દુબઈ… રણમાં આવેલું એક શહેર જેની ચમકદાર વૈભવ દરેકને ચોંકાવી દે છે. ફરવા જાય છે. 16 એપ્રિલ 2024 ના રોજ અચાનક આ રણ શહેરમાં ભારે વરસાદ શરૂ થયો. વરસાદ અટકતો નહોતો. વીજળી ગર્જના કરતી હતી. ચારે તરફ ગાઢ અંધારું હતું. થોડી જ વારમાં અચાનક પૂર આવ્યું.
પૂરના પાણી એરપોર્ટ, મેટ્રો સ્ટેશન, મોલ, રસ્તાઓ, વેપારી સંસ્થાઓમાં ઘૂસી ગયા હતા. શાળાઓ બંધ હતી. તેની તસવીરો અને વીડિયો સોશિયલ મીડિયા પર વાયરલ થઈ રહ્યા છે. દુબઈ ઈન્ટરનેશનલ એરપોર્ટ પર છેલ્લા 24 કલાકમાં 160 મીમી વરસાદ નોંધાયો છે. જે સામાન્ય રીતે બે વર્ષમાં થાય છે. આ પોતાનામાં એક મોટી કુદરતી આફત છે.
વૈજ્ઞાનિકોનું માનવું છે કે આ ક્લાઉડ સીડિંગ એટલે કે કૃત્રિમ વરસાદને કારણે થયું છે. દુબઈ પ્રશાસને સોમવાર અને મંગળવારે ક્લાઉડ સીડિંગ માટે એરક્રાફ્ટ ઉડાવ્યું હતું. એવું લાગે છે કે કંઈક ખોટું થયું છે. આબોહવામાં જરૂરી ફેરફારો કરવા માટે માનવીઓ દ્વારા આ એક બેદરકાર પ્રયાસ હતો.
ગલ્ફ સ્ટેટ નેશનલ સેન્ટર ઓફ મીટીરોલોજીએ જણાવ્યું હતું કે 15-16ના રોજ અલ-આઈન એરપોર્ટ પરથી ક્લાઉડ સીડિંગ પ્લેન ઉડ્યા હતા. આ વિમાનોએ છેલ્લા બે દિવસમાં સાત વખત ઉડાન ભરી હતી. ક્લાઉડ સીડિંગ ખોટું થયું હોય તેવું લાગે છે. તેનું પરિણામ દુબઈ ભોગવી રહ્યું છે. પણ આશ્ચર્ય થાય છે કે આજુબાજુના દેશોમાં આવું દ્રશ્ય કેમ જોવા મળે છે?
દુબઈ અને તેની આસપાસ શા માટે વરસાદી બોમ્બ વિસ્ફોટ થયો?
સધર્ન જેટ સ્ટ્રીમ દુબઈ અને તેની આસપાસના દેશોમાં ખૂબ જ ધીમી ગતિએ વહે છે. આ એવો વાતાવરણીય પવન છે, જે પોતાની સાથે ગરમી લાવે છે. દુબઈ અને તેની આસપાસ સમુદ્ર છે. જ્યાં ધૂળની ડમરીઓ આવતી રહે છે. ધૂળ પોતે જ મેઘ બીજ છે. જેને વિજ્ઞાનની ભાષામાં કન્ડેન્સેશન ન્યુક્લી કહેવાય છે.
એટલે કે, ક્લાઉડ સીડીંગ ખોટું થયું કારણ કે તેની સાથે ઘણા બધા ધૂળના કણો સંકળાયેલા હતા. જેના કારણે આ દુર્ઘટના સર્જાઈ છે. વાતાવરણમાં વધતી જતી ગરમીને કારણે હવે વરસાદની આવી ઘટનાઓ સામાન્ય બની ગઈ છે. આવી ઘટનાઓ હવે દુબઈમાં બમણી ઝડપે થશે. આ વરસાદે 75 વર્ષનો રેકોર્ડ તોડી નાખ્યો છે.
દુબઈમાં પાણીના અભાવે ક્લાઉડ સીડીંગ કરવામાં આવ્યું હતું
દુબઈમાં પાણીની અછત છે. ભૂગર્ભજળનો વધુ પડતો ઉપયોગ થાય છે. આમ છતાં પાણીની અછત છે. તેથી અહીંની સરકારે કૃત્રિમ વરસાદનો સહારો લેવાનું વિચાર્યું. પ્રક્રિયા પણ પૂર્ણ કરી. પરંતુ આ વખતે મામલો વધુ વણસી ગયો. સંયુક્ત આરબ અમીરાત (UAE) એ 1982માં પ્રથમ વખત ક્લાઉડ સીડિંગ કર્યું હતું.
