કોરોનાના લીધે મગજ વહેલું ઘરડું થયું, આઇક્યુમાં પણ ઘટાડો, જાણો ઉપાયો

છેલ્લા કેટલાક વર્ષોના રેકોર્ડ પર નજર કરીએ તો સૌથી મોટી તબાહી કોરોના વાયરસે સર્જી છે. તેમણે સર્જેલા દર્દનાક દ્રશ્યો ભૂલી શકાય તેમ નથી. હવે તે છોડી ગયેલો પ્રેમી સાબિત થઈ રહ્યો છે. પરંતુ તેણે આપેલા ઘા હજુ રૂઝાઈ રહ્યા નથી. લાંબા સમયથી લોકો માનતા હતા કે કોવિડથી લોકોના ફેફસાંને ઘણું નુકસાન થયું છે. હવે એક નવો અભ્યાસ દર્શાવે છે કે તેણે લોકોના મનને પણ ખોખલું કરી દીધું છે.

પ્રખ્યાત મેડિકલ જર્નલ ન્યૂ ઈંગ્લેન્ડ જર્નલ ઑફ મેડિસિનમાં પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસ અનુસાર, કોરોના વાયરસના ચેપે લોકોના જ્ઞાનાત્મક કાર્યને ગંભીર અસર કરી છે. આ કારણે તેની યાદશક્તિ પણ નબળી પડી ગઈ છે. આ ઉપરાંત, તેની અસર લોકોના મગજના કદ પર પણ પડી છે, ઘણા લોકોના મગજ સંકોચાઈ ગયા છે.

આજે ‘હેલ્થનામા’માં આપણે જાણીશું કે કોરોના વાયરસે લોકોના મન પર કેવી અસર કરી છે. તમે એ પણ જાણી શકશો કે-

શું તેનાથી લોકોના મગજની ઉંમર થઈ ગઈ?
શું કોવિડથી લોકોનો આઈક્યુ નબળો પડ્યો?
શું ખાવા-પીવાથી રિકવરી થઈ શકે છે?
કઈ વસ્તુઓથી દૂર રાખવાની જરૂર છે?
કોવિડ મગજને 20 વર્ષ સુધી વૃદ્ધ કરે છે

અભ્યાસ મુજબ, લગભગ 7 વર્ષથી વધુ ઉંમરના લોકોના મગજ પર કોવિડથી હળવી અસર થઈ હતી. આ એવા લોકો હતા જેઓ કોવિડથી પ્રભાવિત હતા, પરંતુ ઘરે રહીને સ્વસ્થ થયા હતા. જ્યારે કે જેમને સાજા થવા માટે હોસ્પિટલમાં દાખલ થવું પડ્યું હતું અથવા ખૂબ કાળજીની જરૂર હતી. અભ્યાસ મુજબ આવા લોકોનું મગજ 20 વર્ષનું થઈ ગયું છે.

અધ્યયન અનુસાર, લોકોની વૃદ્ધત્વ પાછળનું કારણ કોવિડ ચેપને કારણે મગજમાં સોજો અને સંકોચન છે. કોવિડના કારણે લોકોના મગજનો આકાર પણ બદલાઈ ગયો છે, કેટલાક લોકોના મગજમાં સોજો આવી ગયો છે અને કેટલાક લોકોનું મગજ સંકોચાઈ ગયું છે.

આ બધું સમજવા માટે, કોવિડના કારણે મૃત્યુ પામેલા લોકોના મગજના ઓટોપ્સી પણ કરવામાં આવ્યા હતા.

આઈક્યુમાં 9 પોઈન્ટનો ઘટાડો થયો

અભ્યાસના લેખક અને ચિકિત્સક અલી અલ ઝાયેદના જણાવ્યા અનુસાર, અભ્યાસ માટે 1 લાખથી વધુ લોકોનો અભ્યાસ કરવામાં આવ્યો હતો. જેમાં લોકોના જ્ઞાનાત્મક કાર્ય, તર્ક શક્તિ, યાદશક્તિ અને કાર્ય પ્રદર્શનની ચકાસણી કરવામાં આવી હતી. તે બહાર આવ્યું છે કે કોવિડને કારણે લોકોના IQ પર પણ પ્રતિકૂળ અસર પડી છે. કોવિડથી હળવી અસરગ્રસ્ત લોકોના આઈક્યુમાં 3 પોઈન્ટનો ઘટાડો થયો છે. જેઓ તેનાથી વધુ પ્રભાવિત થયા હતા, તેમના આઈક્યુમાં 6 થી 9 પોઈન્ટનો ઘટાડો થયો હતો.

