- વૈજ્ઞાનિકોએ એક નવા ખંડની શોધ કરી છે
- આ ખંડ ઝીલેન્ડિયા છે જે ન્યુઝીલેન્ડની નજીક છે
- તેમાંથી 94 ટકા પાણીની નીચે છે
- આ ખંડ સૌપ્રથમ 1642માં શોધાયો હતો
આપણે બધા જાણીએ છીએ ત્યાં સુધી પૃથ્વી પર સાત ખંડ છે. પરંતું શું તમે જાણો છો કે, પૃથ્વી પર સાત નહીં પણ આઠ ખંડ છે. પરંતુ આ આઠમો ખંડ સમુદ્રની નીચે દટાઇ થઇ ગયો છે. આ ખંડ ઓસ્ટ્રેલિયાથી દક્ષિણપૂર્વ તરફ ન્યુઝીલેન્ડની ઉપર છે. હવે વૈજ્ઞાનિકોએ તેને નવો નકશો દેખાડ્યો છે. તેના પરથી ખબર પડે છે કે ૫૦ લાખ વર્ગ કિલોમીટરમાં ફેલાયેલો છે. એટલે કે આ ભારતના ક્ષેત્રફળ કરતાં લગભગ ૧૭ લાખ વર્ગ કિલોમીટર મોટો છે. ભારતનું ક્ષેત્રફળ ૩૨.૮૭ લાખ કિલોમીટર છે.
આ આઠમા મહાદ્વીપનું નામ ઝીલેન્ડિયા છે. વૈજ્ઞાનિકોએ જણાવ્યું કે, આ ખંડ લગભગ ૨.૩૦ કરોડ વર્ષ પહેલાં સમુદ્રમાં ડૂબી ગયો હતો. ઝીલેન્ડિયા ખંડ સુપર કોન્ટેન્ટ ગોંડવાનાલેન્ડથી ૭.૯૦ કરોડ વર્ષ પહેલાં તૂટ્યો હતો. આ ખંડ અંગે પહેલી વખત ત્રણ વર્ષ પહેલાં ખબર પડી હતી. ત્યારથી વૈજ્ઞાનિકો સતત તેના પર રિસર્ચ કરી રહ્યાં છે.
હવે ન્યૂઝીલેન્ડના વૈજ્ઞાનિકોએ તેનો ટેક્ટોનિક અને બૈથીમેટ્રિક નકશો તૈયાર કર્યો છે. જેથી કરીને તેની સાથે જાડાયેલ ભૂકંપીય ગતિવિધિઓ અને દરિયાઈ માહિતી જાણી શકાય.
જીએનએલ સાયન્સના જિયોલાજિસ્ટ નિક મોરટાઇમર એ કÌšં કે આ નકશો આપણને સમગ્ર દુનિયા વિશે જણાવે છે. જે ખૂબ જ ખાસ છે. આ એક મોટી વૈજ્ઞાનિક સિદ્ધિ છે. નિકે જણાવ્યું કે આઠમા ખંડનો ખ્યાલ ૧૯૯૫માં આવ્યો હતો. પરંતુ તેને શોધવામાં ૨૦૧૭ સુધીનો સમય લાગ્યો અને ત્યારબાદ તેને ગુમ થયેલા આઠમા ખંડ તરીકે માન્યતા મળી.
ઝીલેન્ડિયા ખંડ પ્રશાંત મહાસાગરની અંદર ૩૮૦૦ ફૂટના ઉંડાણમાં આવેલો છે. નવા નકશા પરથી ખબર પડે છે કે ઝીલેન્ડિયામાં ખૂબ જ ઉંચી-નીચી જમીન છે. કયાંક ખૂબ જ ઊંચા પહાડ છે તો કયાંક ખૂબ જ ઊંચી ખીણો છે. ઝીલેન્ડિયા સમગ્ર હિસ્સો સમુદ્રની અંદર છે. પરંતુ ‘લોર્ડ હોવે આઇલેન્ડની પાસે બોલ્સ પિરામિડ નામનો પર્વત દરિયામાંથી બહાર નિકળ્યો છે. આ જગ્યા પરથી ખબર પડે છે કે સમુદ્રની નીચે પણ એક ખંડ છે.