યુએઈમાં રેઈન એન્હાન્સમેન્ટ પ્રોગ્રામ ચાલે છે. જેનું ત્યાંના હવામાન વિભાગ દ્વારા દેખરેખ રાખવામાં આવે છે. આ પાછળના વૈજ્ઞાનિકો દર વખતે યુએઈના વાતાવરણનું ભૌતિક અને રાસાયણિક પરીક્ષણ કરે છે. જેમાં ખાસ કરીને એરોસોલ અને પ્રદૂષિત તત્વોનું પરીક્ષણ કરવામાં આવે છે. આ પછી વાદળો બનવાની પ્રક્રિયા શરૂ થાય છે.
આમાં નક્કી કરવામાં આવે છે કે કેટલી વાર ક્લાઉડ સીડિંગ કરવાનું છે. તેના માટે ક્લાઉડ સીડિંગ એરક્રાફ્ટને કેટલી વાર ઉડાડવું પડશે? વાદળોના ઊંચાઈવાળા વિસ્તારોમાં પહોંચ્યા પછી રસાયણો છોડવામાં આવે છે. જેથી વરસાદ પડી શકે. UAE માં 86 ઓટોમેટિક વેધર સ્ટેશન છે. દેશભરમાં છ હવામાન રડાર છે જે હવામાન પર નજર રાખે છે.
UAE સરકાર અને વૈજ્ઞાનિકો શું ચિંતિત છે?
ક્લાઉડ સીડીંગના ઘણા ફાયદા છે પરંતુ ચિંતાઓ વધુ છે. કારણ કે રણ વિસ્તારોમાં આટલો અતિશય વરસાદ ભૂસ્ખલન અને અચાનક પૂર જેવી આપત્તિઓ તરફ દોરી જાય છે. આનાથી ક્લાઉડ સીડિંગમાં ઉપયોગમાં લેવાતા રસાયણો પર પણ સવાલો ઉભા થાય છે.
કૃત્રિમ વરસાદ શું છે?
કૃત્રિમ વરસાદ માટે, વૈજ્ઞાનિકો આકાશમાં ચોક્કસ ઊંચાઈએ વાદળોમાં સિલ્વર આયોડાઈડ, સૂકો બરફ અને સામાન્ય મીઠું છોડે છે. તેને ક્લાઉડ સીડીંગ કહે છે. તે જરૂરી છે કે આકાશમાં ઓછામાં ઓછા 40 ટકા વાદળો હોવા જોઈએ. જેમાં થોડું પાણી હાજર છે. જ્યારે વાદળોમાં પાણીની માત્રા અથવા ભેજનો અભાવ હોય ત્યારે ક્લાઉડ સીડિંગમાં સમસ્યા ઊભી થાય છે. પરંતુ આ કામ દુબઈમાં સધર્ન જેટ સ્ટ્રીમ દ્વારા પૂર્ણ કરવામાં આવ્યું હતું.
ક્લાઉડ સીડીંગ માટે વાદળોમાં પાણી જરૂરી છે
જ્યારે આકાશમાં 40 ટકા વાદળો હશે ત્યારે જ ક્લાઉડ સીડિંગ શક્ય બનશે. તે વાદળોમાં અમુક માત્રામાં પાણી એટલે કે પ્રવાહી હોવું જોઈએ. આ માટે વાદળોની વચ્ચે વિમાનમાં ઉડવું જરૂરી નથી. આ કામ બલૂન કે રોકેટ વડે પણ કરી શકાય છે. પરંતુ આ માટે, વાદળોની યોગ્ય પસંદગી જરૂરી છે. શિયાળામાં વાદળોમાં પૂરતું પાણી હોતું નથી. શિયાળામાં વાદળો બનાવવા માટે પૂરતો ભેજ નથી. જો હવામાન શુષ્ક હોય, તો પાણીના ટીપાં જમીન પર પહોંચતા પહેલા વરાળમાં ફેરવાઈ જશે.
આ પણ વાંચો:સુરતના ડીંડોલીમાં યુવકની કરપીણ હત્યા, તપાસનો ધમધમાટ શરૂ
આ પણ વાંચો:લોકસભા ચૂંટણી માટે આ ઉમેદવારોએ વિજયમુહૂર્તમાં નોંધાવી ઉમેદવારી
આ પણ વાંચો:ક્ષત્રિય સમાજના અલ્ટીમેટમ વચ્ચે પરષોત્તમ રૂપાલાએ રાજકોટથી નોંધાવી ઉમેદવારી
