્ટે બેઇજિંગમાં ત્રીજા ચાઇના-આફ્રિકા પીસ એન્ડ સિક્યોરિટી ફોરમમાં તેમના મુખ્ય વક્તવ્ય દરમિયાન છેલ્લે જાહેરમાં દેખાતા લી શાંગફુ, તે પ્રસંગ પછી જાહેરમાં જોવા મળ્યા નથી.

ચાઇનામાં તાજેતરના નેતૃત્વ ફેરફારો, જેમાં મુખ્ય અધિકારીઓની નિમણૂકનો સમાવેશ થાય છે, જેને લી શાંગફુની વર્તમાન સ્થિતિ વિશે અટકળોને વધુ વેગ આપ્યો છે. ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગે પણ ચીની સૈન્યની અંદર સક્રિય પગલાં લીધાં છે, જેના કારણે કિન ગેંગ અને કમાન્ડર લી યુચાઓ અને ઝુ ઝોંગબો જેવા નોંધપાત્ર વ્યક્તિઓને દૂર કરવામાં આવ્યા છે. વર્તમાન ભૌગોલિક રાજકીય તણાવ વચ્ચે આને શીના લશ્કરી એકત્રીકરણ તરીકે પણ વ્યાપકપણે જોવામાં આવે છે.

ચીનના ઉત્તરપૂર્વીય ક્ષેત્રમાં તાજેતરના નિરીક્ષણ દરમિયાન, રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગે લશ્કરમાં એકતા અને સ્થિરતાના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે સશસ્ત્ર દળોની અંદર લડાઇ સજ્જતા,એકતા અને સ્થિરતા માટે પ્રયાસો વધારવા હાકલ કરી હતી.જાપાનમાં યુ.એસ.ના રાજદૂત રેહમ ઇમેન્યુઅલે ચીનના ભૂતપૂર્વ વિદેશ પ્રધાન કિન ગેંગની લાંબી ગેરહાજરી તરફ પણ ધ્યાન દોર્યું હતું, જેમણે 25 જૂનથી જાહેરમાં હાજરી આપી નથી.

ઇમેન્યુઅલે પ્રમુખ ક્ઝીના મંત્રીમંડળના ફેરબદલની તુલના અગાથા ક્રિસ્ટીની નવલકથા “અને પછી ત્યાં કોઈ નથી” સાથે કરી હતી, જે મુખ્ય અધિકારીઓના ગુમ થવાનો સંકેત આપે છે.તેમણે ટ્વિટર પર લખ્યું, “રાષ્ટ્રપતિ ક્ઝીની કેબિનેટ લાઇનઅપ હવે અગાથા ક્રિસ્ટીની નવલકથા અને પછી ત્યાં કોઈ ન હતી જેવી છે. પ્રથમ, વિદેશ પ્રધાન કિન ગેંગ ગુમ થઈ ગયા, પછી રોકેટ ફોર્સ કમાન્ડરો ગુમ થઈ ગયા, અને હવે સંરક્ષણ પ્રધાન લી શાંગફુ બે અઠવાડિયાથી જાહેરમાં જોવા મળ્યા નથી. આ બેરોજગારીની રેસ કોણ જીતશે? ચીનનું યુવા કે શીનું મંત્રીમંડળ?

લી શાંગફુના ગુમ થવા સાથે, હાર્ડવેર પ્રાપ્તિ સંબંધિત ભ્રષ્ટાચારની તપાસ ચાલુ છે જે પાંચ વર્ષ પહેલાં થઈ હતી.જુલાઈમાં શરૂ કરાયેલી, આ તપાસ મુખ્યત્વે પ્રોજેક્ટ્સ અને આર્મી યુનિટ્સ વિશેની માહિતીના લીકેજ, તેમજ બિડ સુરક્ષિત કરવામાં અમુક કંપનીઓને દર્શાવવામાં આવેલા પક્ષપાતના આરોપો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. નોંધનીય છે કે, સપ્ટેમ્બર 2017 થી 2022 દરમિયાન સાધન વિભાગના વડા તરીકેની તેમની અગાઉની ભૂમિકા હોવા છતાં, લી શાંગફુ આ ચાલુ ભ્રષ્ટાચારની તપાસ સાથે જોડાયેલ કોઈપણ ગેરરીતિની શંકાસ્પદ હોવાના કોઈ સંકેતો મળ્યા નથી.