વૈજ્ઞાનિકોએ આઠમા ખંડની શોધ કરી છે, જે એક સમયે પ્રાચીન ગોંડવાના લેન્ડમાસનો ભાગ હતો. આ ખંડનું નામ ઝીલેન્ડિયા છે, જેમાંથી લગભગ 94 ટકા સમુદ્રની નીચે છે. જ્યારે 6 ટકા ન્યુઝીલેન્ડની આસપાસના ટાપુઓથી બનેલા છે. એવું કહેવાય છે કે તે સૌપ્રથમ 1642 માં એબેલ તાસ્માન દ્વારા શોધાયું હતું, એક ડચ વેપારી અને નાવિક જે મહાન દક્ષિણ ખંડની મુલાકાત લેવા માંગતા હતા. જો કે તેને આ જગ્યા મળી ન હતી. 2017 સુધી, ભૂસ્તરશાસ્ત્રીઓને એ પણ ખબર ન હતી કે ખંડ બધા સાથે છુપાયેલ છે.
મંગળવારે, ભૂસ્તરશાસ્ત્રીઓ અને સિસ્મોલોજિસ્ટ્સની આંતરરાષ્ટ્રીય ટીમે ‘ટેકટોનિકસ’ જર્નલમાં ઝીલેન્ડિયાનો અપડેટેડ નકશો પ્રકાશિત કર્યો. સમુદ્રતળમાંથી ખોદવામાં આવેલા ખડકોના નમૂનાઓ પરના ડેટા પરથી, તે તેના સ્વરૂપ અને રચનાનો અંદાજ કાઢવા સક્ષમ હતો. તેઓ પશ્ચિમી એન્ટાર્કટિકામાં ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય પેટર્નનો અભ્યાસ કરીને આ નિષ્કર્ષ પર આવ્યા હતા. તેણે ન્યુઝીલેન્ડના પશ્ચિમ કિનારે કેમ્પબેલ પ્લેટુ નજીક સબડક્શન ઝોનની શક્યતા ઊભી કરી. સબડક્શન ત્યારે થાય છે જ્યારે સમુદ્રી પ્લેટ ખંડીય પ્લેટ સાથે અથડાય છે અને તેની નીચે સ્લાઇડ કરે છે.
સંશોધકોએ સમુદ્રતળમાંથી લાવવામાં આવેલા ખડકો અને કાંપના નમૂનાઓના સંગ્રહનો અભ્યાસ કરીને ઝીલેન્ડિયાના હાલના નકશામાં વધુ સુધારો કર્યો. જ્યારે આમાંના મોટાભાગના નમૂનાઓ ડ્રિલિંગ સાઇટ્સ અને ટાપુઓના દરિયાકિનારા પરથી આવ્યા હતા. ન્યુઝીલેન્ડ ક્રાઉન રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ જીએનએસ સાયન્સના ભૂસ્તરશાસ્ત્રીઓએ સ્વીકાર્યું કે નવા ખંડનો મોટાભાગનો ભાગ પાણીની નીચે છે, તેમ છતાં તેમાંથી મોટા ભાગને સાફ કરવામાં સમય લાગશે. તેમણે કહ્યું, ‘આ એક એવી પ્રક્રિયા છે જેને અમે હજુ સુધી સંપૂર્ણ રીતે સમજી શક્યા નથી.’
બીબીસીના રિપોર્ટ અનુસાર, ઝીલેન્ડિયા 49 લાખ ચોરસ કિલોમીટરમાં ફેલાયેલું છે. 2017 માં, ભૂસ્તરશાસ્ત્રીઓનું એક જૂથ ચર્ચામાં આવ્યું જ્યારે તેઓએ આઠમા ખંડની જાહેરાત કરી. ઝીલેન્ડિયા મૂળ રૂપે પ્રાચીન સુપરકોન્ટિનેન્ટ ગોંડવાનાનો ભાગ હતો, જેની રચના 550 મિલિયન વર્ષો પહેલા થઈ હતી. વૈજ્ઞાનિકોનું કહેવું છે કે આ ખંડ 105 મિલિયન વર્ષો પહેલા પાણીની નીચે ડૂબવા લાગ્યો હતો. જો કે, વૈજ્ઞાનિકો હજુ પણ આનું કારણ શોધવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે.