ડિમેન્શિયાનું જોખમ પણ
અભ્યાસ મુજબ, કોવિડને કારણે જે લોકોને હોસ્પિટલમાં લઈ જવા પડ્યા હતા તેમના મગજમાં ધુમ્મસ હતું. આ કારણે, તેના રક્ત-મગજ અવરોધને પણ અસર થઈ હતી, જે નર્વસ સિસ્ટમનું રક્ષણાત્મક કવચ માનવામાં આવે છે. નર્વસ સિસ્ટમ એ આપણા શરીરનું આદેશ અને નિયંત્રણ કેન્દ્ર છે.
આ તમામ કારણોને લીધે, 60 વર્ષથી વધુ ઉંમરના મોટાભાગના લોકો કોવિડના કારણે ડિમેન્શિયાનો શિકાર બન્યા હતા.
દિલ્હીના વરિષ્ઠ ચિકિત્સક ડો. બોબી દિવાનનું કહેવું છે કે કોરોના એક ખૂબ જ રહસ્યમય રોગ સાબિત થયો છે. જેમ જેમ અભ્યાસો બહાર આવી રહ્યા છે તેમ તેમ શરીરને થતા નુકસાનની યાદી વધી રહી છે. મગજના નુકસાન અંગે જે અભ્યાસ બહાર આવ્યો છે, તેની પાછળનો તર્ક વિશ્વાસપાત્ર છે. મૃત લોકોના મગજની બાયોપ્સી તેને મજબૂત બનાવે છે. આપણે માની શકીએ છીએ કે દરેકના મગજને અમુક સ્તરે નુકસાન થયું છે. આને દૂર કરવાની રીતો પર કામ કરવું વધુ સારું છે.
તમે તંદુરસ્ત ખોરાકની આદતોથી નુકસાનની ભરપાઈ કરી શકો છો.
જો આહારમાં સુધારો કરવામાં આવે તો, કોરોના વાયરસના કારણે મગજના નુકસાનને ઘણી હદ સુધી ભરપાઈ કરી શકાય છે. આ માટે આહારમાં ફાઈબરથી ભરપૂર ખોરાક વધારવો અને ઓમેગા-3 ફેટી એસિડથી ભરપૂર ખોરાક લેવો જરૂરી છે. ચાલો આને ગ્રાફિકલી સમજીએ
ડો.બોબી દીવાનના મતે પૌષ્ટિક આહારની સાથે શારીરિક અને માનસિક પ્રવૃત્તિઓ પણ મોટી અસર કરે છે. જો કે, આ પહેલાં કૃપા કરીને વરિષ્ઠ ડૉક્ટરની સલાહ લો.

શુ કરવુ?

દરરોજ નિયમિત વ્યાયામ કરો. દરરોજ ઓછામાં ઓછી અડધો કલાક શારીરિક પ્રવૃત્તિ કરવી જરૂરી છે.
માનસિક કસરત માટે, સુડોકુ ભરો, ચેસ અથવા કોયડાઓ રમો. તમે તમારી પસંદગી મુજબ અન્ય મગજની રમતો પણ પસંદ કરી શકો છો.
જો તમારું મન અસ્થિર બની રહ્યું છે તો તમે આ માટે યોગ કરી શકો છો. નિયમિત રીતે ધ્યાનની પ્રેક્ટિસ કરી શકો છો.
સારા મન માટે સ્વસ્થ વજન હોવું ખૂબ જ જરૂરી છે. વજન વધારે ન વધે તેનું ધ્યાન રાખો.
સારા માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે હાઇડ્રેટેડ રહેવું પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. દરરોજ ઓછામાં ઓછું 7 થી 9 ગ્લાસ પાણી પીવો.

શું ન કરવું?

દારૂ, સિગારેટ જેવા કોઈપણ પ્રકારના વ્યસનથી દૂર રહો.