વૈજ્ઞાનિકોએ માહિતી આપી હતી કે આ ખંડ ગોંડવાના નામના મહાખંડનો ભાગ હતો. ઝીલેન્ડિયા લગભગ 105 મિલિયન વર્ષો પહેલા ગોંડવાનાથી અલગ થયું હતું. થોડા દિવસો પહેલા, ભૂસ્તરશાસ્ત્રીઓ અને સિસ્મોલોજિસ્ટ્સની આંતરરાષ્ટ્રીય ટીમે જર્નલ ટેકટોનિક્સમાં ઝીલેન્ડિયાનો નકશો બહાર પાડ્યો હતો. વૈજ્ઞાનિકોએ સમુદ્રતળમાંથી મેળવેલા ખડકોના નમૂનાઓનો અભ્યાસ કર્યા બાદ આ ખંડના અસ્તિત્વ વિશે જણાવ્યું છે.
તમને જણાવી દઈએ કે ઝીલેન્ડિયાની શોધ સૌપ્રથમ 1642માં ડચ વેપારી અને નાવિક એબેલ તસ્માન દ્વારા કરવામાં આવી હતી, જોકે તે આ ખંડનું સ્થાન શોધી શક્યા ન હતા. આ પછી, વૈજ્ઞાનિકોએ વર્ષ 2017 માં ઝીલેન્ડિયા ખંડની શોધ કરી. લગભગ 375 વર્ષની શોધ બાદ આખરે વૈજ્ઞાનિકોને સફળતા મળી.
એન્ડીએ જણાવ્યું કે આ મહાદ્વીપનો લગભગ 94% ભાગ પાણીથી ઢંકાયેલો છે. ન્યુઝીલેન્ડ જેવા થોડા જ ટાપુઓ છે, જે હાલમાં પૃથ્વી પર અસ્તિત્વ ધરાવે છે. વૈજ્ઞાનિકોના મતે, ઝીલેન્ડિયા અગાઉ ગોંડવાના મહાખંડનો ભાગ હતો. તેની રચના લગભગ 550 મિલિયન વર્ષો પહેલા થઈ હતી અને દક્ષિણ ગોળાર્ધનો સમગ્ર વિસ્તાર તેનો ભાગ હતો. ગોંડવાના એ જ ખંડ છે જેણે તોડીને અન્ય ખંડોની રચના કરી હતી.
ઝીલેન્ડિયાએ 105 મિલિયન વર્ષો પહેલા ગોંડવાનાથી અલગ થવાનું શરૂ કર્યું. તે એક બાજુથી તૂટીને બીજી બાજુ સમુદ્રમાં ભળી ગયો. વૈજ્ઞાનિકોએ 2017માં પ્રથમ વખત ઝીલેન્ડિયા ખંડની શોધ કરી હતી. જોકે, મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, વૈજ્ઞાનિકોએ 1995થી તેની શોધ શરૂ કરી હતી.
ઝીલેન્ડિયા ખંડનું અસ્તિત્વ સૌપ્રથમ 1642માં જાહેર થયું હતું, જ્યારે ડચ ઉદ્યોગપતિ અને નાવિક એબેલ તાસ્માન ગ્રેટ સધર્ન આ ખંડને શોધવા નીકળ્યા હતા. જ્યારે તેઓ ન્યુઝીલેન્ડના સાઉથ આઈલેન્ડ પર પહોંચ્યા ત્યારે સ્થાનિક લોકોએ આસપાસની માહિતી આપી. આ સાથે તેણે ઝીલેન્ડિયા વિશે પણ જાણ્યું. જો કે, આ ખંડને શોધવામાં વર્ષો લાગ્યા.
સંશોધકોએ ઝીલેન્ડિયામાં ખંડોમાં સામાન્ય રીતે જોવા મળતી 4 લાક્ષણિકતાઓનું પરીક્ષણ કર્યું છે. આમાં આસપાસના વિસ્તારથી તેની ઊંચાઈ, ખાસ ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય માળખું, નિશ્ચિત વિસ્તાર, સમુદ્રના નિયમિત તળ (સપાટી) કરતાં વધુ જાડા પોપડા જેવા પરિમાણોનો સમાવેશ થાય છે.
Phys.org અહેવાલ આપે છે કે ખડકોના નમૂનાઓના અભ્યાસે પશ્ચિમ એન્ટાર્કટિકામાં એક પેટર્ન જાહેર કરી છે જે ન્યુઝીલેન્ડના પશ્ચિમ કિનારે કેમ્પબેલ પ્લેટુ નજીક સબડક્શન ઝોન સૂચવે છે.
જો કે, સંશોધકોને તે વિસ્તારમાં ચુંબકીય વિસંગતતાઓ મળી નથી. નવો નકશો માત્ર ઝીલેન્ડિયા ખંડના ચુંબકીય ચાપ અક્ષનું સ્થાન જ નહીં પરંતુ અન્ય મુખ્ય ભૌગોલિક લક્ષણો પણ દર્શાવે છે.
વૈજ્ઞાનિકો 1995 થી ઝીલેન્ડિયા પર સંશોધન કરી રહ્યા હતા અને આખરે તેની શોધ 2017 માં પૂર્ણ થઈ. પછી તેને આઠમા ખંડ તરીકે ઓળખવામાં આવી. હવે ન્યુઝીલેન્ડના વૈજ્ઞાનિકોએ તેનો સંભવિત નકશો પણ તૈયાર કરી લીધો છે. ન્યુઝીલેન્ડની સંશોધન સંસ્થા ‘જીએનએસ સાયન્સ’ આના પર કામ કરી રહી હતી અને હવે સંસ્થાએ તેનો નકશો જાહેર કર્યો છે.
આ ખંડ ન્યુઝીલેન્ડની ઉત્તરે પૂર્વમાં ઓસ્ટ્રેલિયાને અડીને આવેલો હતો. અહેવાલો અનુસાર, આ ખંડ લગભગ 25 મિલિયન વર્ષો પહેલા પ્રશાંત મહાસાગરમાં ડૂબી ગયો હતો. નકશાને જોતા, તે સ્પષ્ટ છે કે આ ખંડના મધ્ય ભાગનો એક નાનો ભાગ ડૂબતા બચ્યો હતો, જે આજે ન્યુઝીલેન્ડ છે.
માહિતી અનુસાર, ન્યૂઝીલેન્ડના વૈજ્ઞાનિકોએ તેની સ્થિતિ વિશે જાણવા માટે આ ખંડનો ટેકટોનિક અને બાથમેટ્રિક નકશો તૈયાર કર્યો છે. વૈજ્ઞાનિકોએ અનુમાન લગાવ્યું છે કે તેનું ક્ષેત્રફળ લગભગ 50 લાખ ચોરસ કિલોમીટર જેટલું હશે.
સંશોધન અનુસાર, આ ખંડ લગભગ 3800 ફૂટની ઊંડાઈએ પ્રશાંત મહાસાગરમાં ડૂબી ગયો છે. જો કે, લોર્ડ હોવ દ્વીપની નજીક સમુદ્રમાંથી બોલ્સ પિરામિડ નામની તેની એક પહાડી ઉભરી આવી છે, જેના કારણે એવો અંદાજ છે કે વિશાળ જમીન વિસ્તાર સમુદ્રની નીચે ડૂબી ગયો છે.
આ પણ વાંચો :Pakistan/‘ભિખારીઓ અને ખિસ્સા કાતરૂઓને મોકલશો નહીં’, સાઉદી અરબે પાકિસ્તાનને ચેતવણી આપી
આ પણ વાંચો :The ghost of ‘youth’/આધેડે યુવાન દેખાવા શું કર્યું ? જાણો એક ક્લિકમાં
આ પણ વાંચો :Zealandia/375 વર્ષ બાદ સમુદ્રની અંદરથી મળી આવ્યો વધુ એક મહાદ્વીપ
